Elbileği Kırık Ve Çıkıkları
Elbileği Kırık Ve Çıkıkları : Bunlar daha çok açık el üzerine düşme sonucu oluşur. Elbilek kınklan tüm kırıkların % 6'sıdır. Elbilek travmalarında % 65 scaphoid kırığı görülür. Lunatum çıkığı veya perilunate çıkıksa % 13 görülür.
a- Scaphoid KırığıElbileği dorsalflexionda ve radial deviasyonda açık el üzerine düşme sonucu oluşur. Direkt kompresyon andeplase, makaslama etki deplase kırıklara neden olur.Anatomik yerleşimine göre 4'e ayrılır.A- Distal 1/3: % 10-15B- Orta 1/3: % 50-60C- Proximal 1/3: % 20-30D- Proximal pôle (Kutup): % 1-5Novikuler kemiğin beslenmesi daha çok dorsal ve distalden giren damarlarla olur. Bundan dolayı proximal bölge kırıklarında kaynama daha geçtir.Belirti ve Bulgular: Belirtiler her zaman bariz değildir. Bilekte ve anatomik enfiye çukurunda (fossa radialis) şişme ve duyarlılık vardır. Başparmak proximale itilince, elbileği dorsuflexiona getirilince ağrı artar.Radyoloji: Ön-arka, yan, oblik grafinin yanısıra el yumruk yaparken, ul- nar deviasyona alınıp PA grafı çekilir. Ayrılmamış kırıklarda ilk grafıde kırık görülmezse 10-15 gün sonra, kırık açılarında rezorbsiyon başlayınca daha kolay görülür. Gerekirse CT'de çekilebilir. Şüpheli vakalarda ise sinügrafi ve MRI'de tanıda kullanılabilir.
Sınıflandırma:
1- Ayrılmamış kırık.
2- Ayrılmış kırık (1 mm'den fazla basamak oluşması ve skafo-lunate açınm 60°'den büyük olması).
Tedavi:1- Andeplase ve kompresyon kırığında: Baş parmağı içine alan (veya bazılarına göre almadan) kısa kol alçısı.2- Ayrılmış kırıklar:Baş parmağı içine alan uzun kol alçısı tesbiti uygulanıyordu. Artık pek kullanılmıyor.Daha çok açık redüksiyon tercih ediliyor. Proximal pôle kırığı, deplase orta 1/3 ve proximal 1/3 kırıkları, kırıklı çıkıklar açık redüksiyonun asıl endikasyonlandır. Tesbitte iki Kirşner teli veya "Herbert Vidası" kullanıhr. Distal ve orta bölge kırıklarında kaynama süresi 6-12 hafta, proximal 1/3 kırıklarında ise 12-20 haftadır.En sık görülen komplikasyonu kaynama yokluğu (Psödoartroz)dur. Tedavisinde açık redüksiyon, greftleme veKirşner telleri ya da Herbert vidası ile internal tesbit uygulanır.
b- Lunatum Çıkığı:Daha çok genç erkeklerde, elbilek dorsuflexionda iken el ayası üzerine düşme sonucu görülür. Dorsal lunate bağ yırtılır, lunate kemiği dönerek elbilek volarine çıkar. Elbilek voler yüzü şiş ve hassastır. Flexor tendon- lar ve N. medianus basıya maruz kalır. Radyolojik tetkik tanıda önemlidir.
Tedavi:Genellikle erken vakalara kapalı redüksiyon ve elbilek semiflexi- onda 4-5 hafta alçı yapılır. 3 hafta ile 6 ay sonra gelenlere açık redüksiyon, 6 aydan sonraki vakalarda ise eksizyon ve interpozisyon artroplastisi yapılır. (Palmaris longus tendonu veya silikon artroplasti).
c- Perilunar Çıkık:Elbileğinin dorsaflexiona zorlanmasıyla oluşur, Lunatumun radisu distal ucu ile ilişkisi bozulmadan, diğer karpal kemikler elbileğinin dosaline ve proksimaline yer değiştirir. El sırtı aşın şiş, elbileği harektleri ağnlı ve sınırlıdır. Yan grafide yer değiştirme kolayca görülür. Tedavide kapalı redüksiyon ve elbileği nötralde 6 hafta uzun kol alçısı yapılır. Eğer skafolunate disosiyasyon düzelmemişse, Kirşnerle tesbit gerekir.
d- Transskafoid-Perilunar Çıkık:Elbileğinin ani ve aşın dorsuflexiona zorlanmasıyla oluşur. Scaphoid ortasından kınlmış olup, lunatum ve scaphoidin proximal fragmanı yerinde dururken, distal fragmanı ve diğer carped kemikler dorsale-proksimale ve radiale yer değiştirmişir. Elbileği çok şiş ve hareketleri ağnlıdır. Tedavide yine kapalı redüksiyon ve alçı uygulanır. Navikuler kemiğin anatomik re- düksiyonu sağlanamazsa, skafolunate ayrılma ve rotasyonel deformitelerin devam ettiği olgularda açık redüksiyon ve internal tesbit yapılmalıdır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
