Grup Kutuplaşması
Grup Kutuplaşması : 1950’lerde geleneksel görüş, grupların oluştur- duklan kararların tipik olarak ihtiyatlı ve tutucu olduğu şeklindeydi. Örneğin, iş dünyasmda alınan kararlar giderek komiteler tarafından oluşturulduğu için, Andrew Cameige gibi cesur, yenilikçi ve risk alabilen işadamlarının geçmişte kaldığı öne sürüldü .lisans öğrencisi olan James Stoner bu varsayımı test etmeye karar verdi.Bu araştırmada, denekler önce bireyler olarak tek başlanna karar aldılar. Daha sonra grupla bir araya geldiler ve her ikilem için bir grup kararına vardılar. Grup kararından sonra, ikilemleri yeniden bireyler olarak düşündüler.
Stoner, grup kararının, kişilerin alt ortalamasıyla karşılaştırdığında, grup kararlarının bireylerin ilk kararlarından daha riskli olduğunu buldu. Bu değişiklik grup kararına kamusal uyumu değil, gaip üyelerinin sahici fikir değişikliğini de yansıtıyordu; grup tartışmasından sonra kişilerin özel kararlan ilk kararlardan önemli ölçüde daha riskliydi. Bu bulgular, daha sonra başka araştırmacılar tarafından, kişilerin varsayımsal değil gerçek risklere maruz kaldıkları durumlarda bile elde edildi. Bu olguya önceleri “risk değişimi” etkisi dendi.Bunun doğru bir saptama olmadığı görüldü.
Erken araştırmalarda bile grup kararlan varsayımsal bir ya da iki ikilem konusunda az da olsa tutarlı biçimde ihtiyatlı yönde değişme eğilimi gösteriyordu . Birçok araştırmadan sonra, bireysel kararlardan zorunlu olarak daha riskli olmayan, ancak daha aşın olan kararlara yol açtığı açığa çıktı: Grup üyeleri başlangıçta belirli bir ikilem konusunda riskli olma eğilimi gösteriyorsa, grup daha riskli olacaktır; grup üyeleri başlangıçta ihtiyatlı olma eğilimi gösteriyorsa, grup daha da ihtiyatlı olacaktır. Dolayısıyla, bu olguya artık grup kutuplaşması etkisi denilmektedir .Grup kutuplaşması etkisi konusunda, şaşırtıcı biçimde değişik 300’den fazla araştırma yapılmıştır. Örneğin, yakınlarda yapılan bir araştırmada faal hırsızlar evleri gözetlediler ve evlerin ne kadar kolay soyulabileceğine ilişkin bireysel ve grup değerlendirmeleri yapıldı. Bireysel değerlendirmelere kıyasla gaip değerlendirmeleri daha tutucuydu; yani gruplar evlere başarılı biçimde girmenin daha zor olduğunu öne sürdüler Grup kutuplaşması, risk ve ihtiyat konularını aşar. Örneğin, gaip tartışması Fransız öğrencilerin ülkenin başbakanına yönelik başlangıçtaki olumlu tutumlarının daha da olumlu hale gelmesine, Amerikalılara yönelik başlangıçtaki olumsuz tu- tumlannm daha olumsuz hale gelmesine neden oldu (Moscovici ve Zavalloni, 1969)-Jüri kararlan drt daha aşın hükümlere yol açacak şekilde laenzer biçimde etkilenebilir.
Jürilerde meydana gelen kutuplaşmanın değerler ve düşüncelerle ilgili yargılarda gerçekleşme olasılığı (örneğin, sanığın nasıl bir cezaya çarptırılması gerektiğine karar verilirken) olgularla ilgili yargılarda gerçekleşme olasılığından (örneğin, sanığın suçlu olup olmadığı belirlenirken) daha yüksektir. Jürilerin, çoğu kez yaptıklan gibi, oybirliğiyle karara vaımalan gerektiğinde kutuplaşma olasılığı daha da yüksektir (Kaplan ve Miller, 1987).
