tai chi nasıl yapılır

Tai-Chi Nedir

Tai Ci Çüen veya Taijiquan (太極拳, pinyin Tàijíquán ya da "yüce nihayi yumruk") genellikle Tai Ci olarak bilinen içsel Çin savaş sanatıdır. Tai Ci'nin düşünsel kökleri kadim iki kitaba dayanır: Birincisi kökleri M.Ö.3000'e kadar uzanan Değişimler/Dönüşümler kitabı olarak da bilinen Yi Jing, diğeri ise M.Ö.5 yy'a uzanan Lao Zı'nın Dao (Tao, Yol) hakkında yazdığı Dao Te Çing kitabıdır. Ayrıca Qi Jiguang'ın kitaplarından da faydalanıldığı yönünde görüşler bulunmaktadır. Tam olarak nasıl başladığı bilinmese de dövüş sanatlarında usta eski bir Daocu keşiş Çang San Feng ile başladığı öne sürülmektedir.

Tai Ci'nin başlatıcısı olarak kabul edilen diğer bir kişi ise 9. nesil Çen ailesinden Çen Vang Ting'dir. Günümüze kadar farklı tarzları ulaşmış olan Tai Ci'de en eski yöntemin Çen tarzı olduğu bilinmektedir. Günümüzdeki diğer tüm tarzlar Çen ailesi tarafından öğretilen düzeneğe dayanır. 19. yüzyıla kadar Çen ailesi içinde korunan sanat 1820'de aile dışından ilk defa Yang Lu Çan tarafından öğrenilmiş ve halka tanıtılmıştır. Yang Lu Çan'in kendi birikimi ile yorumladığı kendi adıyla anılan Yang tarzı en yaygın kullanılan tarzdır. Yang ailesinden sanatı öğrenen farklı ustalar Wu/Hao, Wu ve Sun stillerini geliştirmişlerdir.

Tai Ci günümüzde çoğunlukla sağlık ve uzun yaşam amacıyla başvurulan bir spor olarak bilinse de ilk çıkışında yumuşak savaşma sanatı ve uygulamaları olarak kullanılmaktaydı. Hareketler tümüyle gevşeyerek ve yumuşak tavırla uygulanır ve kasların en gergin halde kullanıldığı diğer mücadele sanatlarından ayrıklaşır. Tai Ci sözü Çin öğretilerinde evren kuramı olarak ortaya çıkar ve Yin ile Yang imgesi olarak bilinen karşıtlar imgesinin ve felsefesinin de adıdır. Bu öğretide sonsuz olanın yolu yumuşaklığa, yok olma yolu ise kartlık, keskinliktir.

Farklı stillerde uygulanan Tai Ci'de form olarak bilinen rutin haraket serileri sanılanın aksine sanatı öğrenmenin sadece belli bir kısmını oluşturur. Diğer kısımlar ise silahlı formlar, elle itme çalışması, uygulamalar, nefes ve enerji çalışmaları, hızlı Tai Ci, mücadele setleri ve serbest dövüş çalışmalarıdır.

Günümüzdeki formlar için 3 ana kaynak söz konusudur. Usta-öğrenci ilişkisine dayalı `Geleneksel Tai Ci` formları, Çin Spor Komitesince 1960'lardan sonra derlenen `Modern Tai Ci` formları (24 form Yang ve 42 form kombine) ve ne geleneksel ne de modern sınıfa girmeyen 20. yüzyılda Tai Ci'yi Amerika kıtasına taşıyan ve batı insanına göre modifiye eden 37 hareketlik Cheng Man Ching formu. Tai Ci çevrelerinde en itibarlı kaynak sahip olduğu çeşitlilik ve zenginlik ile geleneksel Tai Ci'dir. Ancak öğrenilmesindeki zorluk ve müsabakalarda standart gerekliliği daha sportif karakteristiği olan modern Tai Ci'yi doğurmuştur.

24 formluk Modern Tai Ci formları her biri sekiz formdan oluşan üç parçada öğretilir. İlk sekiz form "sekizlik", ikinci sekiz form "onaltılık, üçüncü sekiz form ise "yirmidörtlük" olarak nitelendirilir. Formlar her bir öğrenciye özel zaman ayrılarak öğretilebilir. Çok sayıda ayrıntısını öğrenmek kolay değildir. İlave olarak, öğrenilenleri seri şekilde uygulayabilmek için yoğun antrenman gerekir. Tai Ci bilgi ve antrenmanına mutlaka kondisyon ve esneklik egzersizleri eşlik etmelidir. Bu konuda dengeli hareket edilmediği takdirde özellikle eklemlerde ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Tai Ci görünürlüğündeki sadelik, akıcılık ve basitliğin aksine öğrenilmesi zor ve belli bir zaman alan, sadece yetkin bir eğitmenin gözetimi altında çalışılarak öğrenilebilen bir sanattır. Sanat hakkında yeterli bilincin ve kültürün olmadığı toplumlarda istismara açık bir konudur aynı zamanda. Bu bakımdan Tai Ci eğitmeninde aranması ve sorulması gereken ilk kriter soyağacı yani eğitmenin, stilin yaratıcısına değin varması gereken şeceresidir.

