Thorakolomber Vertebra Travmaları
Thorakolomber Vertebra Travmaları : Thoracolomber vertebra kırıklarında, geçmiş yıllarda laminektomi en kolay dekompresyon metodu olarak uygulanmıştır. Bugün laminektomi tek başına torako-lomber vertebra kırık ve çıkıkarında kontrendike olarak kabul edilmektedir. Çünkü, medulla spinalise yansıyan anterior kompresyonu kaldırmaz ve spinal instabiliteyi artırır.
Sınıflandırma:
1- Basit flexión: Stabil vedge şeklinde kompresyon kırığına neden olur. Posterior elemanlarda kopma ve ligament yırtığı az görülür. Bazen kompresyon % 50'den fazla olursa, posterior faset elemanlarında bozulma olabilir. Anstabiliteye neden olursa cerrahi yapılır.
2- Flexion-rotasyon injurileri:Bunlar, posterior ligament komplexinde ruptür, spinoz çıkıntılarda ayrılma, artiküler faset çıkığına neden olur. Böylece anstabil kırık ve çıkık ortaya çıkar.
3- Extansiyon Zorlaması: Intervertebral disk yırtılması, anterior longitidunal ligament yırtılması, disloke vertebra anteriorunda avulsiyon kırığı oluşabilir.
4- Flexion-distraksiyon: Emniyet kemeri injurilerine çok görülür, iki tipi vardı.a- Chance kınğı: Vertebrada önden-arkaya transvers kınk.b- Posterior ligamentlerde (tnterspinoz, supraspinoz, posterior longitidunal ligamentler ) yırtılma sonucu anstabilite gelişir.
5- Vertikal Kompresyon (Burst) Kırıkları: Aksiyal istikamette aşırı kuvvet tatbiki vardır. Disk materyali, bitişik vertebra son plaklarını kırarak vertebra cismi içine girer, bikonkav vertebra oluşur. Vertebra cisminde vertikal kırık oluşur. Kuvvet daha fazla olursa tipik "Burst" kırığı şeklindevertebra cisminde patlama olur. Medulla spinalise bası olabilir, kanal içine fragman girebilir. Her üç kolonda harabiyet sonucu anstabilite oluşur. CT incelemesi mutlaka gerekir.5- Shearing (Sıyırma) Kırıklan: Tüm vertebra kayarak yer değiştirmiştir. Artiküler çıkınü ve pediküllerde anstable kırık oluşmuştur. Anterior longitidunal ligament yırtılmıştır.Spinal İnstabilitede
Denis'in üç kolon teorisi:
a- Anterior Kolon: Ant. longitidunal ligament, vertebra cisminin ön yansı, anulusus fibrozisin ön yansı oluşturur.
b- Orta Kolon: Post, longitidunal ligament, vertebra cismi posterior yansı, anulus fibrozisin posterioru oluşturur.
c- Posterior Kolon: Nöral arkus, ligamentum ilavum, artiküler faset ve interspinoz ilgamentler ve spinoz çıkmülar oluşturur.
Denis’e göre bu üç kolondan ikisi stabiliteyi bozacak derecede hasar görmüşse, anstabil kabul edilir.Tedavi:Thorako-lomber vertebra travmalannda anstabilite söz konusu ise çoğu kez cerrahi fixation tercih ediliyor. Bilhassa inkomplet nörolojik defisit var ve gittikçe ilerliyorsa acil cerrahi gerekir. Anstabil vertebra kınğı yanında nörolojik muayene normalse veya nonprogressif nörolojik bozukluk varsa, acil olmasa da hasta stabil olunca erken dönemde açık redüksiyon ve internal tesbit yapılmalıdır.A- Nörolojik bozukluk yapmayan stabil kınklann tedavisi. Bu tür kakların tedavisin konservatiftir. Vertebra cismindeki ezilme eğer % 50'yi geçerse anstabil olabilir. Ayrıca anstabil bir kınk kendiliğinden redükte olarak röntgen veya CT ile stabil olarak değerlendirilebilir. Ligamentöz yapıların harabiyetini görmek için MRI gerekir. Stabil, nörolojik defısiti olmayan kırıklar alçı ve korse ile tedavi edilir.
B- Nörolojik bozukluk yapan stabil kırıklar: Hasta tam paralizi ile geliyor, 24-48 saat sonra spinal şoktan çıkınca bile total his-motor kaybı devam ediyorsa artık iyileşme beklenmez, dekompresyon endikasyonu yoktur. Erken rehabilitasyona başlıyabilmek için internal fiksasyon yapılabilir. Nörolojik bozukluk inkomplet ve gittikçe artıyorsa acil dekompresyon gerekir. Bazıları anterior dekompesyonu tercih eder. Bazıları da posteriorenstrümentasyonla yapılan distraksiyonla, bilhassa posterior longitidu- nal ligamentln çekmesiyle kınk fragmanının indirekt yolla redükte olabileceğini söylüyorlar. Posterior instrumentasyona rağmen reziduel nörolojik defisit tesbit edilirse, anterior dekompresyon ve anterior füzyon kaçınılmazdır.
Nörolojik bozukluk yapmayan stabil kırıklarda, kanal içinde fragman olsa bile dekompesyon gerekmez. Kauda equina lezyonlarında prognoz daha iyidir. İlerleyici nörolojik bozukluk var, kanal içine kayıp bası yapan fragman mevcutsa, hangi seviyede olursa olsun cerrahi dekompresyon endi- kasyonu vardır.C- Anstabil Kırıkların Tedavisi: Spinal kanalı % 50'den fazla daraltan burst kırıkları ve 30°'den fazla kifoz açılanması yapan kompresyon kırıklarında veya bariz anstabilite olan kınk ve çıkılarda mutlak cerrahi en- dikasyon vardır. Bilhassa parsiyel nörolojik defisit olan kınklarda erken hatta acil cerrahi gerekir.
Cerrahi sırasında dekompresyon ve buna ilaveten anterior veya posterior füzyonla birlikte internal fixation uygulanır.Nörolojik bozukluk yapmayan anstabil kırık ve çıkıklarda da mutlaka cerrahi redüksiyon ve internal fıksasyon tercih edilir. Böylece nörolojik defisit geliŞhıesi önlenir, erken rehabilitasyona olanak sağar. Komplet nörolojik bozukluk olan anstable kınk ve çıkıklarda da, erken rehabilitasyon programına alınması için açık redüksiyon ve internal tesbit tercih edilir.Internal tesbit sırasında, anterior veya posterior füzyon konulması prognozu iyiye döndürür, dejeneratif artrit geliŞmini önler.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