Grup kutuplaşması etkisi konusunda yıllarca birçok açıklama yapılmıştır, ancak bunlardan ikisi yoğun testlere karşı dayanıklılık göstermiştir: Enformasyonel etki ve normatif etki . Enformasyoneletki, insanlar tartışmalı kararlarla ilgili yeni bilgileri öğrendikleri ve yeni argümanlar işittikleri zaman gerçekleşir. Örneğin, elektrik mühendisinin yeni bir işe girip girmemesi -hemen her zaman riskli yönde değişim geçiren bir karar- tartışılırken, grup içinden birinin, riskin söz konusu olmadığını, çünkü bir elektrik mühendisinin her zaman iş bulabileceğini söylemesi sık görülen bir gelişmedir.
Hırsız araştırmasında, gruptakilerden birinin çocukların öğleden sonra saat 3 civarında okuldan döneceklerini ve evin çevresinde oynamaya başlayacaklarını bildirmesi üzerine tutucu yönde bir değişiklik meydana gelir.Tartışmada bir konu lehine ne kadar çok argüman öne sürülürse, grubun o konuma yönelme olasılığı da o kadar yüksektir. Bu durum, eğilimin söz konusu olduğu her yerde gerçekleşir; bir grubun üyelerinin başlangıçta lehinde oldukları konumun lehinde olan noktalan sunmaları ve paylaştıkları bilgiyi tekrar tekrar tartışmalan en olası durumdur .Dolayısıyla, tartışma grubun başlangıçtaki konumulehine eğilim gösterecektir ve gaip, grup üyelerinin daha çoğu ikna oldukça bu konuma doğru hareket edecektir. İlginçtir, kutuplaşma etkisi, deney başlamadan önce herkese kapsamlı bir argümanlar listesi verildiği zaman bile gerçekleşir; bazılan bu bulgunun enformasyonel açıklamayı kuşkulu hale getirdiğine inanırlar.Normatif etki, insanlar kendi görüşlerini grubun normlanyla kıyasladıklan zaman gerçekleşir. Kişiler tartışma sırasında, diğerlerinin benzer tutumlara ya da kendilerininkinden bile daha aşırı görüşlere sahip olduklarını öğrenebilirler.
Grup tarafından olumlu karşılanacaklarına güdülenirlerse grubun konumuna uyum sağlayabilir ya da grubunkinden daha aşırı olan bir konumu ifade edebilirler. Bir araştırmacının belirttiği gibi, “Erdemli olmak... vasattan farklı olmaktır; doğru yönde ve doğru ölçüde” . Ancak normatif etki basit bir uyum baskısı değildir. Grup genellikle üyelerine bir referans çerçevesi, başlangıçtaki konumlarını yeniden değerlendirebilecekleri bir bağlam sağlar. Bu, grup kutuplaşması deneylerinde sık görülen genel ve eğlendirici bir olayla canlandınlır. Örneğin bir grup içindeki bir denek elektrik mühendisinin karşılaştığı ikilemi tartışmaya başladı ve güven dolu bir tavırla şöyle dedi: “Bu adamın gerçekten risk almaya istekli olduğunu hissediyorum. Sadece 10’da 5 başarılı olma şansı varsa, yeni işe girmesi gerekir.” Öteki grup üyeleri bunu kuşkuyla karşıladılar: “10'da 5’in riskli olduğunu mu düşünüyorsun? Bu adam biraz cesarete sahipse, 100’de 1 başan şansı olsa bile bu işe girer. Ne kaybeder ki?” Kendisini risk almayı seven biri olarak göstermek isteyen ilk kişi, konumunu çabucak risk yönünde değiştirdi. “Risk”in anlamını yeniden tanımlayan grup böylece hem kendi kararını hem de üyelerinin tartışma sonrası tutumlarını ölçeğin risk ucuna doğru hareket ettirdi (Wallach, Kogan ve Bern, 1962; yazarlann özel notlarından).
Bu örneğin de gösterdiği gibi, enfonnasyonel ile normatif etki, grup tartışmalarında eşzamanlı olarak gerçekleşir. Çeşitli araştırmalar bunlan çözmeye çalışmışlardır. Bazı araştırmalar, kutuplaşma etkisinin deneklerin gnıbun argümanlarını diğer üyelerin gerçek konumlannı bilmeden yalnızca işitmeleri halinde gerçekleştiğini göstermiştir (Bumstein ve Vinokur, 1977, 1973)- Bu, bizzat enformasyonel etkinin kutuplaşma üretmek için yeterli olduğunu kanıtlar. Başka araştırmalar, kutuplaşma etkisinin insanlar başkalarının konumlarım öğrendikleri, ancak destekleyici hiçbir argüman işitmedikleri zaman da gerçekleştiğini göstermiştir. Bu da tek başına normatif etkinin yeterli olduğunu gösterir.Enformasyon etkisi tipik olarak normatif etkiden daha büyüktür.