T'ai Chi Ch'uan, yüzyıllar önce Çin' de ortaya çıkmış olan bir sağlık sistemidir. T'ai Chi Ch'uan üzerine yapılan araştırmalar, bu uygulamanın solunum yolları, kan dolaşım sistemi, kemik ve eklem rahatsızlıkları gibi pek çok rahatsızlığın tedavisinde son derece etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Aerobik egzersizlerde olduğu gibi insanın fiziksel kapasitesini zorlamayan bu uygulama, günümüzde bazı üniversite kliniklerinde kalp ve astım hastalıkları gibi birçok rahatsızlığın tedavisinde başarıyla kullanılmaktadır.

T'ai Chi Ch'uan, aynı zamanda etkili bir savaş sanatıdır. Mantık olarak yumuşak ve dirençsiz olanın, sert ve dirençli olanı yenmesi ilkesi üzerine kurulmuştur. T'ai Chi'ye göre kazanmanızı sağlayan şey boyun eğmektir. Bu denetimli boyun eğiş önce rakibinizin gücüyle uyum sağlamanızı ve ardından da rakibinizi kendi gücüyle yenmenizi sağlar. Bu nedenle de ustalar tarafından söylendiği gibi bir T'ai Chi savaşçısıyla savaşmak, serbestçe asılı duran bir çarşafı yumruklamak gibidir.

Kendine suyu örnek alan T'ai Chi, tıpkı su gibi yumuşak ve dirençsizdir. T'ai Chi sanatçısı tıpkı su gibi hareket ederek rakibinin boşluklarını doldurur ve dirençsizliği sayesinde kendini kavramaya çalışan rakibinin parmakları arasından kayıverir. T'ai Chi Klasiklerinde şöyle denmektedir: Eğer rakibiniz sertse, o zaman yumuşayın. Buna boyun eğmek denir. Eğer rakibiniz devinim halindeyse, onunla aynı yöne doğru devinip ona yapışın. Buna yapışmak denir. Düşmanınıza saldırdığınızda, hızla deviniyorsa hızla devinin, yavaşça deviniyorsa yavaşça devinin, bu sayede devinimleri birbiriyle uyumlu hale getirin"

Bir T'ai Chi savaşçısının tek yapması gereken şey rakibiyle bir, aynı olmaktır. Onunla bir olduğunda artık rakibinin gücü, kendi gücü olur ve bu sayede rakibi ne kadar güçlü ya da hızlı olursa olsun onu kendi gücüyle, zorlanmadan alt eder.

T'ai Chi Ch'uan, yerçekimine karşı koymak yerine onunla uyum içinde hareket etmeyi öğreten bir hareket bilimidir. Günümüzde bilimcilerin farkında olmadıkları ama belki de yakın bir gelecekte farkında olacakları çok önemli bir konu da şudur. Taocu öğretiye göre insanın dik vaziyette durması onun gökten gelen enerjiyi doğrudan doğruya başının tepe noktasından bedenine alması sonucu beyin ve ruh yapısında çok olumlu etkiler oluşturmuştur. Zihnin berraklaşıp hafızanın gelişmesi gibi..

Dik duruşun bir başka özelliği de yerçekimine daha az yüzey sunmasıdır. Bu sayede insanoğlu hareket edebilmek için yerçekimine karşı, dört ayağı üzerinde hareket eden hayvanlara oranla daha az enerji harcamaktadır. Ancak duruşlarımızdaki hatalar, yerçekiminin üzerimizdeki etkisi nedeniyle bedenimize zarar vermekte ve normalde harcayacağımızdan daha fazla enerji harcamamıza neden olmaktadır.

T'ai Chi Ch'uan, duruşlarımız ve hareket biçimimiz üzerindeki etkileri sayesinde yerçekimini üzerimizdeki bir yük olarak değil, hareketlerimize yardımcı bir enerji olarak kullanmamızı sağlamaktadır. Bu sayede de hareketlerimiz daha kendiliğinden, zahmetsiz ve akıcı olmakta, tasarruf edilen enerji başka işlevlerde kullanılmak ya da daha sonraki kullanımlar için depolanmak üzere toplam enerjimize katılmaktadır.

T'ai Chi Ch'uan, evrensel enerji kaynaklarıyla bağlantıya geçmemizi sağlayan kozmik bir enerji dansıdır. T'ai Chi uygulaması, insana kazandırdığı gevşeme, dirençlilik, duyarlılık, ılımlılık gibi nitelikler sayesinde evrensel enerji ile aramızdaki engellerin ortadan kalkmasını sağlar. Gerilimler ve duyarlılığımızdaki azalma, evrensel enerjiler ile bağlantımızı ortadan kaldırıp sağlığımızın bozulmasına ve zamanından önce yaşlanmamıza neden olur.

