Hidronefroz Hidronefroz Nedir?

Hidronefroz Nedir?

Böbreğin idrarı toplayan sistemlerinin, parankimi (böbrek dokusu) aleyhine genişlemesine hidronefroz denir. Bu genişleme özellikle böbrek pelvisinde (idrarın üretildikten sonra depolandığı yer) oluşur. Bu durum üriner sistemdeki bir anormallik sonucu olabileceği gibi, bazı durumlarda normal olarak da kabul edilebilir. Obstrüksiyona (tıkanıklığa) bağlı gelişen hidronefroz tipik olarak böbrek seviyesinde (üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu) veya mesane seviyesinde (üreterovezikal bileşke obstrüksiyonu veya megaüreter) oluşur.

Tanı:

Hayatın ilk yıllarında hidronefroz genellikle 2 şekilde tanı alır: Gebelik sırasında yapılan ultrasonografi (prenatal ultrasonografi) genişlemiş böbrekleri olan bir fetusu (bebeği) belirleyebilir. Bu durum 100 gebelikten 1′inde görülür. Gebeliğin 16. haftasından itibaren fetusun böbrekleri Ultrasonla görüntülenebilir. Başka bir tıbbi sorun nedeniyle (örn. İdrar kaçırma, idrar yolu enfeksiyonu) yapılan ultrasonografi incelemesinde hidronefroz tanınabilir.

Gebelik sırasında ya da daha sonra hidronefroz tanısı konulduysa, bunun önemini anlamak için ek testler gereklidir. Hidronefrozlu bir çocukta anatomik anormallik veya idrar yolunda blokaj olabileceğinden bu testlerin yapılması önemlidir.

Potansiyel ürolojik anormalliğin erken tanı ve tedavisi ile idrar yolu enfeksiyonu (İYE) ve kalıcı böbrek hasarı veya skarlaşmanın (nedbeleşme) gelişmesi önlenebilir. Erişkin yaş grubunda taş, tümör gibi idrar yollarını tıkayan ya da daraltan her türlü hastalık hidroüreteronefroza neden olabilir.

İleri incelemede kullanılabilecek, olası testler aşağıda listelenmiştir:

VCUG (Voiding sistoüretrografi): Bu çalışma bize mesanenin, mesane boynunun ve üreterlerin (böbreklerden mesaneye idrarı taşıyan küçük borucuklar) şekil ve boyutuna dair önemli bilgi verir. Reflü tanısını (idrarı mesaneden üreter ve böbreğe doğru anormal geri kaçışı) koymamızı sağlar. Ayrıca üretraya (idrarı mesaneden vücut dışına taşıyan tüp) dair anatomik bilgi vererek, varsa buradaki bir tıkanıklığı da (örn: posterior üretral valvler) gösterir.

Böbrek Sintigrafisi: Bu inceleme; İYE öyküsüne, VCUG‘nin sonucuna ve/veya hid-ronefrozun ciddiyetine bağlı olarak istenebilir. Böbreklerin gerçek çalışması ve boşalmasını daha iyi gösterebilir. İYE veya hidronefroza bağlı gelişebilecek olan kalıcı böbrek hasan veya skarlaşmasını da gösterebilir.

Diğer: Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi

Prenatal (doğum öncesi) tanı almış hidronefrozlu bebeklere doğumdan sonraki günlerde ultrasonografi ve sonraki haftalarda VCUG tetkiki yapılır.

Hidronefrozun şiddeti bir ölçeğe göre 1 (en hafif) ile 4 (en ciddi) arasında derecelendirilir. Bu derecelendirme altta yatan nedeni tedavi etme kararında ve hastalığın seyri hakkında fikir vericidir. Daha ciddi hidronefroz derecelerinde daha yakın takip gerekir.

Ancak hiçbir inceleme yöntemi tek başına veya birlikte hastalığın seyri ve ameliyat gerekliliği konusunda kesin karar verdirici değildir. Karar genellikle seri incelemeler sonrası ve hastalığın izleminde görülen değişikliklere göre alınmaktadır.

Risk faktörleri:

Hidronefroza neden olabilecek çeşitli hastalıklar aşağıdaki listede sıralanmıştır:

• Vezikoüreteral reflü (VUR)

• Nonobstrüktif (tıkayıcı olmayan) hidronefroz

• Üreteropelvik bileşke (UPB) obstrüksiyonu

• Üreterosel

• Posterior üretral valvler (PUV)

• Üreterovezikal bileşke (UVB) obstrüksiyonu

• Megaüreter

• Multikistik displastik böbrek

• Ektopik üreter

• Nörojenik/non-nörojenik mesane

bu liste çok geniş olmasına rağmen, hidronefrozun nedeni genellikle ilk üç sorundan birisidir.

Tedavi:

Hidronefrozlu bir çocukta öncelikle hidronefroza neden olan sorun, tanımlandıktan sonra nedene yönelik tedavi planlanır. Diğer tıkanıklık sebebi olan üreteropelvik bileşke darlığı gibi durumlar için öncelikle olası böbrek enfeksiyonunu önlemek amacıyla, uzun süreli ve düşük dozda koruyucu antibiyotik tedavisi verilebilir.

Hidronefrozlu çocuklar böbrek fonksiyonları, hidronefrozun derecesi ve enfeksiyon yönünden yakın takip edilirler. Böbrek hasarı ve tekrarlayıcı İYE oluşmuş, ağrı gibi belirti veren ve bu durumun süreceği düşünülen ciddi hidronefrozlu çocuklarda cerrahi tedavi gerekebilir.