Sirke
SİRKE (hail, acetum)
Sirke: hurma, şeker, bal, incir, yaş üzüm, kuru üzüm gibi meyvelerin şırasının; arpa, buğday ve pirinç gibi hububatın suyunun çıkarılarak ekşitilmek suretiyle elde edilen sıvı maddeye denir."1 Hem gıda maddesi olarak, hem temizlikte ve hem de hekimlikte kullanılmıştır.
Gıda Maddesi Olarak Kullanılması:
Nitekim PeygamberAleyhis-Selâm: "Sirke ne güzel bir katıktır, sirke ne güzel bir katıktır" buyurmuştur."2
* Ümmü Sâd (r.a.) demiştir ki: "Ben bir defasında Aişe'nin yanında idim. Peygamber Aleyhis-Selâm çıkageldi de: "Öğle yemeği olarak bir şey var mı?" diye sordu. Aişe: "Yanımızda ekmek, hurma ve sirke vardır" dedi. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sirke ne güzel bir katıktır. Allahım! Sirkeyi bereketlendir. Zira sirke benden önceki peygamberlerin de katığı idi. İçinde sirke bulunan ev, katık sıkıntısı çekmez" buyurdu."3
Temizlikte Kullanılması:
Elbiseye dökülen mürekkep lekesi ve daha başka lekeleri sirke, sudan daha iyi temizler."4
Hekimlikte Kullanılması:
Sirke hem soğutucu ve hem de ısıtıcı özelliğe sahiptir. Soğutuculuğu, hararet vermesinden daha kuvvetlidir. Sirkenin kurutuculuğu kuvvetlidir, bu sebeple maddelerin akışmasını önler, tabiatı yumuşatır.
Üzüm şırasından yapılan sirke, iltihaplı mideye faydalıdır, safrayı keser, öldürücü ilaçların zararını giderir, vücutta katılaşan süt ve kanı çözer, dalağa faydalıdır, mideyi temizler, bağırsakları tutar, susuzluğu keser. Yeni meydana gelmekte olan şişliklerin büyümesine engel olur, hazma yardım eder, balgama karşı faydalıdır, katı gıdaları yumuşatır ve kanı inceltir.
Sirke tuz ile karıştırılarak içilirse, mantar zehirlenmesine karşı faydalıdır. Çorba gibi içildiği zaman boğazın sonuna yapışmış olan sülük'ü yerinden oynatır. Sıcak olarak ağızda gargara yapılacak olursa, diş ağrılarına karşı faydalı olup, diş etlerini de kuvvetlendirir. Parmakların uçlarında ve tırnak diplerinde meydana gelen dolama, ekzama, hararetli şişlikler ve ateş yanığına karşı faydalıdır.
Sirke iştahı açar, mideye hoş gelir, gençler için gayet iyidir. Yaz günlerinde sıcak ülkelerde yaşayanlar için serinletme açısından gayet faydalıdır."5
Sirke; mide'ye, diş etine, kötü yaralara, kaşıntıya, haşerat sokmasına, ateş yanığına ve diş ağrısına karşı faydalıdır. Ateşte ısıtılarak elde edilen sirkenin buharına durmak kulak gürültüsüne, çiniltisine ve zor işitmeye karşı gayet iyi gelir."6
Sirke, safra ve balgama karşı zararlıdır, çıban, apse, yara, ekzama, sivilce, uyuz ve ateş yanığına karşı faydalıdır. Gülsuyu veya gülyağı ile birlikte kullanılırsa, başağrısı için çok iyidir. Sirke ile ağızda gargara yapmak her çeşit diş ağrısını teskin eder. Sirke mide yanmasını artırır. Sirke bal ve pekmez şerbetlerine de katılır, buna sirke şurubu = sekencebin denir.
Sirke, sıtma hastalarının sağlığını korur. Bulaşıcı sıtma hastalıklarına karşı da faydalıdır, meniyi azaltır; aç karına sirke yemek sağlık açısından zararlıdır."7
Horasanlı tabip Ebû Bekir Râzî (ölüm 303 H.)'nin bal ile sirke karışımından meydana getirilen şurubun (şerbetin) fayda ve zararları ile ilgili olarak "Makale fi's-Sekencebîn ve Menâfiuhû ve Madârruhû" adında bir risalesi vardır."8
Kaynaklar:
[1]- Kamus 3/1274. [2]- Müslim esribe H. 167; E. Davud etime H. 3820. 2821; Tırmtztetime H. 1839: i. Mâce etime H 3316: Müsned 3/301, 304. 371. 389. 390. [3]- i. Mâce etime H. 3318: Tirmîüetime H. 1841; Müsned3/353. 364, 400 [4]- i. Meâlimü's-Sünen 1/96 [S]- i. Kayyim s. 354-S5 [6]- Kamus 3/1274 [7]- Bağdadî s. 100-101. [8]-Fihrist 419: I.E. Usaybia 2/359.
