Sindirim Bozukluğu
SİNDİRİM BOZUKLUĞU (indigestion)
Sindirim cihazındaki bir rahatsızlıktan dolayı, hazmın normal olmayışına, sindirim bozukluğu denir.
Sebepleri:
Normalden çok yemek, normalden az yenildiğinde ise yanma meydana gelir. Yemekten hemen sonra ağır işlerde bulunmak, çok su içmek. Midede ağrısızı, yara (ülser) olması. Karaciğer veya dalaktan anormal sıvıların mideye dökülmesi. Eğer hazımsızlık iyice kuvvetlenmiş ise, tedavisi bir hayli zordur.
(el-Mucez s. 309-310)
* Mide ve bağırsakların zayıf ve iltihaplı olması. Asabî bozukluk, bozuk gıdalar, gıdaların ağızda iyice çiğnenmeden yutulması, üşütme, aşırı soğuk yiyecekler ve içecekler. Alışık olmadığı gıdaların yenilmesi vs. gibi şeylerdir.
Belirtileri:
Mide ekşimesi, kusma, bağırsaklarda hareket, ishal vs.
Tedavi:
Süt: En faydalı süt, inek sütüdür. Çünkü yağı azdır. Süt, mide ve bağırsakları normal bir şekilde yumuşatır. Bal ile şerbet yapılıp içilirse, mide ve bağırsaklardaki iltihaplı yaraları, kokuşmuş unsurlardan temizler. Genel olarak süt, insan vücudu için en faydalı bir içecektir. Hem gıda verir, hem kan yapar. Süt, gıdaların bağırsaklarda normal olarak sindirilmesine yardım eder, bağırsakları sürdürür ve temizler."1
* Deve sütü; sütlerin en incesi, keskinliği ve içinde su maddesi en çok olanı ve en az gıdalı olanıdır. İşte bu sebeple vücuttaki faydasız maddeleri inceltir, mide ve bağırsakları yumuşatır ve tıkanıklıkları açar. Deve sütünün bu özellikleri; devenin yaratılışındaki hararetin biraz fazla olması ve sütünün hafifçe tuzlu olmasından meydana gelmektedir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Yaylada otlayan genç devenin sütü, sindirim bozukluğu olan kimseler için şifadır" buyurmuştur."2
Sütlü Bulamaç: Yine hadis-i şeriflerde: "Sütlü bulamaç, hastanın midesini kuvvetlendirir ve bazı sıkıntılarını giderir."3
* "Sizlere sütlü bulamacı tavsiye ederim, nefsim kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, sizden birinizin yüzündeki kiri yıkayıp temizlediği gibi, sütlü bulamaç da mide ve bağırsakları öylece temizler" buyrulmuştur."4
SÜT VE SÜTLÜ BULAMAÇ mad. bak.
Bal:
Hazmı kolaylaştırır ve midenin en güzel dostudur. Bal, değil midenin bütün vücudun dostudur. Mide ve bağırsak yaraları (ülser) için bal, emsali bulunmayan bir ilaçtır. Sabah ve akşam aç karına ve yemeklerden epeyce sonra alınmalıdır. En güzel kullanma şekli ise, ılık su ile şerbet yapıldıktan sonra alınmasıdır."5
* Vücudu zayıf olanlara, midesinde hazımsızlık bulunanlara, nekahet devresindeki hastalara, hastalıktan dolayı zayıf düşen kimselere, müzmin kabızlıklara, zehirlenmelere, mide ve bağırsak yaralarına, çocuk hastalıklarına bal ve bal şerbeti, emsali bulunmayan bir ilaçtır. Bal, midedeki ekşime fazlalığını azaltır ve ekşime eksikliğini de giderir, yani mide ekşimesini normal bir seviyede tutar. Bal, mide ve bağırsak yaraları için çok faydalıdır."6
Aside:
Un, yağ ile kavrulduktan sonra biraz su ilave edilip, bal veya şeker karıştırılarak yapılan bir yemek çeşididir, midesinde hazımsızlık, iltihap ve ülser bulunan kimseler için gayet faydalıdır."7
Un Çorbası:
Un ve yağ karışımı üzerine bol miktarda su dökülerek yapılan birçorbadır. Hazmı kolay olduğu için bir çok hastalara, nekahet devresindeki kimselere, sindirim bozukluğu olanlara tavsiye edilmiştir."8
Hafif hareket: "Hz. Aişe validemiz de şöyle der: 'Yediğiniz yemekleri Allah'ı zikretmek ve namaz kılmakla eritip sindiriniz! Tok karına yatıp uyumayınız, yoksa kalpleriniz katılaşır"9
