Diabetle Birlikte Yaşam

DİABETLE BİRLİKTE YAŞAM

Diabet hastasının süreceği hayatın kalitesi, hayatın uzunluğundan daha önemlidir. Diabet konusunda edineceği bilgiler kronik komplikasyonları tamamen önleyemeyecek fakat onun rahat yaşamasını temin edecektir.

Hastalığın benimsenmesi: Diabet meydana çıktığı zaman husule gelen reaksiyonun anlayışla karşılanıp, hastanın arkadaşları, ailesi, doktoru onu tedavi eden hemşire ve dietisyen tarafından yardıma başlanmalıdır.

İnkar: Hastaların birçoğu bilhassa çocuklar gerek insülin tedavisi gerekse diet ve ara öğünlerin çok kere muntazam yapmaz veya yanlış yapar, fakat bunu saklar veya inkar eder, bu da ancak toplu eğitim ve kamplarda birbirlerini görerek ve yardım ederek ortadan kalkacak bir sorundur.

Korku: Diabet konusundaki bilgiler, genellikle hastaları başlangıçta korkuya ve karışıklığa sevk eder. Eğer ailede eski bir diabetik var ve ona ait kötü hatıralar varsa bu da ayrı bir korku kaynağıdır. Eğer aile çok endişeli veya çocuğu aşırı koruyucu ise çocuk genellikle asi ve aksi olur.

Ne kadar yaşayacağım endişesi: Bu düşünce ve endişe diabetlinin kafasında her zaman mevcut fakat etrafına belli etmek istemez. Bugün elli yılını doldurmuş hasta sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Erken teşhis, iyi diabet ayarı, insülln, antibiotik ve modern ilaçlar diabetlinin normal yaşama dönmesini temin etmiştir. Bilhassa jüvenil diabetik gurupta bu artış diğerlerine göre çok belirgindir.

1 - Teşhis ve tedavide gecikilmezse,

2 - ilaçlarını gayri muntazam kullanmazsa,

3 - Aşırı kilo, sigara ve şekerden kaçınırsa.

Diabetlinin Eğitimi: Eğitimin diabet tedavisine ek bir husus değil, tedavinin kendisidir. Eğitimsiz hasta tedavi olmaz. Eğitimin sonucu hastanın uyum ve anlayışı ile eğitim gurubu kapasitesine bağlıdır. Eğitim, doktor, hemşire,dietisyen ve diğer teknisyenlerden oluşur. Bunun için diabet Klinikleri ve Cemiyetlerinde özel timler kurulup bu eğitimi üstlenmelidirler. Diabetli bu derneklere üye ol

malı, ayrıca diabetliye yardım için kurulmuş fahri organizasyonlar desteklenmeli (Juvenile Diabetes Fondation,Joslin Diabetes Fondation, Türk Diabet ve Diet Vakfı gibi).

Doktor seçimi: Hastaların % 90 kendi özel doktorları veya bulundukları şehrin hastanesinde dahiliye uzmanlarınca tedavi ve takip edilecektir. Burada mühim olan husus bu doktorların diabete ilgileri olması veya hiç olmazsa senede bir defa diabet eğitiminden (Post-graduatekurs)geçmeleri gerekir. Bugünkü ilim düzeyinde bir çocuk veya iç hastalıkları uzmanı bir diabetologla devamlı temas halinde olmalıdır.Eğer şu üç husus kaldırılır veya önlenmeye çalışılırsa bu başarı çok daha belirgin olur.

Ne kadar zamanda doktora gidilmeli (Kontrol süresıne olmalı) :

Bu hasta ile doktorun işbirliğine bağlıdır. Başlangıçta her hafta sonra en geç ayda bir defa kontrololmalıdır. Bu arada hasta idrar veya kan şekeri kontrolünü bizzat kendisi sık sık yaparak doktoruna kontrole gittiğinde bunları göstererek ona yardımcı, kendisine faydalı olmalıdır.

Diabetin Ekonomik Cephesi:

Diabet zengin hastalığı değildir. Her sınıf insanda ortaya çıkan fakat ekonomik destek isteyen bir hastalıktır. Çünkü insülin, tabletler, enjektör, idrar tahlilleri ve nihayet dietin kendine has özelliği dolayısıyla mali yüküm gerektirir. Bunun için genel sağlık sigortası veya resmi veya özel vakıf veya fondosyonların yardımı gerekir. Ekonomik yükü minimal dereceye indirmek için şu hususlara

dikkat edilmelidir.

a) Diabeti öğrenmeli, eğitimden geçmeli,

b) Oto kontrolü (kan şekeri, idrar şekeri) kendisi yapmalı,

c) iyi dietin fazla ilaç gerektirmeyeceğini bilmeli.

Meslek seçimi:

Insülin reakslyonlan. yemek öğünlerinin zamanında alınma zorunluğu,gece vardiyalarında çalışamama gibi durumlar diabetiklerin bazı mesleklere girmelerini önler.Pilot, makinist, uzun yol şoförü, elektrik bilgisayarı ve gece bekçiliği gibi meslekleri seçmemelidirler.

