Sivrisinek
SİVRİSİNEK (beûza, mosguito)
Sivrisinek, denilince akla ilk gelen şey bataklıktır. Zira bunlar bataklıklarda yaşarlar. Hatta bir defasında Hz. Ömer "Arapların tabibi" diye meşhur olan Haris İbni Kelede'ye: "Sıtma nedir?" diye sormuş. O da: " Bataklık ve sivrisinektir" diye cevap vermiştir."1
* Hz. Aişe(r.a.) demiştir ki: "Peygamber Aleyhis-Selâm Medine'ye hicret ettiğinde, bu rası Arabistan mıntıkasının en vebalı ve bulaşıcı hastalıklı bir yeri idi. Çünkü Buthan Vadisi'nin en yüksek yerinden çıkıp, vadinin ortasına geldiğinde orada toplanıp kokuşmuş pis sular vardı"2
Medine'nin üç vadisinden biri olan Kanat Vadisi'nin suları da, Medine'nin kuzeyinden geçmeden önce, Uhud Dağı'nın doğusundaki bir çukura akarak orada tabii küçük bir göl oluşturuyor ve suları bütün sene boyunca kurumadan duruyordu. Kanat Vadisi ekinlik ve otlak bir yerdi."3
Medine'nin bir kenarında olan Bakîu'l Garkad Kabristanlığı, Akîk Vadisinin de başlangıcı sayılıyordu. Kabristanlık halinegetirilmeden önce burası, dikenli-dikensiz otların ve ılgın cinsi ağaçların bulunduğu bir yerdi. Ayrıca buradasuyu acıyıp pis olmuş birçok bataklık vardı ki, akşam olduğu zaman havada duman gibi sivrisinekler gözüküyordu."4
Ayrıca Mekke ile Medine arasında Humm Gölcüğü (Ğadîr-i Humm) denilen meşelik bir vadide küçük bir göl vardı. Suyu acımış ve kokuşmuştu, adeta zehirleyici bir hale gelmişti, etrafa hastalık saçıyordu. Rivayete göre o mıntıkada doğan çocuklar başka bir yere götürülmez ise çoğunluğu erginlik çağına gelmeden önce ölüyordu. Burası uğursuzluk yönünden bir darb-ı mesel haline gelmiş, hattâ Arap edebiyatında şiirlere konu olmuştu."5
İşte bu sebeple Medine şehri, sıtması ve sivrisineği ile meşhur bir şehir haline gelmişti. Gerçi Medine şehri Mekke'ye göre, bağlıkve bahçelikti ama, bu durum sıtma ve sivrisineğin önlenmesine kâfi gelmiyordu. O günlerde Medine'de müslüman, yahudi ve putperest olmak üzere üç sınıf insan yaşıyordu. Medine'ye dışardan gelen yabancılar, çokgeçmeden sıtmaya yakalanıyordu. Hatta Hz. Aişe (r.a.): "Müslümanlar Mekke'den Medine'ye göç ettiklerinde Medine şehri, Arabistan Mıntıkası'nın en vebalı (salgın hastalıklı) biryeri idi" demiştir."6
Bataklıkların Kurutulması: Medine'nin Akîk Vadisinin başlangıcı sayılan Bakîu'l Garkad Mevkii'ndeki bataklıklar kurutularak İslam Kabristanlığı haline getirilmiştir."7
* Buthan Vadisindeki bataklığın kurutulması hakkında da: Peygamber Aleyhis-Selâm: "... Her kim ölü bir araziyi verimli hale getirerek ihya ederse, o arazi onundur. Her kim de Buthan Vadisi'ndeki bataklığı kuru-tursa (veya ağaçlandırırsa) o arazi de onundur" buyurarak, bataklığın kurutulmasını teşvik ve tavsiye etmiştir."8
Bataklığın kurutulması, sivrisineğin yok edilmesi demektir. Hurma özü (cümmâr); sivrisinek sokmasına karşı tiryak (panzehir) dir. Hurma ağaçlarının tepelerinde meydana gelen sığırdili gibi ince ve uzun olan; beyaz ve tatlı, lezzeti ise süte yakın olan bu zamka "hurma göbeği" de denir."9
Acıbakla suyu, sinek ve sivrisinek gibi haşerâtı öldürür."10
* Ibni Ömer (r.a.) de: "Sineğin ömrü kırk gündür. Bal arısından başka bütün sinekler zararlıdır" demiştir."11
* Sineğin ömrü az olmakla beraber, çabucak ürerler."12
Kaynaklar:
[1]- Nihoye 5123; Kamus 4/105. [2]- Buhârî /. Medine 2/ 225: E. Nuaym vr. I24a; i. Sünnî vr. 59a; ayrıca bak. Nihaye 5123; Kamus 4/105. f3J- M. Büldân 41401-402. [4]-1. Sâd tabakat 3/397; ayrıca bak. M. Büldân 1/473. [5]- Kamus 4/ 273: M. Buldan 4/188. [6]- Müslim hac H. 489; Buhârîitisam 8/151-52; ahkam 8/124; ayrıca bak Nesâî biat 7/151. [7]-I. Sâd 3/397; ayrıca bak. M. Büldân 1/473. fSJ- K Ummâl 3/9085: ayrıca bak. Râmuz s. 222; L.Ukûl 21559-60; Hadis. Hasan-ı Basri'nin mürsel-lerindendir. [9]- Dımeskî, K. Erbain s. 60. [10]- Bağdadî s. 77. [I l]-Aynî 10/217: i. Kesir 2/596; M. Aliye 2/296; M Zevâid 4/41; Nihaye 2/152. [12]- Aynî 10/217-18.
