Diabetik Nöropati

DİABETİK NÖROPATİ

Diabetik nöropati diye adlandırılan bu komplikasyon hastayı en çok rahatsız eden ve şikayetlerin % 60'nı oluşturan bir konudur. ilk defa 1798'de J. Bolla diabetiklerde tendon refleksleri kaybını göstermiştir. Daha sonra 1862'de Calvi nöropatinin özelliklerini hastada tesbit ve tarif et

miştir. Mirsky ayaklarda derin his kaybına dikkati çekmiş bilhassa kontrolsüz vak'alarda bu bulgunun % 90'a kadar ulaştığını bildirmiştir. (Vibrasyon azalması veya kaybı).

Diabetik nöropati diabetin en erken ve en çok görülen bir komplikasyonudur. Ekseriya selim seyreder. Fakat yan komplikasyonlarla hastaya

ciddi sorunlar çıkarır. Belirtiler zaman zaman kaybolur ve tekrar ortaya çıkabilir.Diabetik nöropati genellikle iki sınıfa ayrılır.

I-Somatik (periferik) Nöropati: Bu da iki gurupta değerlendirilir.

a) Alt ekstremiteleri tutan nöropati,

1 - Ayaklar,

2 - Diabetik amyotrofi (sinir liflerini tutan),

b) Üst ekstremiteleri tutan nöropati,

1-Ellerde ve bazan kollarda kas erimesi ile görülen (amyotrofi),

2 - His (duygu) bozukluğu,

3 - Radikülit denen kökü ağrıları,

4 - Asteni (halsizlik ve kollarda yorgunluk),

II - Visseral Nöropati (organları tutan)

1 - Göz siniri bozukluğuna bağlı nöropati şikayetleri,

2 - Diabetik demiyelinizasyon (sinir liflerini tutan),

3 - ldrar yolları ve seksüel organlardaki şikayetler,

4 - Ayakta nöropatik mafsal hastalığı (Charcot matsalı) ,

5 - Taban veya baş parmak altında nöropatik ülserler.

6 - Otonom sinir sistemine ait bulgular,

a) Ortostatik hipotansiyon,

b) Anhidrozis, ter salgısı düzensizliği,

c) Vasamotör sinir sistemi değişiklikleri,

Bunların ayrıntılarına geçmeden önce genellikle diabetin sinir sisteminde yaptığı bozukluklara göz atalım Merkez! slrılr ststernl ve beyinde anjlopatlnln neden olduğu kılcal damar arteriolosklerozu ve genellikle diabetiklerin % 30'da rastlanan hipertansiyonun neden olduğu aterosklerotik bozukluklar nöropatinin hazırlayıcısıdır. Periferik sinir sistemi bozukluğu myelin tabakasında dejene

rasyon (demyelinizasyon) ve vaso-vasorumlarda PAS (+)madde birikimi ile son yılların ortaya koyduğu Sorbitol birikimi esas bozukluğun nedenleridir.

Yüksek kan şekeri ortamında, Aldose Reduetose enzimi glikozu Sorbitol sekline dönüştürmesi ve poliyol de hidrogenoz enziminde bunu früktoza çevirmesi, normal

glikoz parçalama yolunun çalışmamasına neden olur. Kan da ve dokularda sorbital ve früktoz toplanır. Bu maddeler sinir dokusu, sinir lifleri, damar cıdarı ve gözde toplanır.

Su çeken bir madde olduğundan bulunduğu yerdeki hücre içi ve dışı asmotik dengeyi bozar. Anoksemi dediğimiz dokunun kanlanma ve oksijenlenmesi azalır, dolayısıyla beslenme bozukluğuna giderek doku dejenere olur. Şimdi Sor

bitol birikimini önleyici yeni bir madde üzerinde çalışılmakta ve ümit verici sonuçlardan bahsedilmektedir.

I - SOMATİK NÖROPATİ:

Bu tip de genelolarak sinir iletim hızında azalma, vibrusyen hissinde kaybolma, kemik ve tendon reflekslerinde azalma veya kaybolma. vücudun çeşitli bölgelerinde gelip geçici ağrılar, iğnelenme ve batmalar ile soğuk ve sıcak hissinin değişik bölgelerde ayrılık göstermesi ve uyuşmalar vardır.

a) - Alt ekstrenıitelerde bu çok belirgindir. Amyot

rofi 'ayaklarda bölgesel kas erimesi ve zayıflama ile ken

dini gösterir. Glutal bölge, baldır ve ayak üstü kasları en

çok tutulanlarıdır.

b) - Üst ekstremitelerde amyotrofi daha erken ortaya çıkar. Tenar ve hipetenar adaleler ilk tutulanlardır. Avuç içlerinde palmer fasiya kontraktürü ve sertleşme buna bağlı olarak hareket zorluklar ortaya çıkar. Sensitif sinirbozukluğu birçok hastanın şikayet konusudur. Yakınmalar geceleri çok artar. Geceleri hareketsiz kalış ağrıyı arttıncı faktördür.Radikülit ağrıları omuz, boyun kökü ve kol sinirlerinde çok fczladır. Romotizma veya matsal klreclenmesi surularak uzun. seneler boş yere uğraşırlar.Ve nihayet Asteni denilen halsizlik. yorgunluk hastaların çok rastinnılan bir şikayet konusudur.

