Karbonhidratların Sindirimi ve Emilimi

Birçok besinlerde olduğu gibi karbonhidrat sindirimi de ağızda iyi bir çiğneme ile başlar. Bitkisel karbonhidratların daha sonra enzimlerle iyice temasa gelmeleri için ağızda iyi çiğnenmeyen, selüloz ve linyin çatılarının parçalanmaları şarttır. Birçok sebze ve meyveler iyi çiğnenmezse hazımsızlık, gaz, şişkinlik, karın ağrısı gibi şikayetlere yol açar. Portakal dilimlerinin içindeki liflerin bölünmeden, parçalanmadan yutulması ile seyrek de olsa midede topçuklar (fitobezoar)oluşur hatta bu beze artara bağlı barsak tıkanmaları görülebilir. Ham erik ham elma gibi ham meyvelerin ve turp, lahana gibi bazı sebzelerin çiğlerinin linyin ve selüloz çatılarının parçalanmaları zordur. Bu meyve ve sebzeler yeneceği zaman ince ince doğranmalı ya da rendelenmeli ve iyi çiğnenmelidir. Nişastanın sindirimi ağızda tükürük amilazı yada pilyalin denen enzimin etkisiyle başlar. Pankreas amilazı ve ince bağırsaklardaki disakkaridaz enzimlerinin etkileri ile devam eder. Amilaz etkisi ile maltoz‘a kadar hidrolize uğrayan nişastadan bir disakkaridaz olan maltaz'ın etkisi ile glikoz oluşur ve emilir. Sükroz ve laktoz, ilgili disakkaridazların etkisi ile glikoz ve früktoz veya glikoz ve galaktoz verir ve bu monosakkaritler emilir. Glikojen de nişasta gibi hidrolize edilir. Bazı hastalıklar sonucu ya da doğmalık bir kusur olarak ince bağırsaktaki silindirik epitelyum hücrelerinin fırçamsı kenarlarındaki söz konusu disakkaridazlardan biri yada birkaçı bulunmayacak olursa bazı şekerlere tahammülsüzlük ve sulu ishaller ortaya çıkar. Glikoz, galaktoz ve früktoz emilimi oldukça kolaydır. Hem pasif emilim hem de enerji gerektiren ve sodyum-potasyum ionların da katıldığı bir pompanın işlemesi sonucu aktif emilim söz konudur. Früktoz hemen sadece pasif emilimle emildiği için biraz daha yavaş emilir. Bazı hormonlar özellikle tiroid hormonu glikoz emilimini hızlandırır. Sodyum ve potasyum metabolizmasını yöneten hormonlar glikoz emilimini detaylı olarak etkiler.