Oysa T'ai Chi uygulaması sırasında derin bir gevşeme düzeyine ulaşan bedenimiz, zihnimizi de gevşetir. Zihinsel gevşeme, zihnin ve bedenin üzerindeki örtüleri yavaş yavaş kaldırıp duyarlılığımızı arttırır. Duyarlılıktaki bu artma T'ai Chi uygulayıcısının kendini evrensel bir enerji okyanusunun içinde bulmasını sağlar. T'ai Chi uygulaması aracılığıyla kazanılan bu gevşeme ve duyarlılık sayesinde sürekli olarak evrensel enerjileri hisseder ve her hareketimizde bedenimizi bu enerjilerle doldururuz.

Tai-Chi Sağlığa Faydaları

Tai Chi'nin sağlığa faydaları geleneksel Çin tıbbının beden ve salkım mekanizmalarına dayalı olarak açıklanmakta ancak söz konusu faydalar modern bilim tarafından ele alınmamakta veya desteklenmemekteydi. Günümüzde bazı tai chi öğretmenleri Tai Chi'nin Batı'da kabulü açısından bilimsel araştırmaların yapılmasını desteklemektedirler. Araştırmalar uzun dönemli tai chi çalışmalarının istatiksel bakımdan önemli olmamakla birlikte denge kontrolü, esneklik ve kardiyovasküler fitness alanlarında bazı etkileri olduğunu göstermektedir.

Tai Chi Nefesi Egzersizinin Özellikleri

Bu egzersiz başlangıç serisidir ve günlük sıradan beden-nefes- zihin seviyesinden, sakin-depresyondan uzak-odaklanmış seviyeye dönüşümü ve geriye kalan Çigong çalışması için "Uç Düzenleme"yi başlatmayı amaçlar.Bu egzersizin ilk basamağı nefes alma ile başlar ve eller başın üzerine doğru kalkarken, vücut ağırlığı ayak parmağı köklerine taşınır.    Böylelikle, Alt Dantian'dan aşağı taraftaki uzuvlara Çi akışını teşvik eden Yongquan aku-noktasına baskı uygulanır. Buna ek olarak, derin bir nefes ile kolların kaldırılması göğüs boşluğunda fiziksel bir genişleme sağlar.Kollar kaldırılırken, zihin Alt Dantian'dan üst uzuvlara Çi akışına kılavuzluk etmek için avuçtaki aku-noktası Laogong PC-8'e odaklanır. Ellerin başın tepesine doğru hareket etmesiyle, Çi'de buraya ulaşır.Çi akışına, Çi'yi alt karnın dışından Meridyen sistemine iten Ters Nefes ile de yardımcı olunur.   1. basamağın sonucu, Alt Dantian merkezinden tüm uzuvlara doğru yavaş bir enerji akışının yayılmasıdır.   2. basamakta, nefes verilir ve eller alçaltılırken ağırlık ayak parmakları köklerinden topuklara taşınır. Böylelikle, alt uzuvlardan, alt Dantian'a geri dönen Çi akışını teşvik eden Yongquan K-l aku- noktasındaki baskıyı giderir. Bununla birlikte, kollar indirilerek göğüs boşluğundaki havanın yavaş salınımı için kuvvet oluşturulur.

Kollar düşürülürken zihinsel odaklanma, Çi akışının üst uzuvlardan Alt Dantian'a geri akışına rehberlik etmek amacıyla, Laogong PC-8 aku-noktasından Alt Dantian'a değiştirilir. Ellerin aşağıya doğru hareketi ise Çi 'nin baştan aşağıya akmasını teşvik eder.Çi akışına, Çi'nin Meridyen sisteminden alınıp, alt karında toplanmasını sağlayan Ters Nefes ile yardımcı olunur.   2. basamağın sonucu, tüm uzuvlardan Alt Dantian'a yavaş bir enerji titreşiminin geri dönmesidir. Egzersiz boyunca, bilekler ve ayaklar üzerindeki tüm akupunktur kaynak noktaları ve bu noktalara tekabül eden iç organlarda enerji, akışını canlandırıcı dengenin çift yönlü etkileşiminin hassas bir şekilde kurulması ve programda yer alan daha sonraki egzersizler sırasında yine bu dengenin kurulması için aynı organların harekete geçirilmesi sağlanır.Bu güçlü, ritmik hareketlerin tekrar edilmesi ile bedende "rahatlama ve canlandırma", nefeste "yumuşama ve derinleştirme", zihinde "sakinleşme ve odaklama" sağlayarak "Üç Düzenleme"yi başarı ile uygulanır.