Baharat Aromaları

Maydanoz

Genelde zevkli sofralarda dekorasyon ürünü olarak kullanılan maydanozun pek çok sağlık faydası vardır. Maydanozun farklı tipleri vardır bunlardan bir tanesi de tatlımsı, anasonu andıran aromaya sahip daha çok kuzey Avrupa ülkelerinde çorbalar, soslar ve balık yemeklerinde kullanılan frenk maydanozudur. İştah açıcı özelliği olduğu söylenmektedir.

Doğada çok nadir bulunan ancak yararları fazlaca olan iki tür bitkisel etken barındıran maydanoz optimal sağlığın korunmasında verdiği hoş lezzetin ötesinde çok daha anlamlıdır. Bu etken maddeler tümor gelişimini önlemek, hücreleri zararlı maddelerden koruyucu kalkan görevi gören enzimlerin aktivitesini artırmak, kanserojen maddelerin eliminasyonda fonksiyon göstermektedir. Luteolin denen bitkisel bileşik çok yüksek antioksidan aktivite göstererek vücudun serbest radikal denen hücre öldürücü maddelere karşı savunmasını artırır. Yapılan hayvan deneylerinde kanın antioksidant kapasitesini artırdığı gözlenmiştir.

Bu iki önemli etken bileşik dışında C ve A vitamininin öncüsü Beta karotenden zengin içeriği de pek çok hastalığın önlenmesinde önemli katkılar sağlamaktadır. C vitamini vücudun suda çözünen en kapsamlı antioksidan kaynağıdır bu özelliği ile ateroskleroz, kolon kanseri, diyabet, astım, romatizma gibi hastalıklara karşı koruyucudur. Beta karoten ise yağda çözünen antioksidan olma özelliği ile C vitamini için sayılan kronik hastalıklara karşı koruyucu destektir öte yandan beta karoten A vitamini üretimine de katılarak bağışıklık sistemini kuvvetlendirici rol alır.

Maydanoz aynı zamanda çok iyi bir folik asit kaynağıdır. Kalp krizi riskini artırabilen homosistein seviyelerini düşürmeye yardım ederek kalp dostu bir sebze özelliği de kazanmaktadır. Aynı zamanda hücre sağlığı için de önemli olan folik asitten zengin beslenmenin başta kolon olmak üzere bazı kanser türlerine karşı savunucu olduğu bilinmektedir.

Yapılan çalışmalar maydanozun romatizmal hastalıklarda da etkili olduğunu göstermiştir. Bir çalışma alınan yüklü C vitaminin negatif etkileşimini savunsa da maydanozun önleyiciliği ve semptomları iyileştirici gücü pek çok çalışma ile desteklenmektedir.

Nane

Doğada birbirinden farklı 25 çeşit nane bulunmaktadır, bunlardan bahçe nanesi ve nane en çok kullanılanlar arasındadır. Yeşil mor arası rengi, içeriğindeki klorofil miktarına göre değişen aroması ile keskin ya da daha nötr tada sahip olabilen nane yemekler, bitki çayları, soslar için vazgeçilmez aroma katıcılardandır. Midemizi bozduğumuz zamanlarda anneannelerimizin vazgeçilmez formülü olan nane limonun mide ve barsak rahatsızlıklarında iyileştirici gücü pek çok bilimsel çalışma ile onaylanmıştır. Kasları yatıştırıcı gücü ile hazımsızlık, spazmlar, sindirim güçlüğü gibi belirtileri iyileştirebilmektedir. İçeriğindeki mentol içeriği ile aktiviteside artmaktadır. Araştırmalar nanenin iyi bir antikanser bileşeni olduğunu, barındırdığı bitkisel bileşenlerden özellikle monoterpenlerin pankreas, göğüs ve karaciğer tumor gelişimini yavaşlattığını, barsak, cilt ve akciğer kanserlerini de önleyici olduğunu göstermiştir. Anti mikrobiyal özelliği ile de pek çok bakteri ve bazı mantar türlerinin gelişimini önleyebilmektedir. İçeriğindeki etken başka bir madde ile vücutta ateşsiz iltihaba yol açan bazı zararlı maddeleri durdurarak solunum yollarının açılmasına yardımcı olabilmektedir.

Mangan, C ve A vitamini, beta karoten için iyi bir kaynaktır. C vitamini ve beta karoten kolon kanserlerinin önlenmesinde, veya var olan kanserlerin gerilemesinde büyük rol oynamaktadır. Suda eriyen en önemli antioksidan olarak kabul edilen C vitamini antioksidan aktivite göstererek hücre sağlığına katkı sağlamakta, bazı çalışmalara göre kolon kanseri riskini %40 oranında azaltabileceği gözlenmiştir. Beta karoten ve diğer karotenler ise hücre farklılaşmasını önleyici olabilir, DNA üzerinde hasara neden olabilecek kimyasalları elimine etmeye yardımcı olabilmektedir. Ayrıca diyet lifi, folat, demir, magnezyum, kalsiyum, potasyum, omega 3 yağları ve B2 vitaminlerinden zenginliği ile de düşük kalorisine rağmen oldukça besleyici özellikler yansıtmaktadır.

Dereotu

Yaprak ve tohumları baharat olarak kullanılabilen eşsiz koku ve aromada bir bitkidir. İncecik yaprakları, yumuşak tatlı lezzeti ile özellikle sebze yemekleri, salatalar, balık garniture, turşu yapımı ve ekmek üretiminde kullanılabilmektedir. Anason, kimyon ve salatalık out arasında bir aroma verir. Dereotunun sağlık faydaları içeriğindeki monoterpen ve flavonoid bileşiklerinden gelmektedir. Maydanoz gibi antioksidan etki göstermektedir bunun için serbest radikalleri elimine eden enzimleri aktive edebilmektedir. Yine içeriğindeki uçucu yağların desteği ile antibakteriyel etki gösterebilmektedir. Tüm bu özellikleri dışında dereotunun en önemli özelliklerinden biri de kalsiyumdan zengin içeriğidir, bu sayede menapoz ve romatizma sonrasında kemik yoğunluğu kaybını önleyebilmektedir. Diyet lifi, mangan, demir ve magnezyum içeriği de oldukça yüksektir.