Stoner, grup kararının, kişilerin alt ortalamasıyla karşılaştırdığında, grup kararlarının bireylerin ilk kararlarından daha riskli olduğunu buldu. Bu değişiklik grup kararına kamusal uyumu değil, gaip üyelerinin sahici fikir değişikliğini de yansıtıyordu; grup tartışmasından sonra kişilerin özel kararlan ilk kararlardan önemli ölçüde daha riskliydi. Bu bulgular, daha sonra başka araştırmacılar tarafından, kişilerin varsayımsal değil gerçek risklere maruz kaldıkları durumlarda bile elde edildi. Bu olguya önceleri “risk değişimi” etkisi dendi.Bunun doğru bir saptama olmadığı görüldü.
Erken araştırmalarda bile grup kararlan varsayımsal bir ya da iki ikilem konusunda az da olsa tutarlı biçimde ihtiyatlı yönde değişme eğilimi gösteriyordu . Birçok araştırmadan sonra, bireysel kararlardan zorunlu olarak daha riskli olmayan, ancak daha aşın olan kararlara yol açtığı açığa çıktı: Grup üyeleri başlangıçta belirli bir ikilem konusunda riskli olma eğilimi gösteriyorsa, grup daha riskli olacaktır; grup üyeleri başlangıçta ihtiyatlı olma eğilimi gösteriyorsa, grup daha da ihtiyatlı olacaktır. Dolayısıyla, bu olguya artık grup kutuplaşması etkisi denilmektedir .Grup kutuplaşması etkisi konusunda, şaşırtıcı biçimde değişik 300’den fazla araştırma yapılmıştır. Örneğin, yakınlarda yapılan bir araştırmada faal hırsızlar evleri gözetlediler ve evlerin ne kadar kolay soyulabileceğine ilişkin bireysel ve grup değerlendirmeleri yapıldı. Bireysel değerlendirmelere kıyasla gaip değerlendirmeleri daha tutucuydu; yani gruplar evlere başarılı biçimde girmenin daha zor olduğunu öne sürdüler Grup kutuplaşması, risk ve ihtiyat konularını aşar. Örneğin, gaip tartışması Fransız öğrencilerin ülkenin başbakanına yönelik başlangıçtaki olumlu tutumlarının daha da olumlu hale gelmesine, Amerikalılara yönelik başlangıçtaki olumsuz tu- tumlannm daha olumsuz hale gelmesine neden oldu (Moscovici ve Zavalloni, 1969)-Jüri kararlan drt daha aşın hükümlere yol açacak şekilde laenzer biçimde etkilenebilir.
Jürilerde meydana gelen kutuplaşmanın değerler ve düşüncelerle ilgili yargılarda gerçekleşme olasılığı (örneğin, sanığın nasıl bir cezaya çarptırılması gerektiğine karar verilirken) olgularla ilgili yargılarda gerçekleşme olasılığından (örneğin, sanığın suçlu olup olmadığı belirlenirken) daha yüksektir. Jürilerin, çoğu kez yaptıklan gibi, oybirliğiyle karara vaımalan gerektiğinde kutuplaşma olasılığı daha da yüksektir (Kaplan ve Miller, 1987).
Grup kutuplaşması etkisi konusunda yıllarca birçok açıklama yapılmıştır, ancak bunlardan ikisi yoğun testlere karşı dayanıklılık göstermiştir: Enformasyonel etki ve normatif etki . Enformasyoneletki, insanlar tartışmalı kararlarla ilgili yeni bilgileri öğrendikleri ve yeni argümanlar işittikleri zaman gerçekleşir. Örneğin, elektrik mühendisinin yeni bir işe girip girmemesi -hemen her zaman riskli yönde değişim geçiren bir karar- tartışılırken, grup içinden birinin, riskin söz konusu olmadığını, çünkü bir elektrik mühendisinin her zaman iş bulabileceğini söylemesi sık görülen bir gelişmedir.
