Çivit
Çivit, dağlarda ve ovalarda biten bir bitkidir, yaprağı zeytin yaprağına benzer, adam boyu yükseldiği olur. Meyvesi, karabiber meyvesi gibi olup, içinde çekirdeği bulunur, olgunlaştığı zaman kararır "1
*Yapraklarından boyaeldeedilir, kırmızı, yeşil, sarı ve mavi renklileri vardır. Genellikle Çin, Yemen ve Hindistan'da yetişen bir bitkidir. Sarı veya kırmızı renklisi kına ile karıştırı-larak saç ve sakal boyanmasında kullanılmıştır. Saçlara kına yakıldığı zaman, kırmızı bir renk verir, çivit ise siyah renkverir, ikisi karıştırıldığı zaman ise ortaya tatlı ve güzel bir renk çıkar.
İşte bu sebeple saç ve sakalın kına ve çivitle boyanması tavsiye edilmiştir"2
Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Kendisi ile saç ve sakalın beyazlığını giderdiğiniz şeylerin en güzeli kına ve çivittir" buyurmuştur"3
*Enes İbni Mâlik (r.a.) de: Peygamber Aleyhis-Selâm, Mekke'den Medine'ye hicret ettiğinde, arkadaşları içinde Ebû Bekir'den daha yaşlı kimse yoktu, (saçları siyahla karışık beyazdı). Daha sonra Ebû Bekir saçlarını kına ve çivit ile boyadı da, saçları güzel bir renk aldı"4
Elde Edilişi:
Yapraklarının kurutu larak saklandığı gibi,yapraklarının mekanik usullerle sıkıştırılmasına, özsuyu (usaresi) çıkartılır. Tohumunun yine mekanik usullerle sıkıştırılmasına da çivit tohumu yağı elde edilir. Dal ve yapraklarının su içinde mayalandırılarak ekşimeye bırakılıp, ekşimeden sonra karıştırıldığında çivit'in dibe çökmesiyle de elde edilmektedir.
Hekimlikte ve boyacılıkta kullanılmıştır.
Özellikleri: Çivit yaprakları kurutulup toz hâline getirildikten sonra kına ile karıştırılır ve bu karışımla saçlar boyanacak olursa, saçları kuvvetlendirir ve dökülmesini önler, rengi ise uzun süre devam eder.Yabani cinsi dağlık bölgelerde ve sarp kayalıklarda yetiştiği için toplanması zordur. Yaprağının özsuyundan bir miktar içildiği zaman şiddetli bir şekilde kusturur, kuduz köpek ısırmasına karşı da faydalıdır. Kökü, su ile kaynatılarak mürekkep elde edilir.
Tohumunun yağı ile göze sürme çekildiği zaman, göze inen suyu çözümler ve iyileştirir. Yaprağının özsuyu ve tohumunun yağında yaraları iyileştirme ve nezleye karşı faydalı olma özellikleri vardır. Tütsüsüne durularak veya cilde sürülerek kullanılır.Çivit'intoprağayayılarakbüyüyencinsi yanında; bodur ağaççık cinsinden adam boyu yükselen cinsleri de vardır. Turp gibi yere yayılan cinsi birçok ülkelerde yetişmesine rağmen, ağaç cinsi genellikle sıcak iklimlerde yetişmektedir.Çivit tozu, çözümleyici özelliğinden dolayı temizlik maddesi olarak da kullanılmıştır."6
Kaynaklar:
Kayyım s.141; el-Mûtemeds 413 [2]- Kamus 4/46I. 514: Aynî 8/118-119 ayrıca bak. Hattâbî 2/593: Faik 3/ 246-47; Nihâye 4/150 [3]- E. Davud tereccül H. 4205: Nesâî zînet 8/139; i. Mâce libas H. 3622. [4]- Buhârî Menâkıbü'l-Ensâr 4/262-63; Aynî 8/118-19. [S]- I. Kayyım s. 141. [6]- Bağdadî s. 146. [6]- el-Mutemed s. 413; .'. Kayyım s. 410-411; C. Müfredâti'l-Edviyye 2/51-52: Tezkire
*Yapraklarından boyaeldeedilir, kırmızı, yeşil, sarı ve mavi renklileri vardır. Genellikle Çin, Yemen ve Hindistan'da yetişen bir bitkidir. Sarı veya kırmızı renklisi kına ile karıştırı-larak saç ve sakal boyanmasında kullanılmıştır. Saçlara kına yakıldığı zaman, kırmızı bir renk verir, çivit ise siyah renkverir, ikisi karıştırıldığı zaman ise ortaya tatlı ve güzel bir renk çıkar.
