Kristalüri Nedir?
Kristalüri Nedir? : Tam erimemiş fosfat, oksalat, ürat veya sistin kristallerinin idrarla atılmasıdır (crytalluria). Fosfat ve üratlar idrarı bulandırır. Oksalüride ise idrar saydamdır. Kristalürinin türü mikroskopik incelemeyle anlaşılır.
FOSFATÜRİ, idrarda tam erimemiş olarak bulunan fosfatların çökmesidir (phosphaturia). Fosfatürik idrar bulanıktır. Bekletilirse beyaz renkte sediment kabın dibine çöker.
Sodyum ve potasyum fosfat asid, nötr ve alkali idrarda erir. İdrarla atılan fosfatların 2/3'ünü sodyum ve potasyum fosfatlar oluşturur. Geri kalanı kalsiyum ve magnezyum fosfatlardır. Bunlar da asid ortamda erir, idrardaki fosfatların erirliğini sağlayan aralarındaki bu orandır. Fosfatüride çöken, fosfatların kalsiyum ve magnezyum tuzlarıdır. Aşırı sebze yenmesi, alkali ilaçların ölçüsüz alınması ve sürekli kusmayla hidroklorik asid kaybı gibi nedenlerle aradaki denge bozulur; fosfatlar alkali idrarda çöker.
Hiperkalsüride atılan kalsiyum fosfat tuzudur.İdrar reaksiyonunu alkali yapan Proteus enfeksiyonunda kalsiyum ve magnezyum amonyum fosfatlar kolaylıkla çöker. İdrarla atılan yoğun fosfat kristalleri üriner sistem epitelini çizer ve hematüri nedeni olabilir. Fosfatürik idrarı pyüriden ayırmak için idrarın reaksiyonu asid yapılır. Fosfatüride idrar saydamlaşırken pyüride değişiklik olmadığı gözlenir.Fosfatüride, idrarın erirliğini arttırmaya yönelik olarak, bol sıvı alınmasını önermek ve reaksiyonunu asidleştirmek yeterlidir.
OKSALÜRİ, tam erimemiş oksalat kristallerinin idrarla atımı sırasında çökmesidir (oxaluria). Oksalüride idrar bulanık değildir. Kalsiyum oksalat asid ve alkali idrarda çöker. Mikroskopik incelemede zarfa benzer kristallerin görülmesi oksalüri tanısı koydurur.Karbonhidratların fermentasyonu, Mg/Ca oranının bozulması, sarılık ve pnömonide endojen; çikolata, çilek, ıspanak, domates benzeri bol oksalat içeren besinlerin aşırı alınması durumunda eksojen kaynaklı oksalüri olabilir.İdrarla çıkan oksalatın çoğu endojendir. Primer hiperoksalüri, here- diter bir metabolizma bozukluğudur. Oksalüri genellikle asemptomatiktir. Yoğun oksalüride ağrı, hematüri ve dizüri olabilir.Oksalatın endojen oluşumunu ve dışardan alimim azaltmaya yönelik önlemlere ek olarak, bol sıvı içilerek ve idrarın reaksiyonu nötralize edilerek oksalüri giderilebilir. Günde ortalama 50 mg pyridoxin hiperoksalüriyi azaltır.
ÜRATÜRİ, tam erimemiş ürat kristallerinin idrarla atımı sırasında çökmesidir (uraturia). İdrar bekletilirse üratüride, tuğla kırmızısı renginde çökelti oluşur. Bebeğin kundak bezinde kırmızımtırak renkte lekeler bırakır. İlk bakışta hematüriyle karışabilir. Asid idrarda, ürik asid kristalleri böbrekler ve mesanede çöker. Yenidoğan böbreğinde ürik asid infarktüsü ağrı, hematüri ve dizüri nedeni olabilir.Ürat kristalleri asid idrarda kolay çöker. Kemoterapi ve kurşun zehirlenmesinde doku yıkımına bağlı olarak endojen, pürin içeren besinlerin aşırı alınmasında eksojen kaynaklı üratüri gelişebilir. Ürik asid düzeyi, 25-40 mg/100 mİ.'ye kadar çıkabilir (normal değeri erkekte 3-9 mq/100 mİ; kadında 2.5-7.5 mg/100 mİ.).İdrar sedimentinin mikroskopik incelenmesinde amorf granüller ve çubuk şeklinde ürik asid kristallerinin görülmesi, üratüri tanısı koymaya yeter- lidir.Ürat kristallerinin erirliğini arttırmada bol sıvı içmek ve idrar reaksiyonunu alkali yapmak etkilidir. Ksantin oksidaz inhibitörleri (Allopurinol) ürik asid düzeyini düşürür.
SİSTİNÜRİ, idrarda tipik sekizgen sistin kristallerinin bulunmasıdır (cystinuria). Herediter metabolik bir amino asid reabsorbsiyon bozukluğudur. Homozigot ve heterozigot türleri vardır. Absorbsiyon defekti, renal tubuluslar ve jejunumda yerleşiktir. Sistinüri, ornitin, arginin ve lysin gibi diğer dibazik amino asidlerin atımıyla da birliktedir. İdrada erimemiş olarak atılan sistin kristalleri nonopak sistin taş oluşmasına neden olur.Sistinüride taş oluşmasından korunmak için bol sıvı içilmesi önerilir. Metionin içeren besinler kısıtlanır, idrar reaksiyonunu alkali yapmaya yönelik olarak sodyum bikarbonat verilir. Sisitin bağlayan ilaçlardan D-penisilamin kullanılabilir. Benzer etkisinden yaralanılarak alfa-mercaptopropionyglycine de uygulanabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