Hz. Ali (r.a.) ise: "Akşam yemeğini yedikten sonra, hemen tok karına uyumak, kalbe yorgunluk verir" demiştir."10
İmam Gazâlî de: "Yemekten sonra, yemeği hazmetmek için en az dört rek'at namaz kılmalı veya yüz teşbih zikir çekmelidir" demiştir."11
Hazma Yardımcı Diğer Bazı Maddeler:
Turp hazma yardım eder, fakat kendisinin hazmı zordur. Sirke ve zencefil, hazma yardım eder. Aşırı sıcak su içmek, hazmı bozar. Bal, mideyi yıkayıp temizler. Bal veya şekerle yapılmış gül reçeli mideye kuvvet verir ve hazmı kolaylaştırır."12
Kaynaklar:
[1]-1. Kayyım s. 366, Bağdadî s. 85. 114, 115. [2]- Müsned 1/293; Ş. Müsned 17/171; M. Zevâid 5/88; Râmuz s. 325; l. Ukûl 3/506; C Sağır 2/65; K. Ummâl 10/28219. 28286; 28287: Tahâvî 1/108; E. Nuaym vr. 65b. 129a; İ. Sünnî vr. 32a; ayrıca bak. Nibaye 2/156; Faik 2/412; I. Kayyım s. /16. [3]- Buharı tıp 7/13. [4]- E. Nuaym vr. 69b. i. Sünnî vr. 33b; ayrıca bak. Buhârî tıp 7/13; Müsned 6/128. 247; Tirmîzî. Nesâî. Hâkim de. bazı değişikliklerle rivayet etmişlerdir. [5]-el-Edviyye s. 76-77. [6]- Aselün-Nahl s. 149-150. 157-158. 168-176, 192-97, 199-205, 207. [7]- Nihaye 31 246: Faik 1/368; ayrıca bak. Buhârî etime 61201-202; Aynî 2/346, 9/67/. [8]- Tirmîzî tıp H. 2039; i. Mâce tıp H. 3445. [9]- C. Sağır 2/65; F. Kadir 1/458; M Zevâid 5/30; Râmuz s. 68. 8u hadis-i şerif, merfû olarak ta rivayet edilmiştir. E. Nuaym vr. 31b; i. Sünnî vr. 15a. [10]- F Kadir 1/459. [II]-F. Kadir 1/459. [12]- Bağdadî, i. Kayyim ilgili maddeler.
Sindirim cihazındaki bir rahatsızlıktan dolayı, hazmın normal olmayışına, sindirim bozukluğu denir.
Sebepleri:
Normalden çok yemek, normalden az yenildiğinde ise yanma meydana gelir. Yemekten hemen sonra ağır işlerde bulunmak, çok su içmek. Midede ağrısızı, yara (ülser) olması. Karaciğer veya dalaktan anormal sıvıların mideye dökülmesi. Eğer hazımsızlık iyice kuvvetlenmiş ise, tedavisi bir hayli zordur.
(el-Mucez s. 309-310)
* Mide ve bağırsakların zayıf ve iltihaplı olması. Asabî bozukluk, bozuk gıdalar, gıdaların ağızda iyice çiğnenmeden yutulması, üşütme, aşırı soğuk yiyecekler ve içecekler. Alışık olmadığı gıdaların yenilmesi vs. gibi şeylerdir.
Belirtileri:
Mide ekşimesi, kusma, bağırsaklarda hareket, ishal vs.
Tedavi:
Süt: En faydalı süt, inek sütüdür. Çünkü yağı azdır. Süt, mide ve bağırsakları normal bir şekilde yumuşatır. Bal ile şerbet yapılıp içilirse, mide ve bağırsaklardaki iltihaplı yaraları, kokuşmuş unsurlardan temizler. Genel olarak süt, insan vücudu için en faydalı bir içecektir. Hem gıda verir, hem kan yapar. Süt, gıdaların bağırsaklarda normal olarak sindirilmesine yardım eder, bağırsakları sürdürür ve temizler."1
* Deve sütü; sütlerin en incesi, keskinliği ve içinde su maddesi en çok olanı ve en az gıdalı olanıdır. İşte bu sebeple vücuttaki faydasız maddeleri inceltir, mide ve bağırsakları yumuşatır ve tıkanıklıkları açar. Deve sütünün bu özellikleri; devenin yaratılışındaki hararetin biraz fazla olması ve sütünün hafifçe tuzlu olmasından meydana gelmektedir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Yaylada otlayan genç devenin sütü, sindirim bozukluğu olan kimseler için şifadır" buyurmuştur."2
Sütlü Bulamaç: Yine hadis-i şeriflerde: "Sütlü bulamaç, hastanın midesini kuvvetlendirir ve bazı sıkıntılarını giderir."3
* "Sizlere sütlü bulamacı tavsiye ederim, nefsim kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, sizden birinizin yüzündeki kiri yıkayıp temizlediği gibi, sütlü bulamaç da mide ve bağırsakları öylece temizler" buyrulmuştur."4
SÜT VE SÜTLÜ BULAMAÇ mad. bak.