Sirke: hurma, şeker, bal, incir, yaş üzüm, kuru üzüm gibi meyvelerin şırasının; arpa, buğday ve pirinç gibi hububatın suyunun çıkarılarak ekşitilmek suretiyle elde edilen sıvı maddeye denir."1 Hem gıda maddesi olarak, hem temizlikte ve hem de hekimlikte kullanılmıştır.
Gıda Maddesi Olarak Kullanılması:
Nitekim PeygamberAleyhis-Selâm: "Sirke ne güzel bir katıktır, sirke ne güzel bir katıktır" buyurmuştur."2
* Ümmü Sâd (r.a.) demiştir ki: "Ben bir defasında Aişe'nin yanında idim. Peygamber Aleyhis-Selâm çıkageldi de: "Öğle yemeği olarak bir şey var mı?" diye sordu. Aişe: "Yanımızda ekmek, hurma ve sirke vardır" dedi. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sirke ne güzel bir katıktır. Allahım! Sirkeyi bereketlendir. Zira sirke benden önceki peygamberlerin de katığı idi. İçinde sirke bulunan ev, katık sıkıntısı çekmez" buyurdu."3
Temizlikte Kullanılması:
Elbiseye dökülen mürekkep lekesi ve daha başka lekeleri sirke, sudan daha iyi temizler."4
Hekimlikte Kullanılması:
Sirke hem soğutucu ve hem de ısıtıcı özelliğe sahiptir. Soğutuculuğu, hararet vermesinden daha kuvvetlidir. Sirkenin kurutuculuğu kuvvetlidir, bu sebeple maddelerin akışmasını önler, tabiatı yumuşatır.
Üzüm şırasından yapılan sirke, iltihaplı mideye faydalıdır, safrayı keser, öldürücü ilaçların zararını giderir, vücutta katılaşan süt ve kanı çözer, dalağa faydalıdır, mideyi temizler, bağırsakları tutar, susuzluğu keser. Yeni meydana gelmekte olan şişliklerin büyümesine engel olur, hazma yardım eder, balgama karşı faydalıdır, katı gıdaları yumuşatır ve kanı inceltir.
Sirke tuz ile karıştırılarak içilirse, mantar zehirlenmesine karşı faydalıdır. Çorba gibi içildiği zaman boğazın sonuna yapışmış olan sülük'ü yerinden oynatır. Sıcak olarak ağızda gargara yapılacak olursa, diş ağrılarına karşı faydalı olup, diş etlerini de kuvvetlendirir. Parmakların uçlarında ve tırnak diplerinde meydana gelen dolama, ekzama, hararetli şişlikler ve ateş yanığına karşı faydalıdır.
Sirke iştahı açar, mideye hoş gelir, gençler için gayet iyidir. Yaz günlerinde sıcak ülkelerde yaşayanlar için serinletme açısından gayet faydalıdır."5
Sirke; mide'ye, diş etine, kötü yaralara, kaşıntıya, haşerat sokmasına, ateş yanığına ve diş ağrısına karşı faydalıdır. Ateşte ısıtılarak elde edilen sirkenin buharına durmak kulak gürültüsüne, çiniltisine ve zor işitmeye karşı gayet iyi gelir."6
Sirke, safra ve balgama karşı zararlıdır, çıban, apse, yara, ekzama, sivilce, uyuz ve ateş yanığına karşı faydalıdır. Gülsuyu veya gülyağı ile birlikte kullanılırsa, başağrısı için çok iyidir. Sirke ile ağızda gargara yapmak her çeşit diş ağrısını teskin eder. Sirke mide yanmasını artırır. Sirke bal ve pekmez şerbetlerine de katılır, buna sirke şurubu = sekencebin denir.
Sirke, sıtma hastalarının sağlığını korur. Bulaşıcı sıtma hastalıklarına karşı da faydalıdır, meniyi azaltır; aç karına sirke yemek sağlık açısından zararlıdır."7
Horasanlı tabip Ebû Bekir Râzî (ölüm 303 H.)'nin bal ile sirke karışımından meydana getirilen şurubun (şerbetin) fayda ve zararları ile ilgili olarak "Makale fi's-Sekencebîn ve Menâfiuhû ve Madârruhû" adında bir risalesi vardır."8
Kaynaklar:
[1]- Kamus 3/1274. [2]- Müslim esribe H. 167; E. Davud etime H. 3820. 2821; Tırmtztetime H. 1839: i. Mâce etime H 3316: Müsned 3/301, 304. 371. 389. 390. [3]- i. Mâce etime H. 3318: Tirmîüetime H. 1841; Müsned3/353. 364, 400 [4]- i. Meâlimü's-Sünen 1/96 [S]- i. Kayyim s. 354-S5 [6]- Kamus 3/1274 [7]- Bağdadî s. 100-101. [8]-Fihrist 419: I.E. Usaybia 2/359.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
