Soğan
SOĞAN (allium cepa)
Soğanın hem yeşil yaprakları ve hem de baş kısmı gıda maddesi olarak kullanılır, fakat kötü kokuludur. Hadisi Şeriflerde soğan ve sarımsağa "habis" denilmiştir. Zira haram ve pis olan şeylere "habis" denildiği gibi, tadı ve kokusu kötü olan şeylere de "habis" denilir. Soğan, sarımsak ve pırasa bunlardandır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Her kim şu kötü kokulu (habis) bitkiden (sarım-saktan) yerse, ağzının kokusu gidinceye kadar, mesci-dimize gelmesin!" buyurmuştur."1
* Hz. Ömer (r.a.) de, uzunca bir hutbesinde: "... Ey insanlar! Sizler bugün şu iki kötü kokulu sebzeyi (soğan ve sarımsağı) yiyorsunuz! Halbuki ben, Peygamber Aleyhis-Selâm zama-nında, ağzında bunların kokusu duyulan kimsenin elinden tutulup, Bakî Kabristanlığı Mevkiine kadar şehirden dışarı çıkarıldığını gördüm. Her kim bunları yiyecek olursa, pişirerek kokusunu gidersin!" demiştir."2
Özellikleri:
Soğanın mizacı sıcak ve rutubetlidir. Soğan, yolculuk sırasındaki su değişikliğine karşı faydalıdır. Zehirli maddelerin kokusunu giderir. İştahı açar, mideyi kuvvetlendirir, cinsel istek ve arzuyu tahrik eder. Meniyi artırır, cildi güzelleştirir, balgamı keser ve mideyi temizler. Soğan tohumu ciltteki alaca hastalığına karşı faydalıdır. Saçkıran hastalığı olan yerin etrafı, soğan tohumu tozu ile iyice ovuşturulursa, gerçekten faydalı olur. Soğan tohumu tozu, tuz ile karıştırılıp siğiller üzerine sürülürse, siğilleri giderir.
* Müshil ilacı içen kimse, soğan kokladığı zaman, kusmayı ve midedeki bulantıyı önler ve ilacın kokusunu giderir. Soğan suyu buruna çekildiği zaman, burun mecrasını temizler. Ağır işitme, kulak çınlaması, kulak iltihabı ve kulakta meydana gelen su toplanmasına karşı soğan suyu damlatılır. Soğan suyu göze sürme gibi çekildiğinde, göze inen (gözde toplanan) suya karşı faydalıdır. Soğan tohumu tozu ile bal karıştırılarak macun yapılır ve gözde meydana gelen beyaz perde hastalığı için sürme gibi göze çekilir.
Pişirilmiş soğanın gıda değeri daha yüksektir. Sarılık, öksürük, nefes darlığı hastalıkları için pişirilmiş soğan gayet faydalıdır. İdrarı artırır, tabiatı yumuşatır. Kuduz olmayan köpeğin ısırdığı yere soğansuyu, tuz ve sedef otu ile macun yapılıp sürülürse, gayetfaydalıdır. Soğan; devamlı yenildiği zaman, basur memelerinin ağzını açar."3
Soğan, et ile beraber yenirse, etin yağının tesirini giderir. Nitekim Hz. Muâviye de, kendisini ziyarete gelen bir heyete verdiği ziyafette, sofraya soğan da getirtmiş ve: "Soğandan yeyiniz! Zira bir kimse yabancı bir yerde soğan yerse, oranın suyu o kimseye zarar vermez" demiştir.
Zararları:
Çiğ soğan yemek, yarım başağrısı yapar. Başa ağırlık verir, şişkinlik ve gaz yapar. Gözü karartır. Çokyenilmesi unutkanlık meydanagetirir, ağız kokusunu değiştirir, kötü kokusu arkadaşlarına ve koruyucu meleklere eziyet verir. Pişirilerek yenilmesi bu zararlardan bir kısmını giderir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Her kim soğan ve sarımsak yerse (kokusu gidinceye kadar evinde otursun) mescidimize yaklaşmasın! Eğer mutlaka yemek isterseniz, pişirerek kokusunu öldürünüz!"4
* "Her kim soğan ve sarmısak yiyecek olursa, mescidimize yaklaşmasın! Zira melekler de insanların rahatsız oldukları şeylerden rahatsız olurlar" buyurmuştur5." SARMISAK maddesine de bak.
* Ansiklopedide bu maddeyi inceleyen Ziraat Yüksek Mühendisi Sayın Süleyman Kocabaş şunları ilâve etmiştir: Soğanın suyu, mide ve bağırsakları düzenleyicidir. İdrar ve balgam söktürür. Ses kısıklığını giderir. Nefesborusu iltihaplarınaiyi gelir. Kansızlığı giderir. Kan şekerini ve böbrek taşlarını düşürür. Hücreleri yeniler.
Kaynaklar:
[1]- Müslim, mesâcid H. 76; Nesîmî 2/226. [2]- Müslim, mesâcid H. 78; Tahavî 4/238; Müsned 1/15, 28. [3]- /' Kayyim s. 340-41; Bağdadî s. 82. [4]- E. Davud. etime H. 3828 [S]- Müslim, mesâcid H. 72-74; Bağdadî s. 82.