Bal:
Hazmı kolaylaştırır ve midenin en güzel dostudur. Bal, değil midenin bütün vücudun dostudur. Mide ve bağırsak yaraları (ülser) için bal, emsali bulunmayan bir ilaçtır. Sabah ve akşam aç karına ve yemeklerden epeyce sonra alınmalıdır. En güzel kullanma şekli ise, ılık su ile şerbet yapıldıktan sonra alınmasıdır."5
* Vücudu zayıf olanlara, midesinde hazımsızlık bulunanlara, nekahet devresindeki hastalara, hastalıktan dolayı zayıf düşen kimselere, müzmin kabızlıklara, zehirlenmelere, mide ve bağırsak yaralarına, çocuk hastalıklarına bal ve bal şerbeti, emsali bulunmayan bir ilaçtır. Bal, midedeki ekşime fazlalığını azaltır ve ekşime eksikliğini de giderir, yani mide ekşimesini normal bir seviyede tutar. Bal, mide ve bağırsak yaraları için çok faydalıdır."6
Aside:
Un, yağ ile kavrulduktan sonra biraz su ilave edilip, bal veya şeker karıştırılarak yapılan bir yemek çeşididir, midesinde hazımsızlık, iltihap ve ülser bulunan kimseler için gayet faydalıdır."7
Un Çorbası:
Un ve yağ karışımı üzerine bol miktarda su dökülerek yapılan birçorbadır. Hazmı kolay olduğu için bir çok hastalara, nekahet devresindeki kimselere, sindirim bozukluğu olanlara tavsiye edilmiştir."8
Hafif hareket: "Hz. Aişe validemiz de şöyle der: 'Yediğiniz yemekleri Allah'ı zikretmek ve namaz kılmakla eritip sindiriniz! Tok karına yatıp uyumayınız, yoksa kalpleriniz katılaşır"9
Hz. Ali (r.a.) ise: "Akşam yemeğini yedikten sonra, hemen tok karına uyumak, kalbe yorgunluk verir" demiştir."10
İmam Gazâlî de: "Yemekten sonra, yemeği hazmetmek için en az dört rek'at namaz kılmalı veya yüz teşbih zikir çekmelidir" demiştir."11
Hazma Yardımcı Diğer Bazı Maddeler:
Turp hazma yardım eder, fakat kendisinin hazmı zordur. Sirke ve zencefil, hazma yardım eder. Aşırı sıcak su içmek, hazmı bozar. Bal, mideyi yıkayıp temizler. Bal veya şekerle yapılmış gül reçeli mideye kuvvet verir ve hazmı kolaylaştırır."12
Kaynaklar:
[1]-1. Kayyım s. 366, Bağdadî s. 85. 114, 115. [2]- Müsned 1/293; Ş. Müsned 17/171; M. Zevâid 5/88; Râmuz s. 325; l. Ukûl 3/506; C Sağır 2/65; K. Ummâl 10/28219. 28286; 28287: Tahâvî 1/108; E. Nuaym vr. 65b. 129a; İ. Sünnî vr. 32a; ayrıca bak. Nibaye 2/156; Faik 2/412; I. Kayyım s. /16. [3]- Buharı tıp 7/13. [4]- E. Nuaym vr. 69b. i. Sünnî vr. 33b; ayrıca bak. Buhârî tıp 7/13; Müsned 6/128. 247; Tirmîzî. Nesâî. Hâkim de. bazı değişikliklerle rivayet etmişlerdir. [5]-el-Edviyye s. 76-77. [6]- Aselün-Nahl s. 149-150. 157-158. 168-176, 192-97, 199-205, 207. [7]- Nihaye 31 246: Faik 1/368; ayrıca bak. Buhârî etime 61201-202; Aynî 2/346, 9/67/. [8]- Tirmîzî tıp H. 2039; i. Mâce tıp H. 3445. [9]- C. Sağır 2/65; F. Kadir 1/458; M Zevâid 5/30; Râmuz s. 68. 8u hadis-i şerif, merfû olarak ta rivayet edilmiştir. E. Nuaym vr. 31b; i. Sünnî vr. 15a. [10]- F Kadir 1/459. [II]-F. Kadir 1/459. [12]- Bağdadî, i. Kayyim ilgili maddeler.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
