Şişmanlık (obesite) başlı başına bir hastalıktır

Şişmanlık (obesite) başlı başına bir hastalıktır

Ayurveda'nın şişrnanlığa bakış açısında, sadece ne yediğimiz değil aynı zamanda nasıl yediğimiz de önemlidir. Örneğin bir elmanın Batı tıbbı veya klasik diyet anlayışına göre, bedene kalori getirisi, yaklaşık altmış kalori civarındadır. Oysa kalori değeri dışında elmayı, hangi beden tipinde, o an dosha'lar hangi dengedeyken; soğuk, sıcak veya ılık; çiğ veya pişmiş; ayakta veya oturarak, yavaş veya hızlı, mutlu veya mutsuz, canınız çekerek veya zoraki; gürültü, stres içinde veya rahat, huzurlu bir ortamda; gündüz veya gece, uykudan uyanarak; aç veya tok, kısaca ne şekilde yediğiniz de önemlidir. Dolayısıyla bir elmanın bize kalari yükü mutlaka altmış kalari olacaktır diye bir kural yoktur. Son yıllarda Ayurveda'yla şişmanlık tedavisinin güncellik kazanmasının nedeni, Ayurveda'nın insana bütünsel yaklaşımıdır. Şişrnanlığı, kilo almaya yol açan yanlışlıkları düzelten bir bakış açısıyla ele alır, kökten tedavi eder. Günümüzde şişmanlığın giderek önemli bir problem haline gelmesinin nedenleri:

- Lezzet ağırlıklı beslenmenin ön plana çıkması,

- Kırmızı et ve şarküteri, alkol, fazla yağlı, rafine gıdaların tüketilmesi,

- Zaman darlığından dolayı pratik gıdalara yönelinmesi, - Teknolojik gelişmeler sonucu, bedensel hareketlerin oldukça azalması,

- Metabolizmada gereksiz zorlamalar oluşturan vitamin ve doping kullanılması,

- Stres sonucu, sinir sisteminin, kendini ağız yoluyla tatmini arzulaması, - Stres sonucu düşen kan şekerini artırmak için şekerli gıdalara yönelinmesi,

- Düzensiz beslenme, iyi çiğnemerne, acele ve ayakta yemek yeme (daha önceki bölümde sözü edilen beslenmenin 9 kuralına uymamak) bizleri sürekli kilo almaya iten nedenler arasındadır.

