Doðum Sonrasý Deðerlendirme

Doðum Sonrasý Deðerlendirme

Uzun bir hamilelik döneminden sonra artýk bebek doðmuþtur. Anne karnýnda ürolojik bir anomali varlýðýnýn erken saptanmasýnýn özellikle böbreðin korunmasý açýsýndan çok önemli yararlarý vardýr. Prenatal USG nin yeterince kullanýlamadýðý dönemlerde olgularda taný zamanýnda konulamamakta, böylece ileri derecede hasara uðrayan böbreklerle karþýlaþýlmakta ve hatta diyalize kadar giden vakalar olmaktaydý. Özellikle iyi yapýlan prenatal USG sayesinde bu tarz komplikasyonlarýn oraný giderek azalmaktadýr. Doðumu takiben pediatrist ve özellikle pediatrik nefrolog tarafýndan olgu deðerlendirilmelidir. Yapýlmasý gerekenler;

1- Ýyi bir fizik muayene ve laboratuvar deðerlendirme

Muayenede özellikle ele gelen kitle multikistik böbreklerde ve dev hidronefrozlarda saptanabilir. Özellikle erkek çocuklarda idrar akýmýnýn deðerlendirilmesi önemlidir. Kesik kesik, düþük akýmlý idrar idrar torbasý çýkýmýnda valv (Posterior üretral valv=PUV) olmasý durumunda gözlenir hýzla müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Laboratuvar olarak ise idrar tetkiki, idrar kültürü ve böbrek fonkiyonlarýný deðerlendirmek amacýyla özellikle 4. günden sonra kan tetkikleri (üre-kreatinin) yapýlmalýdýr. Özellikle ilk 4 günde kreatinin ölçümlerinde anneye ait deðerler elde edilir.

2- Koruyucu antibiyotik tedavisi

Henüz mevcut patoloji bilinmediðinden olguyu olasý bir ürosepsisten (idrardaki mikroorganizmanýn kana geçmesi) korumak amacýyla koruyucu antibiyotik tedavisi baþlanmalýdýr. Bu amaçla özellikle amoksisilin ve 1. ve 2. kuþak sefalosporinler kullanýlýr. Özellikle son yýllarda koruyucu antibiyotik tedavisinin baþlanmasý ile ilgili tartýþmalar olmakla beraber halen klasik bilgi bu tedavinin baþlanmasý yönündedir.3- Doðum sonrasý USG: Doðumu takiben ilk yapýlacak tetkik USG'dur. Özellikle deneyimli bir radyolog tarafýndan yapýldýðýnda oldukça deðerlidir. Ancak ilk 72 saat içinde olgular yeterli sývý alamadýðýndan, fizyolojik olarak idrar miktarlarý azaldýr böylece USG yanlýþ negatif sonuçlar verebilir. bu yüzden en uygun zaman ilk 72 saatden sonra yapýlan USG'lerdir. Ancak prenatal dönemde dev hidronefrozu olan, ciddi renal hasar düþünülen, özellikle posterior valv olasýlýðý olan olgularda USG daha öncede yapýlabilir. Genelde en uygun zamanlama

3-10. gün arasý ve 1. aydýr. Bu USG lerde

böbrek boyut, parankim kalýnlýklarý (böbreðin iþ yapan alaný), AP çaplarý, üreterler ve mesane deðerlendirilmelidir. Bu USG lerde Fetal Üroloji Derneðinin sýnýflamasý kullanýlýr.
Ýlk USG deðerlendirmelerinden sonra mevcut patolojilerin deðerlendirilmesi amacýyla diðer radyolojik tetkikler uygulanýr. Burada önemli olan, hangi görüntüleme yönteminin ne zaman yapýlacaðýnýn belirlenmesidir. Bu amaçla deðiþik algoritimler mevcut olmasýna raðmen hastaya göre hareket etmek en doðrusudur. Burada USG' nun önemi tekrar hatýrlanmalýdýr.

4- Diðer radyolojik tetkikler:

- Voiding Sistoüretrografi (VCUG): Postnatal USG'den sonra sýklýkla 2. sýrada yapýlan araþtýrmadýr. Son dönemde kabul edilen görüþ postnatal USG normal olsun olmasýn her prenatal hidronefrozlu hastaya VCUG yapýlmasý yönündedir. Çünkü iyi bir USG ciddi VUR'yü atlamamakla beraber düþük dereceli VUR'ler gözden kaçabilir. Hasta eðer yakýndan takip edilebiliyorsa, klinik seyrine göre zamanlama belirlenir. Kilo almasý iyi olan, izlemde ÝYE geçirmeyen, USG takiplerinde 10 mm'in altýnda AP çaplarý olan ve ilerleme göstermeyen olgularda beklenebilir. Zamanlama olarak ilk 6 ay uygundur. Ancak geliþim kötü, ÝYE öyküsü mevcut, >10 mm'lik çaplar söz konusu ise iþlem ilk bir ay içinde de yapýlabilir. Özellikle PUV olasýlýðý doðumu takip eden ilk günlerde VCUG'nin çekilmesini zorunlu hale getirir.

- Nükleer Týp Çalýþmalarý: Mevcut darlýklarýn deðerlendirilmesi (UPD ve UVD) amacýyla DTPA ve MAG-3 sýklýkla kullanýlan araþtýrmalardýr. Özellikle DTPA'nýn ilk 3 ayda böbrek geliþimini tamamlamadýðýndan yeterli bilgi vermezken, MAG-3 bu açýdan daha kullanýþlýdýr. Hem mevcut darlýklarýn deðerlendirilmesinde, hem de böbrek parankiminin deðerlendirilmesinde daha iyi sonuçlar verdiðinden özellikle ilk 3 ayda öncelikle tercih edilmelidir. Ayrýca DMSA da böbrek parankiminin deðerlendirilmesinde kullanýlýr. Yapýlan nükleer týp çalýþmalarýnda elde edilen differansiyel fonksiyonlar operasyon kararý içinde gereklidir. Bu konuda ayrýntýlý bilgi üriner sistem darlýklarý baþlýðý altýnda bulunabilir.

- IVP: Üriner sistemin deðerlendirilmesi amacýyla önceki yýllarda sýklýkla kullanýlan IVP, nükleer týp çalýþmalarýnýn yaygýnlaþmasý ile önemini kaybetmiþtir. Bebeklerin böbreklerinin konsantrasyon kabiliyetinin yetersiz oluþu, ayrýca baðýrsaklarda yoðun gaz mevcudiyeti iþlemin öneminin azalmasýna neden olmuþtur. Ayrýca yüksek radyasyon oranlarý IVP'nin kullanýmýný kýsýtlamýþtýr. Ancak yine de çok özel durumlarda kullanýlabilir.