Diabetliyi Tanıtıcı Hüviyet Kartı :Her diabetiide diabetik olduğunu, bağlı olduğu doktor veya sağlık merkezinin adres ve telefonu ile şeker düşmesi veya yükselmesi komasına girmiş bir durumda bulunursa, ne yapılması gerektiğini bildiren bir kolye, bilezik veya künyenin hastada mutlaka bulunması gerekir.

Diabetli hangi aracı kullanabilir?

Bazı ülkeler yukarda saydığımız sakıncalar dolayısıyla diabetlinin sağlığını tehlikeye koymamak ve etrafına zarar vermemek için otomobil motor, kotra, uçak kullanma ları yasaklanmıştır. Bizim ülke gibi trafik sorunlarının çok olduğu ülkelerde bu kısıtlama mutlaka olmalıdır.

Spor ve Ekzersiz: Diabet hiçbir zaman spor yapmaya engel değildir. Bugün Ran Santo, Harnllton Richard. Bobby Clarke, Bill Tolbert, gibi muhtelif spor dallarında Dünya

Şampiyonu olmuş diabetikler çoktur. Bunlarda tek tehlike şeker düşmesi, hipoglisemidir. Spor yaparken antereman günü ve yarışma günü ilave K. hidrat almaları gereklidir.

Aynı günü insülin dozunu biraz azaltmaları faydalıdır.

İçki ve Diabet:

Hangi yaş ve cins' diabet olursa olsun alkol hayatı etkiler. Karaciğerde metabolize oldukları için sürekli alış karaciğeri bozar. Merkezi sinir sistemini deprese eder.Şeker düşmesi belirtilerini kapatır. OAD ile birlikte alkol alınırsa flushing olayına neden olur.1 gr. alkol 7 kalori verir. Alkollü içkiler kalori temin etmeleri ve bazılarınında şekerli olmaları yönünden diet yapan hastalarda dikkatli ve çok az alınmalıdır. Aşağıdaki cetvel çeşitli içkilerin içerdiği alkol. K. hidrat ve kalori miktarını göstermektedir.Alkollü içkilerin Karbonhidrat, Alkol ve Kalori Miktarları.

Sigara:

Nikotinin kanser yapma etkisi yanında dolaşım ve damar sistemine bilhassa küçük kılcal damarlara etkisi, diabetik damar hastalığının şiddetini arttırır. Diabetik hastalarda en ziyade kalp-koroner damarları ile bacak damarlarının dolaşımının daha da bozulmasına neden olur. Sigara sayısından ziyade etkisi mühimdir. Onun için hiç alınmaması en uygun olanıdır.

Uyuşturucu Maddeler:

Kokain-morfin, eroin, Marijuna ve LSD gibi uyuşturucular bizim ülkemiz için bir sorun teşkil etmez. Fakat Avrupa ve Amerika'da kullanışları o kadar yaygın bir durumdaki bunlar insanların fizik, mental ve fizyolojik güçlerini azalttığı gibi aynı zamanda devamlı kullanılmaları merkezi sinir sistemi ve dolaşım sistemine zararlı ve depresif etkiler yapmalıdır. Bu deprasyon şekerilde aktivite

bozukluğu ve azlığına neden olur. Buda diabetli için tamamen zararlıdır. Bunlardan, marijuno, daima hlpoqllsernlyi maske edici olduğu için hastaların çok tehlikeli hipoglisemik durumlara girmesine neden olur.

Diğer ilaçların kullanılmasında dikkat edilecek noktalar:

Normal insanlara tedavi için verilen her ilaç diabet lide verilebilir. Yalnız bunların fazla şekerli olmamaları ve şurup şeklinde olmaları gerekir. Kortizon, diüretik, hormonlar, aspirin, antikoagülanları kullanırken dikkatli kullanmak gerekir.

Kontakt lens: Dlabetik hastaların çoğu kontaks lens kullanma arzusundadırlar. Göz-retina komplikasyonları olmayan veya minimal derecede olanlar lens kullanabilirler.

Fakat fokal enfeksiyon oluşma ihtimalini daima göz önünde tutmak gerekir.

Diş Sorunları:

Diabetin hem gingiva (diş eti), hem çene kemikleri,hemde dişlerde yaptığı komplikasyonlar, çok sık sorunların çıkmasına neden olur.Kontrolsüz diabetiklerde bakteri florasının artışı diş çürümelerine, kolayca mantar gelişmesine granülom ve diş kökü kistleri oluşmasına, dolayısıyla lokal enfeksiyo nun genel enfeksiyon haline dönüşmesine neden olur. Bu durum diabet ayarını bozan en mühim nedenlerden biridir.

Kontakt lens: Diabetik hastaların çoğu kontaks lens kullanma arzusundadırlar. Göz-retina komplikasyonları olmayan veya minimal derecede olanlar lens kullanabilirler.

Fakat fokal enfeksiyon oluşma ihtimalini daima göz önün de tutmak gerekir.