Patlangaç
PATLANGAÇ(Sambucus)
Diğer adları Mürver ağacı, Kara mürver, Patlangoz, Patlak, Patlayak, Patlavuç, Mındarağaç, Mindiraç, Yalangoz, Melesir, Şişni, Kımçırık.
Hanımeligiller familyasındandır. Sambucus, Latince 'flüt' anlamına gelen sambuce sözcüğünden geliyor. Ağaççığın dallarının içi oyulup flüt, kaval benzeri basit müzik aletleri yapıldığı için bu ad verilmiştir. Nigra da 'siyah' demek.
4-10 metre boylarında, uzun çatlaklı kabuklarla kaplı, boz gövdeli bir ağaç ya da ağaççıktır. Kışın ortasında erkenden çıkan yaprakları, hafif dişli kenarlı, karşılıklı 5-7 (genellikle 5) yaprakçıklıdır, uçtaki tek basınadır. Ovuşturulduğunda kötü kokarlar. Hazıran-temmuz aylarında açan hoş görünüşlü çiçekleri genellikle sütbeyaz, bazen pembe ya da sarımsı renkli, şemsiye ya da salkım biçimindedir. Bunlardan, temmuzun ortasından başlayarak, 6-10 mm çapında, yuvarlak, parlak siyah renkli, kırmızı sulu meyveler çıkar. Nadiren yeşilimsi beyaz ya da pembe meyvelileri de olur. Eylülde olgunlaşan bu meyvelerin her birinde üçer çekirdek bulunur.
Anayurdu Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Afrikadır. Türkiye'de ve bütün ılıman ülkelerde yetişir. Ülkemizin hemen her yerinde, özellikle Batı ve Kuzey Anadolu bölgelerinde köy evlerinin önlerinde görülür.İtalya ve İsviçre'deki tarihi kalıntılardan çıkan izlere göre insanların tanıdığı ve kullandığı en eski ağaççıklardan biridir. Ama başlangıçta tam ne için kullanıldığı belli değildir. Meyveli dalların Keltierce ölüm törenlerinde kullanıldığı bilinir.Yunanlılar ve Romalılar bitkinin çiçeklerini cesaret verici olarak kullanılırlar.Romalılar bitkinin meyveleriyle saçlarını boyarlar.
Bitkinin tarihteki adı 'Gerçek kır eczanesi'dir. Antik Yunan hekimi Galienus (131-201) onu nezleye ve başka bazı rahatsızlıklara karşı önerir.17. yy'da öksürüğü gidermek, organizmayı temizlemek için kullanılır.
Almanlar onu kutsal sayar, tanrıçanın bitkinin çiçeklerinin içinde yaşadığına inanırlar.
Günümüzde mürverin taze meyveleriyle kompostolar, marmelatlar, jöleler, dondurmalar, şerbetler yapılıyor. Av etlerine, balık yemeklerine, tavuk yemeklerine eşlik ediyor. Meyve suyu ve İngiliz ketçabı yapımında da yer alıyor. Çiçekleri süt ürünlerine lezzet ve koku verici olarak giriyor. Diğer kimi yiyeceklere de doğal renk verici olarak katılıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