Hırsız araştırmasında, gruptakilerden birinin çocukların öğleden sonra saat 3 civarında okuldan döneceklerini ve evin çevresinde oynamaya başlayacaklarını bildirmesi üzerine tutucu yönde bir değişiklik meydana gelir.Tartışmada bir konu lehine ne kadar çok argüman öne sürülürse, grubun o konuma yönelme olasılığı da o kadar yüksektir. Bu durum, eğilimin söz konusu olduğu her yerde gerçekleşir; bir grubun üyelerinin başlangıçta lehinde oldukları konumun lehinde olan noktalan sunmaları ve paylaştıkları bilgiyi tekrar tekrar tartışmalan en olası durumdur .Dolayısıyla, tartışma grubun başlangıçtaki konumulehine eğilim gösterecektir ve gaip, grup üyelerinin daha çoğu ikna oldukça bu konuma doğru hareket edecektir. İlginçtir, kutuplaşma etkisi, deney başlamadan önce herkese kapsamlı bir argümanlar listesi verildiği zaman bile gerçekleşir; bazılan bu bulgunun enformasyonel açıklamayı kuşkulu hale getirdiğine inanırlar.Normatif etki, insanlar kendi görüşlerini grubun normlanyla kıyasladıklan zaman gerçekleşir. Kişiler tartışma sırasında, diğerlerinin benzer tutumlara ya da kendilerininkinden bile daha aşırı görüşlere sahip olduklarını öğrenebilirler.
Grup tarafından olumlu karşılanacaklarına güdülenirlerse grubun konumuna uyum sağlayabilir ya da grubunkinden daha aşırı olan bir konumu ifade edebilirler. Bir araştırmacının belirttiği gibi, “Erdemli olmak... vasattan farklı olmaktır; doğru yönde ve doğru ölçüde” . Ancak normatif etki basit bir uyum baskısı değildir. Grup genellikle üyelerine bir referans çerçevesi, başlangıçtaki konumlarını yeniden değerlendirebilecekleri bir bağlam sağlar. Bu, grup kutuplaşması deneylerinde sık görülen genel ve eğlendirici bir olayla canlandınlır. Örneğin bir grup içindeki bir denek elektrik mühendisinin karşılaştığı ikilemi tartışmaya başladı ve güven dolu bir tavırla şöyle dedi: “Bu adamın gerçekten risk almaya istekli olduğunu hissediyorum. Sadece 10’da 5 başarılı olma şansı varsa, yeni işe girmesi gerekir.” Öteki grup üyeleri bunu kuşkuyla karşıladılar: “10'da 5’in riskli olduğunu mu düşünüyorsun? Bu adam biraz cesarete sahipse, 100’de 1 başan şansı olsa bile bu işe girer. Ne kaybeder ki?” Kendisini risk almayı seven biri olarak göstermek isteyen ilk kişi, konumunu çabucak risk yönünde değiştirdi. “Risk”in anlamını yeniden tanımlayan grup böylece hem kendi kararını hem de üyelerinin tartışma sonrası tutumlarını ölçeğin risk ucuna doğru hareket ettirdi (Wallach, Kogan ve Bern, 1962; yazarlann özel notlarından).
Bu örneğin de gösterdiği gibi, enfonnasyonel ile normatif etki, grup tartışmalarında eşzamanlı olarak gerçekleşir. Çeşitli araştırmalar bunlan çözmeye çalışmışlardır. Bazı araştırmalar, kutuplaşma etkisinin deneklerin gnıbun argümanlarını diğer üyelerin gerçek konumlannı bilmeden yalnızca işitmeleri halinde gerçekleştiğini göstermiştir (Bumstein ve Vinokur, 1977, 1973)- Bu, bizzat enformasyonel etkinin kutuplaşma üretmek için yeterli olduğunu kanıtlar. Başka araştırmalar, kutuplaşma etkisinin insanlar başkalarının konumlarım öğrendikleri, ancak destekleyici hiçbir argüman işitmedikleri zaman da gerçekleştiğini göstermiştir. Bu da tek başına normatif etkinin yeterli olduğunu gösterir.Enformasyon etkisi tipik olarak normatif etkiden daha büyüktür.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