İşte bu sebeple saç ve sakalın kına ve çivitle boyanması tavsiye edilmiştir"2
Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Kendisi ile saç ve sakalın beyazlığını giderdiğiniz şeylerin en güzeli kına ve çivittir" buyurmuştur"3
*Enes İbni Mâlik (r.a.) de: Peygamber Aleyhis-Selâm, Mekke'den Medine'ye hicret ettiğinde, arkadaşları içinde Ebû Bekir'den daha yaşlı kimse yoktu, (saçları siyahla karışık beyazdı). Daha sonra Ebû Bekir saçlarını kına ve çivit ile boyadı da, saçları güzel bir renk aldı"4
Elde Edilişi:
Yapraklarının kurutu larak saklandığı gibi,yapraklarının mekanik usullerle sıkıştırılmasına, özsuyu (usaresi) çıkartılır. Tohumunun yine mekanik usullerle sıkıştırılmasına da çivit tohumu yağı elde edilir. Dal ve yapraklarının su içinde mayalandırılarak ekşimeye bırakılıp, ekşimeden sonra karıştırıldığında çivit'in dibe çökmesiyle de elde edilmektedir.
Hekimlikte ve boyacılıkta kullanılmıştır.
Özellikleri: Çivit yaprakları kurutulup toz hâline getirildikten sonra kına ile karıştırılır ve bu karışımla saçlar boyanacak olursa, saçları kuvvetlendirir ve dökülmesini önler, rengi ise uzun süre devam eder.Yabani cinsi dağlık bölgelerde ve sarp kayalıklarda yetiştiği için toplanması zordur. Yaprağının özsuyundan bir miktar içildiği zaman şiddetli bir şekilde kusturur, kuduz köpek ısırmasına karşı da faydalıdır. Kökü, su ile kaynatılarak mürekkep elde edilir.
Tohumunun yağı ile göze sürme çekildiği zaman, göze inen suyu çözümler ve iyileştirir. Yaprağının özsuyu ve tohumunun yağında yaraları iyileştirme ve nezleye karşı faydalı olma özellikleri vardır. Tütsüsüne durularak veya cilde sürülerek kullanılır.Çivit'intoprağayayılarakbüyüyencinsi yanında; bodur ağaççık cinsinden adam boyu yükselen cinsleri de vardır. Turp gibi yere yayılan cinsi birçok ülkelerde yetişmesine rağmen, ağaç cinsi genellikle sıcak iklimlerde yetişmektedir.Çivit tozu, çözümleyici özelliğinden dolayı temizlik maddesi olarak da kullanılmıştır."6
Kaynaklar:
Kayyım s.141; el-Mûtemeds 413 [2]- Kamus 4/46I. 514: Aynî 8/118-119 ayrıca bak. Hattâbî 2/593: Faik 3/ 246-47; Nihâye 4/150 [3]- E. Davud tereccül H. 4205: Nesâî zînet 8/139; i. Mâce libas H. 3622. [4]- Buhârî Menâkıbü'l-Ensâr 4/262-63; Aynî 8/118-19. [S]- I. Kayyım s. 141. [6]- Bağdadî s. 146. [6]- el-Mutemed s. 413; .'. Kayyım s. 410-411; C. Müfredâti'l-Edviyye 2/51-52: Tezkire
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