Sivrisinek, denilince akla ilk gelen şey bataklıktır. Zira bunlar bataklıklarda yaşarlar. Hatta bir defasında Hz. Ömer "Arapların tabibi" diye meşhur olan Haris İbni Kelede'ye: "Sıtma nedir?" diye sormuş. O da: " Bataklık ve sivrisinektir" diye cevap vermiştir."1
* Hz. Aişe(r.a.) demiştir ki: "Peygamber Aleyhis-Selâm Medine'ye hicret ettiğinde, bu rası Arabistan mıntıkasının en vebalı ve bulaşıcı hastalıklı bir yeri idi. Çünkü Buthan Vadisi'nin en yüksek yerinden çıkıp, vadinin ortasına geldiğinde orada toplanıp kokuşmuş pis sular vardı"2
Medine'nin üç vadisinden biri olan Kanat Vadisi'nin suları da, Medine'nin kuzeyinden geçmeden önce, Uhud Dağı'nın doğusundaki bir çukura akarak orada tabii küçük bir göl oluşturuyor ve suları bütün sene boyunca kurumadan duruyordu. Kanat Vadisi ekinlik ve otlak bir yerdi."3
Medine'nin bir kenarında olan Bakîu'l Garkad Kabristanlığı, Akîk Vadisinin de başlangıcı sayılıyordu. Kabristanlık halinegetirilmeden önce burası, dikenli-dikensiz otların ve ılgın cinsi ağaçların bulunduğu bir yerdi. Ayrıca buradasuyu acıyıp pis olmuş birçok bataklık vardı ki, akşam olduğu zaman havada duman gibi sivrisinekler gözüküyordu."4
Ayrıca Mekke ile Medine arasında Humm Gölcüğü (Ğadîr-i Humm) denilen meşelik bir vadide küçük bir göl vardı. Suyu acımış ve kokuşmuştu, adeta zehirleyici bir hale gelmişti, etrafa hastalık saçıyordu. Rivayete göre o mıntıkada doğan çocuklar başka bir yere götürülmez ise çoğunluğu erginlik çağına gelmeden önce ölüyordu. Burası uğursuzluk yönünden bir darb-ı mesel haline gelmiş, hattâ Arap edebiyatında şiirlere konu olmuştu."5
İşte bu sebeple Medine şehri, sıtması ve sivrisineği ile meşhur bir şehir haline gelmişti. Gerçi Medine şehri Mekke'ye göre, bağlıkve bahçelikti ama, bu durum sıtma ve sivrisineğin önlenmesine kâfi gelmiyordu. O günlerde Medine'de müslüman, yahudi ve putperest olmak üzere üç sınıf insan yaşıyordu. Medine'ye dışardan gelen yabancılar, çokgeçmeden sıtmaya yakalanıyordu. Hatta Hz. Aişe (r.a.): "Müslümanlar Mekke'den Medine'ye göç ettiklerinde Medine şehri, Arabistan Mıntıkası'nın en vebalı (salgın hastalıklı) biryeri idi" demiştir."6
Bataklıkların Kurutulması: Medine'nin Akîk Vadisinin başlangıcı sayılan Bakîu'l Garkad Mevkii'ndeki bataklıklar kurutularak İslam Kabristanlığı haline getirilmiştir."7
* Buthan Vadisindeki bataklığın kurutulması hakkında da: Peygamber Aleyhis-Selâm: "... Her kim ölü bir araziyi verimli hale getirerek ihya ederse, o arazi onundur. Her kim de Buthan Vadisi'ndeki bataklığı kuru-tursa (veya ağaçlandırırsa) o arazi de onundur" buyurarak, bataklığın kurutulmasını teşvik ve tavsiye etmiştir."8
Bataklığın kurutulması, sivrisineğin yok edilmesi demektir. Hurma özü (cümmâr); sivrisinek sokmasına karşı tiryak (panzehir) dir. Hurma ağaçlarının tepelerinde meydana gelen sığırdili gibi ince ve uzun olan; beyaz ve tatlı, lezzeti ise süte yakın olan bu zamka "hurma göbeği" de denir."9
Acıbakla suyu, sinek ve sivrisinek gibi haşerâtı öldürür."10
* Ibni Ömer (r.a.) de: "Sineğin ömrü kırk gündür. Bal arısından başka bütün sinekler zararlıdır" demiştir."11
* Sineğin ömrü az olmakla beraber, çabucak ürerler."12
Kaynaklar:
[1]- Nihoye 5123; Kamus 4/105. [2]- Buhârî /. Medine 2/ 225: E. Nuaym vr. I24a; i. Sünnî vr. 59a; ayrıca bak. Nihaye 5123; Kamus 4/105. f3J- M. Büldân 41401-402. [4]-1. Sâd tabakat 3/397; ayrıca bak. M. Büldân 1/473. [5]- Kamus 4/ 273: M. Buldan 4/188. [6]- Müslim hac H. 489; Buhârîitisam 8/151-52; ahkam 8/124; ayrıca bak Nesâî biat 7/151. [7]-I. Sâd 3/397; ayrıca bak. M. Büldân 1/473. fSJ- K Ummâl 3/9085: ayrıca bak. Râmuz s. 222; L.Ukûl 21559-60; Hadis. Hasan-ı Basri'nin mürsel-lerindendir. [9]- Dımeskî, K. Erbain s. 60. [10]- Bağdadî s. 77. [I l]-Aynî 10/217: i. Kesir 2/596; M. Aliye 2/296; M Zevâid 4/41; Nihaye 2/152. [12]- Aynî 10/217-18.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