Türk toplumunun özellikle Kapha'yı artırıcı yiyecekleri, tatlıları, hamur işlerini, kızartmaları sevmesi ve düzenli spor yapmaması şişmanlamaya olan eğiliminin artmasında büyük etkendir. Şişmanlık başlıca Kapha Dosha'nın bir problemidir. Fakat, yıllar geçtikçe dengeden çıkmış bir Vata' da, keskin sindirim ateşi ve metabolizması zayıflamış bir Pitta ve dosha'sına ama eklenmiş herhangi bir kişide de şişmanlık görülebilir. Hepsinin tedavisi birbirinden farklıdır. Şişmanlık, özellikle ileri yaşlarda pek çok hastalığın temelini oluşturabilecek çok ciddi bir dengesizliktir. Ayurveda her şeyden önce şişmanlığın hangi dosha bozukluğundan kaynaklandığına bakar. Vata şişmanlığı: Vata'lar ince ve zayıf oldukları halde, zamanla dosha'ları dengeden çıktığında gerektiğinden fazla yerler ve eskisi gibi yakamadıkları için şişmanlarlar. Bu durumda şişmarılamış bir Vata'da yine Vata diyetini ön planda vermek, tatlı miktarını azaltmak, özellikle stresi yok etmek çok önemlidir. Kan şekerindeki düşmeler ve artan Vata'yı ani olarak dengelernek ihtiyacı, tansiyon düşmesi gibi durumlar da düzelecektir. Bir Vata için aç kalarak ve yiyecekleri iyice kısıtlayarak diyet yapmak çok büyük hatadır. Bu gruptakiler mutlaka beslenerek zayıflatılmalıdır. Bol sıcak su, susam yağı masajı, sulu, sıcak ve hafif beslenme, yorucu olmayan, hafif egzersizler, sinir sistemini sakinleştirici bitki çayları, agni'yi kuvvetlendirici baharatlar ve sakinleştirici kokular önerilir. Vata'lar soğuk, buruk, kuru ve kekremsi olan yiyecekler, örneğin salata yiyerek asla zayıflayamazlar. Çünkü bu, onların dosha dengesizliğini yani dengede olmayan Vata özelliğini daha da artıracaktır. Birçok Vata zayıf kalacağız diye salata, soğuk sandviç, kraker yiyerek bozuk olan dengesizliklerini daha da öteye götürür. Vücutlarında karın ağrısı, gaz, dolaşım bozukluğu ve genel bir tatminsizlik haliyle, zorlanarak diyetlerini sürdürürler. Sonuçta, bir ağırlık kaybına uğrasalar bile, yanlış bir diyet sonucu Vata daha da dengeden çıkacağı için iki ihtimal söz konusu olacaktır: Birinci durumda, yanlış zayıflayan kişi Vata'sını dengeye getirici tarzda beslenmezse, vücutta çeşitli ağrılar, hazımsızlık, gaz, mide ağrıları, baş ağrıları, sinirlilik ve uykusuzluk, ciltte kuruma, adet düzensizlikleri, kemiklerde zayıflama, çarpıntı, tansiyon, şeker düşüklüğü gibi pek çok dengesizlik ortaya çıkacak ve zayıflama uğruna, kişi sağlığını tehlikeye atmış olacaktır. ikinci durumda, kişi Vata'sını dengeye getirmek için kan şekerini çok çabuk yükselten, tatlı, şekerleme veya hamur işi gibi, den geden çıkan Vata'yı tatmin etmek için ağır ve yağlı gıdalara yönelecektir. Diyeti bıraktıktan sonra, bozulan Vata'yı tekrar dengeye getirmiş, ancak yanlış bir şekilde verdiği kiloları tekrar fazlasıyla almış olacaktır. Herhangi bir ani değişiklik Vata'yı artıracağından süratli kilo vermek Vata'lar için çok yanlıştır dengeyi bozar, hastalanabilirler, mutlaka yavaş yavaş zayıflatılmalıdırlar. Pitta şişmanlığı: Pitta'lar çok önemli bir dengesizlik olmadığı sürece aşırı kilo alıp vermezler. Onların kilo alışverişleri daha ılımlı sınırlar içindedir ve genellikle metabolizmalarındaki yavaş- lamaya bağlıdır. Tabii ki, hangi dosha tipinde olursa olsun, eğer ortada ciddi bir kilo fazlalığı veya azlığı söz konusuysa, bir Ayurveda hekimi gözetiminde zayıflamak çok daha idealdir. Ayurvedik zayıflamayla ayda maksimum 5-8 kg vermek uygundur. Ancak aşırı derecede tansiyon, çok yüksek kolestrol gibi özel durumlar halinde daha hızlı kilo verilebilir. Kitapta bahsedilmiş olan Ayurvedik Rasayana'lardan bazıları vücudun sağlıklı bir şekilde zayıflamasına yardımcı olmak, yağları eritmek ve toksinleri temizlemek açısından çok yararlıdır. Günümüzde, çalışma hayatının getirdiği koşullardan dolayı ana öğünün çoğunlukla akşam ve geç saatlere kayması çok büyük bir yanlışlıktır. Sindirim sisteminin sindirme yeteneği ve gücü akşam güneş battıktan sonra zayıflar. Aynı miktar ve değerdeki yiyeceği öğlen, agni'nin en kuvvetli olduğu saatte sindirmekle ve akşam geç saatte sindirrnek arasında büyük fark vardır.

