Tereyağı
TEREYAĞI (semn)
Koyun, inek vs. gibi hayvanların sütlerinden elde edilen yağa, tereyağı denir. Yağların en kuvvetlisi ve en gıdalısıdır. Hem gıda maddesi olarak yemeklerde veya katık olarak ve hem de hekimlikte kullanılmıştır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm'ın tereyağını pek sevdiği ve ekmeğe katık ederek yediği rivayet edilmiştir."1
Hekimlikte Kullanılması:
Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sizlere inek sütünü tavsiye ederim. Zira, ineğin sütü şifa, sütünden meydana gelen yağı deva, (yaşlı ve zayıflarının) eti ise derttir" buyurmuştur."2
Tereyağı; sertlikleri ve şişlikleri yumuşatır."3
Tereyağının mizacı sıcak ve rutubetlidir. Birazcık parlatma ve güzelleştirme özelliği vardır. Yumuşak bedenlerde meydana gelen şişlikleri yayar. Olgunlaştırma ve yumuşatma bakımından kaymaktan daha kuvvetlidir. Tereyağı ile dişlerin bittiği yerler (damak) ovuşturulursa, dişler çabucak çıkar. Bal ve acıbadem ile karıştırılıp kullanıldığı zaman, göğüste ve akciğerde ne varsa temizler. Mideyi yapışkan artıklardan arındırır, ancak mide için iyi değildir. Bilhassa balgamlı mizaca sahip kimseler için daha da zararlıdır. İnek veya keçinin sadeyağı, bal ile şerbet yapılıp içildiği zaman, en şiddetli zehirlenmeye, yılan ve akrep sokmasına karşı faydalıdır. Nitekim Hz. Ali (r.a.): "İnsanlar tereyağından daha üstün birşeyile tedavi olmazlar" demiştir."4
Tereyağı, sağlam yapılı insan bedenine uygundur."5
Tereyağı, ağız yoluyla meydana gelen zehirlenmelere karşı gayet faydalıdır."6
Ebegömeci kaynatılır, içine tereyağı ve bal ilave edilip böbrek ağrısı yakaladığı zaman çok miktarda içilirse, böbrek taşlarını yerinden oynatır ve idrarı çoğaltır; idrarın zor yapılmasına karşı da faydalıdır. Ayrıca kulunç ağrısına karşı da iyi gelir."7
Yağlı şeyler yedikten sonra su içmek, sağlığa zararlıdır."8
* Müleyke binti Amr (r.a.) kendi ailesinden kızıl hastalığına yakalanmış bir kadına hitaben: "Kızıl hastalığı veya boğazın her iki tarafında meydana gelen yaralar için inek yağını (ineğin sütünden meydana gelen terayağını) tavsiye ederim. Çünkü Peygamber Aleyhis-Selâm: "İneğin sütü şifa, sütünden meydana gelen yağı deva ( yaşlı ve zayıflarının) eti ise derttir" buyurdu, demiştir."9 KIZIL ve SÜT md. de bak.
Kaynaklar:
[1]- E Davud etime H 3837: K Hakâyık 2/139; E. Nuaym vr. 130b: I. Sünnîvr 62b; ayrıca bak. Buhârîsavm 2/247: Aynî 51326: Müsned 3/242. [2]- Romuz s. 81: Z. Ukûl 1/533 S Kübrâ 91345; K Ummal 10/28209-211; 28218: E Nuaym vr. 130b; i. Sünnî vr. 63a: i. Kayyım s. 373 [3]- E. Nuaym vr. 130 b; I. Sünnîvr. 62b [4]-1. Kayyim s. 373-74; Bağdadî s 118: I. Sünnî vr. 63b: E Nuaym vr. 130b. [S]- i Kayyim s. 427-28 [6]- L. Ukûl 1/533. [7]- Aselü'n-Nabl s 150 [8]- K Hakâyık 2/94 [9J- S. Kübrâ 91345.