Soğanın hem yeşil yaprakları ve hem de baş kısmı gıda maddesi olarak kullanılır, fakat kötü kokuludur. Hadisi Şeriflerde soğan ve sarımsağa "habis" denilmiştir. Zira haram ve pis olan şeylere "habis" denildiği gibi, tadı ve kokusu kötü olan şeylere de "habis" denilir. Soğan, sarımsak ve pırasa bunlardandır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Her kim şu kötü kokulu (habis) bitkiden (sarım-saktan) yerse, ağzının kokusu gidinceye kadar, mesci-dimize gelmesin!" buyurmuştur."1
* Hz. Ömer (r.a.) de, uzunca bir hutbesinde: "... Ey insanlar! Sizler bugün şu iki kötü kokulu sebzeyi (soğan ve sarımsağı) yiyorsunuz! Halbuki ben, Peygamber Aleyhis-Selâm zama-nında, ağzında bunların kokusu duyulan kimsenin elinden tutulup, Bakî Kabristanlığı Mevkiine kadar şehirden dışarı çıkarıldığını gördüm. Her kim bunları yiyecek olursa, pişirerek kokusunu gidersin!" demiştir."2
Özellikleri:
Soğanın mizacı sıcak ve rutubetlidir. Soğan, yolculuk sırasındaki su değişikliğine karşı faydalıdır. Zehirli maddelerin kokusunu giderir. İştahı açar, mideyi kuvvetlendirir, cinsel istek ve arzuyu tahrik eder. Meniyi artırır, cildi güzelleştirir, balgamı keser ve mideyi temizler. Soğan tohumu ciltteki alaca hastalığına karşı faydalıdır. Saçkıran hastalığı olan yerin etrafı, soğan tohumu tozu ile iyice ovuşturulursa, gerçekten faydalı olur. Soğan tohumu tozu, tuz ile karıştırılıp siğiller üzerine sürülürse, siğilleri giderir.
* Müshil ilacı içen kimse, soğan kokladığı zaman, kusmayı ve midedeki bulantıyı önler ve ilacın kokusunu giderir. Soğan suyu buruna çekildiği zaman, burun mecrasını temizler. Ağır işitme, kulak çınlaması, kulak iltihabı ve kulakta meydana gelen su toplanmasına karşı soğan suyu damlatılır. Soğan suyu göze sürme gibi çekildiğinde, göze inen (gözde toplanan) suya karşı faydalıdır. Soğan tohumu tozu ile bal karıştırılarak macun yapılır ve gözde meydana gelen beyaz perde hastalığı için sürme gibi göze çekilir.
Pişirilmiş soğanın gıda değeri daha yüksektir. Sarılık, öksürük, nefes darlığı hastalıkları için pişirilmiş soğan gayet faydalıdır. İdrarı artırır, tabiatı yumuşatır. Kuduz olmayan köpeğin ısırdığı yere soğansuyu, tuz ve sedef otu ile macun yapılıp sürülürse, gayetfaydalıdır. Soğan; devamlı yenildiği zaman, basur memelerinin ağzını açar."3
Soğan, et ile beraber yenirse, etin yağının tesirini giderir. Nitekim Hz. Muâviye de, kendisini ziyarete gelen bir heyete verdiği ziyafette, sofraya soğan da getirtmiş ve: "Soğandan yeyiniz! Zira bir kimse yabancı bir yerde soğan yerse, oranın suyu o kimseye zarar vermez" demiştir.
Zararları:
Çiğ soğan yemek, yarım başağrısı yapar. Başa ağırlık verir, şişkinlik ve gaz yapar. Gözü karartır. Çokyenilmesi unutkanlık meydanagetirir, ağız kokusunu değiştirir, kötü kokusu arkadaşlarına ve koruyucu meleklere eziyet verir. Pişirilerek yenilmesi bu zararlardan bir kısmını giderir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Her kim soğan ve sarımsak yerse (kokusu gidinceye kadar evinde otursun) mescidimize yaklaşmasın! Eğer mutlaka yemek isterseniz, pişirerek kokusunu öldürünüz!"4
* "Her kim soğan ve sarmısak yiyecek olursa, mescidimize yaklaşmasın! Zira melekler de insanların rahatsız oldukları şeylerden rahatsız olurlar" buyurmuştur5." SARMISAK maddesine de bak.
* Ansiklopedide bu maddeyi inceleyen Ziraat Yüksek Mühendisi Sayın Süleyman Kocabaş şunları ilâve etmiştir: Soğanın suyu, mide ve bağırsakları düzenleyicidir. İdrar ve balgam söktürür. Ses kısıklığını giderir. Nefesborusu iltihaplarınaiyi gelir. Kansızlığı giderir. Kan şekerini ve böbrek taşlarını düşürür. Hücreleri yeniler.
Kaynaklar:
[1]- Müslim, mesâcid H. 76; Nesîmî 2/226. [2]- Müslim, mesâcid H. 78; Tahavî 4/238; Müsned 1/15, 28. [3]- /' Kayyim s. 340-41; Bağdadî s. 82. [4]- E. Davud. etime H. 3828 [S]- Müslim, mesâcid H. 72-74; Bağdadî s. 82.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