Kapha şişmanlığı: Kapha'lara özellikle bedeni ısıtmak, agni'yi canlandırmak, bol hareket yapmak, hafif, kuru, sıcak beslenmek, burucu, büzüştürücü ve acı baharatları diyete eklemek, kuru masajlar, güç harcamayı gerektiren spor ve faaliyetler önerilir. Bedeni ısıtan, içindeki soğuk ve nemin atılmasını sağlayan etkiler yararlıdır. Kapha'lar için sabah kahvaltısı şişmanlıktır, en uygunu yapmamalarıdır. Ilık ballı su ve isteniyorsa bir parça Kapha meyvelerinden yemek yeterlidir. Kapha'lar mutlaka spor yapmalı, mayalı gıdalar ve süt ürünlerinden kaçınmalıdır. Toprağa yakın özellikleri olduğundan, genelde fazla hareketi sevmezler. Mevcut olanı koruma, tutma eğilimindedirler. Bu nedenle garshwan, suryana maskara, zencefil gibi ısıtıcı gıdalar, başlangıçtaki hamlıkları atmak için iyi bir yardımcıdır. Ayrıca. yaz dönemi doğal olarak Kapha'yı dengeleyici olduğu için, kişiler yazın daha hareketli ve incelmeye daha eğilimli olurlar. Kapha'is: yavaş yavaş kilo alıp, tipik bir Kapha özelliği olarak biriktirirler. Zaman zaman fizyolojiyi dinlendirmek ve temizlemek için haftada bir gün yemek yenmemesi, sadece sulu gıdaların alındığı diyetler yapılması önerilir. Bu günlerde yudum yudum sıcak su içilerek darın bir temizlik sağlanır. Zayıflama diyetlerinde iştah kesmek pek doğru değildir. İştah vücudun bir talebidir. İştahı baskılayıcı ilaçlar verildiğinde, ağır lığında azalma görülse bile, uzun dönemde dengeyi bozar. Daha sonra tatmin olamamış bir dengesizlik hastalığa dönüşebilir. Sağlıklı ve dengeli bir zayıflama olmadığı için migren, sindirim siste mi bozuklukları, kabızlık, ülser gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Bir süre sonra kişi tekrar yeme ihtiyacı duyacak, iştah patlaması olacaktır. Çok açlık hissedildiğinde, dosha tipine göre, havuç suyu, domates çorbası, ılık ballı, limonlu su, salatalar, maş fasulyesi, sarı maş, yeşil maş ve arpa ilave edilmiş çorbalar içilebilir. Ayrıca Hintlilerin geleneksel yemeği çapati'nin zayıflamak için hazırlanmış bir reçetesi ve çalışanlar için, iş yerindeki yemek problemini çözecek termos yemeği önerilebilir. (bkz. Ayurvedik yemek tarif/eri). Şişmanlık başlı başına bir konudur. Her şeyi fizik kurallarına göre düşünecek olursak bir girdi ve çıktı dengesi söz konusudur. Bu denge bozulursa, eğer çok girdiniz varsa yani çok kuvvetli besleniyorsanız, az çıktınız varsa yani az enerji harcıyorsanız, her geçen sene kilolarınız artmaya başlayacaktır. Şişmanlık pek çok hastalığın temelidir. Fazla kilo, tansiyon, şeker, kalp, dolaşım bozuklukları, nefes darlığı, eklem ve kas rahatsızlıkları hep fazla kiloyla bağlantılıdır. Her şeyden önce sistemin tüm hücrelere kan pompalaması, gıda, oksijen göndermesi ve temizlemesi gerekir. Oysa her fazla kilo bedene ekstra yük getirir ve gittikçe bir yetersizlik başlar. Bu yüzden ben, şişmanlığı temel bir rahatsızlık olarak görüyorum. Ayurveda, şişmanlığın tedavisinde gerçekten çok başarılı, eğer hasta önerilere tam uyarsa ...