II - VİSSERAl (Organ) NÖROPATİ

1 - Gözler:

Göz kürnesi ve kapaklarının hareketlerini temin eden sinlrleri tutan bir komplikasyondur. Genellikle 3 ve 4 kafa çiftlerini tutar. 6.cı kafa çifti da ho seyrek olarak yakalanır. Göz ağrısı ile birlikte çift görme, şaşlık ve göz kapağının aniden düşmesi ile ortaya çıkar. Diabet dışında dolaşım bozuklujju ve göz çevresi enfeksyonlarınında rolü vardır. Fakat diabetiklerde normallere oranla daha sık görülür. iyi bir şeker ayarı ile 3 hafta ile 2 r.y içinde şifa ile sonlanır.

2 - Mide-Barsak Sistemi Nöropatisi (Gastroparezl) :

Açlıkta epigastrium bölgesinde fenalık hissi, bulantı,yemek sorırası dolgunluk hissi, mide hipotonisi (boşairna bozukluğu) şişkinlik ve aşırı gaz hastaların % 40'da vardır. Dlabetiklerin % 70'inde ince ve kalın barsak nöropatisi vardır. Kabızlık büyük bir sorundur. Kısıtlı yemek, yağın nişastasını az alınması kabızlığı daha fazla da artırır.İshaller genellikle gece gelen karın ağrısı ile bir defalık büyük bir boşalma şeklinde görülen (Noktürnaldiare) - gecil ishali şeklindedir. Ertesi gün boyu hiçbirşey yoktur.

3 - idrar Yolları ve Seksüel Sıstem Nöropatisi (Genlto-Üriner Sistem):

Diabetik hastalar için ciddi tehlike yaratan bir kompIIkasyonda idrar torbası nöropatisi (Nörojenik mesanedir).

(Nörojenik mesane) Zamanında önlenmezse haslayı böbrek yetersizliği ve üremiye kadar götürür. HastabiI' defada idrarın tamamını atamadığı için sık sık idrar yapma zorunluğu vardır. Bu zorluğu gidermek için göbek altına mesane üstüne yumrukları ile bastınp idrar boşaltan hastalar mevcuttur. Ve bu durum karın derisi üstünde deri kalınlaşmasına neden olur. Mesanede artık kalan idrar kolayca idrar yolu enfeksiyonuna zemin hazırlar. Sistit, pyelit ve pyelonfrit zamanla gelişebilir.Seksüel Bozukluk ve Sterilite: Şeker hastalarında hem kadın hem erkekte seksüel güçte azalma ve isteksizlik başlıca şikayet konusudur.Empotans (lktidarsrzhkl çeşitli nedenlere bağlıdır.Aşağıda bunu görüyoruz Psikolojik, yani sinirsel ve ruhsal bozukluklara bağlı olarak % 60-65'i teskil eder. Nörolojik yani o bölgeyi ilgilendiren sinir uçları ve sinir lifleri bozukluğuna bağlı olarak % 20-25 vak'ayı oluşturur. Geri

kalanlarda Hormonal veya dolaşım bozukluğu ile ilgilidir.

Erkekte Empotans Nedenleri

1 - Psikojenik

2 - Nöropatik

3 - Makro ve Mikro Anjiopatller

4 - Hormonal Bozukluklar

5 - Dokuda Lokal Fibrozis

6 - ilaç ve Uyuşturucular

Empotansın tanısında mutlaka Ürolog, Nöroloji, Psikiyatrist ve Diabet-Endakrinoloji beraber araştırma yapma

ları gereklidir. Tablo 4. Ayrıca tanıda yol göstermesi bakımından çok önemlidir.

Cerrahpaşada kurulu (Cinsel bozukluklar araştırma merkezi) bu çeşit vak'alar üzerine eğilmektedir

a)- Retrograd Ejekülasyon: Erkak hastalarda meni akışının ters ve mesane içine akmasıdır. Bunun sebebi mesane içi sfinkteri denen kapağın diabet nöropatisi nedeni ile bozulmasıdır. Orqazrna ulaşan hastada ejekülas yon olmaz.

b) - Diabetik Enıpotans: Normal popülasyona oranla diabetik erkeklerde empotans % SO'den daha fazladır.Ereksiyon zayıflığı yanında erken inzal hastaların en mühim şikayetleridir.

c )-Ponis Endürasyonu: Diabetlklordo daha sıklıkla a'jrü!en ve pen'sln eğri lrnesi süngerimsi dokusunun kalsitlkasyonu ile scrtleşmesidir. Bilhassa ereksiyon halinde çok fazla ağrıya neden olup, koitüsa mani olur. Ağrı nerdedır. Bu şikayetler tansiyon düşmesi ile birlikte bir çokhastalarda iç kulak sinirlerindeki diabetik mevrite de bağlıdır.

d) - Isı ve ter bezlerine ait bulgular: Pilomotör fonksiyon bozukluğu olarak nitelendirilen bu komplIkas

yonda hastalar bilhassa belden aşağı bölgelerde değişik ısı hissinden şikayet ederler. Ayaklar buz gibi soğuktur,baldırda yanma hissi ve ağrıdan, ayak tabanıarının yanmasından yakınırlar, eller soğuktur. Anormal terleme vardır.Eforfsuz ve sıcak olmayan ortamda göğüs aralan. Boyun ve avuç içleri terfi ve ıslaktır. Hastaların bir kısmında ise Anhidros denilen terlemenin kesilmesi mevcuttur.

c) Vasomotör Sinir Sistemi Bozuklukları: Bunlar sempatik ve para sempatik sinirlere ait değişik bulgulardır. Mesela sebepsiz yere çarpınn, ani terleme, barsakların fazla çalışması, ağız kuruluğu, renk solukluğu veya ani kızarmalar, ateş basmaları gibi.Diabetik nöropati tedavisi, Tedavi bölümünde ele alınacaktır.