Koyun, inek vs. gibi hayvanların sütlerinden elde edilen yağa, tereyağı denir. Yağların en kuvvetlisi ve en gıdalısıdır. Hem gıda maddesi olarak yemeklerde veya katık olarak ve hem de hekimlikte kullanılmıştır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm'ın tereyağını pek sevdiği ve ekmeğe katık ederek yediği rivayet edilmiştir."1
Hekimlikte Kullanılması:
Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sizlere inek sütünü tavsiye ederim. Zira, ineğin sütü şifa, sütünden meydana gelen yağı deva, (yaşlı ve zayıflarının) eti ise derttir" buyurmuştur."2
Tereyağı; sertlikleri ve şişlikleri yumuşatır."3
Tereyağının mizacı sıcak ve rutubetlidir. Birazcık parlatma ve güzelleştirme özelliği vardır. Yumuşak bedenlerde meydana gelen şişlikleri yayar. Olgunlaştırma ve yumuşatma bakımından kaymaktan daha kuvvetlidir. Tereyağı ile dişlerin bittiği yerler (damak) ovuşturulursa, dişler çabucak çıkar. Bal ve acıbadem ile karıştırılıp kullanıldığı zaman, göğüste ve akciğerde ne varsa temizler. Mideyi yapışkan artıklardan arındırır, ancak mide için iyi değildir. Bilhassa balgamlı mizaca sahip kimseler için daha da zararlıdır. İnek veya keçinin sadeyağı, bal ile şerbet yapılıp içildiği zaman, en şiddetli zehirlenmeye, yılan ve akrep sokmasına karşı faydalıdır. Nitekim Hz. Ali (r.a.): "İnsanlar tereyağından daha üstün birşeyile tedavi olmazlar" demiştir."4
Tereyağı, sağlam yapılı insan bedenine uygundur."5
Tereyağı, ağız yoluyla meydana gelen zehirlenmelere karşı gayet faydalıdır."6
Ebegömeci kaynatılır, içine tereyağı ve bal ilave edilip böbrek ağrısı yakaladığı zaman çok miktarda içilirse, böbrek taşlarını yerinden oynatır ve idrarı çoğaltır; idrarın zor yapılmasına karşı da faydalıdır. Ayrıca kulunç ağrısına karşı da iyi gelir."7
Yağlı şeyler yedikten sonra su içmek, sağlığa zararlıdır."8
* Müleyke binti Amr (r.a.) kendi ailesinden kızıl hastalığına yakalanmış bir kadına hitaben: "Kızıl hastalığı veya boğazın her iki tarafında meydana gelen yaralar için inek yağını (ineğin sütünden meydana gelen terayağını) tavsiye ederim. Çünkü Peygamber Aleyhis-Selâm: "İneğin sütü şifa, sütünden meydana gelen yağı deva ( yaşlı ve zayıflarının) eti ise derttir" buyurdu, demiştir."9 KIZIL ve SÜT md. de bak.
Kaynaklar:
[1]- E Davud etime H 3837: K Hakâyık 2/139; E. Nuaym vr. 130b: I. Sünnîvr 62b; ayrıca bak. Buhârîsavm 2/247: Aynî 51326: Müsned 3/242. [2]- Romuz s. 81: Z. Ukûl 1/533 S Kübrâ 91345; K Ummal 10/28209-211; 28218: E Nuaym vr. 130b; i. Sünnî vr. 63a: i. Kayyım s. 373 [3]- E. Nuaym vr. 130 b; I. Sünnîvr. 62b [4]-1. Kayyim s. 373-74; Bağdadî s 118: I. Sünnî vr. 63b: E Nuaym vr. 130b. [S]- i Kayyim s. 427-28 [6]- L. Ukûl 1/533. [7]- Aselü'n-Nabl s 150 [8]- K Hakâyık 2/94 [9J- S. Kübrâ 91345.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
