Sarısabir
SARISABİR (abes)
Sahralarda yetişen bir bitkidir. En meşhuru Yemen sahilindeki Sokotra adasında yetişendir. Kokusu güzel, tadı acı, rengi altın gibi sarıdır. Bıçakla kabuğu yarıldığı zaman sarı ve acı bir su çıkar ki çoğukez kullanılan kısmı budur."1
Sarısabir ziraatı yapılan bir bitkidir. Kabuğu yarılıp sıkıştırılarak suyu çıkartılır, sonra sap kısmı kurutulur. Karıştırılarak kullanıldığı zaman, diğer ilaçları zararsız hâle getirir. Mizacı sıcak ve kurudur. Hekimlikte ve güzel koku yapımında kullanılmıştır.
Özellikleri:
Sürme gibi ağrıyan göze çekilir veya damlatılır. Göze sürme gibi çekildikten veya damlatıldıktan sonra göz, bir sargı ile kapatılır."2
Sarısabir, göz kapaklarındaki şişlikleri giderir, karaciğerdeki tıkanıklığı açar, sarılığı giderir. Kökünün veya sap kısmının tozunun, makatta meydana gelen yaralar üzerine serpilmesi gayet faydalıdır."2
Dimağda ve göz sinirlerinde bulunan safralı artıkları temizler. Gülyağı ile birlikte alına ve şakaklara sürüldüğü zaman baş ağrısına karşı faydalıdır. Ağız ve burun yaralarına da iyi gelir. İrzn sabiri su ile karıştırılarak iki kaşık kadar içildiği zaman zekayı geliştirir, kalbi kuvvetlendirir, safra ve balgam artıklarını mideden temizler, şehveti düzenler, soğukta içildiği zaman ise kanlı ishalden korkulur."3
* Tabiinden İmam Nâfî (r.a.) demiştir ki:"Hz. Ömer'in oğlu Abdullah, ihramlı olduğu zamanlarda gözleri ağrıdığı (iltihaplandığı, remed) zaman, gözlerine sabirsuyu damlatırdı."4
Hadis-i Şerifler: Nübeyh İbni Vehb (r.a.) demiştirki: Ömer İbni Ubeydullah hac için ihramlı olduğu halde, göz ağrısına yakalanmıştı da, gözlerine sürme çekmek istemişti. Ebân b. Osman; Ubeydullah'ın böyle yapmasını iyi görmedi de, ona "sarısabir"i gözlerine sürme gibi çekmesini tavsiye etti ve sözüne devamla: "Osman İbni Affan (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Peygamber Aleyhis-Selâm ihramlı olduğu halde gözlerinden hasta olduğunu bildiren bir kimseye, sarısabir damlatmasını veyasürmegibi çekmesini tavsiye etti" demiştir."5
* Kays b. Ebî Râfî (r.a.) de: "İki acıda ne gibi şifalar vardır (bilirmisiniz)? Biri sarısabir, diğeri ise tere tohumudur", demiştir."6
Etrafa Güzel Koku Yayması:
Ummü Seleme (r.a.) şöyle demiştir: "Ebu Seleme öldüğü günlerde Peygamber Aleyhis-Selâm yanıma gelmişti. Ben ise (hasta olduğumdan dolayı) gözlerime sabirsuyu damlatmıştım. Bunu hissedince: "Ey Ümmü Seleme, bu nedir?"diye sordu. Bende: "Gözlerimde hissetmiş olduğunuz sarısabir'dir, içerisinde güzel koku da yoktur" dedim. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sarısabir (göze faydalı olmakla beraber) yüzü güzelieştirir, güzel koku verir, geceleyin sür, gündüzleri yıkayıp temizle, (yas günlerinde) güzel koku ve kına dahi kullanma, zira bunlar süslenme alâmet ve işaretleridir" buyurdu."7
Acılığı:
İbni Ömer'den rivayet edilen bir hadisi Kudsî'de kötü kimseler tavsif edilirken: "Ben öyle insanlar yarattım ki dilleri baldan tatlı, gönülleri ise sarısabîr'den daha acıdır..." buyrulmuştur."8
Kaynaklar:
[1]- el-Mansûrî t. 615. [2]- Bağdadî s. 124: Faik 2/347: Nihaye 3/99 [3]- I. Kayyim s. 381-82. [4]- S Kübrâ 5/63 [5]- Müslim, hac H. 89-90: E. Davud. menasik H. 1838: Tirmîzî hac H. 952: Müsned 1/69: ayrıca bak. K. Ummâl 5/ 40: S. Kübrâ 5/62: K. Hakâyık 2/181: E. Nuaym vr. 48b. 109b: i. Sünnî vr. 23a: i. Kayyim s. 381. [6]- F. Kadir 51445: Nihaye 1/214: Faik 1/168: i. Kayyim s 381: E. Nuaym vr. 109b. [7]- E. Davud. talak H. 2305: Nesâî menasik 5/143: Muvatta. talak H. 108: S. Kübrâ 7/441. 9/346: Faik 2/218: E. Nuaym vr. 109b. [8]- Tirmîzî. zühd H. 2405: Tuhfetü'l-Ahvezî 7/86: ayrıca bak. Dârimî, mukaddime 1/90.
Sahralarda yetişen bir bitkidir. En meşhuru Yemen sahilindeki Sokotra adasında yetişendir. Kokusu güzel, tadı acı, rengi altın gibi sarıdır. Bıçakla kabuğu yarıldığı zaman sarı ve acı bir su çıkar ki çoğukez kullanılan kısmı budur."1
Sarısabir ziraatı yapılan bir bitkidir. Kabuğu yarılıp sıkıştırılarak suyu çıkartılır, sonra sap kısmı kurutulur. Karıştırılarak kullanıldığı zaman, diğer ilaçları zararsız hâle getirir. Mizacı sıcak ve kurudur. Hekimlikte ve güzel koku yapımında kullanılmıştır.
Özellikleri:
Sürme gibi ağrıyan göze çekilir veya damlatılır. Göze sürme gibi çekildikten veya damlatıldıktan sonra göz, bir sargı ile kapatılır."2
Sarısabir, göz kapaklarındaki şişlikleri giderir, karaciğerdeki tıkanıklığı açar, sarılığı giderir. Kökünün veya sap kısmının tozunun, makatta meydana gelen yaralar üzerine serpilmesi gayet faydalıdır."2
Dimağda ve göz sinirlerinde bulunan safralı artıkları temizler. Gülyağı ile birlikte alına ve şakaklara sürüldüğü zaman baş ağrısına karşı faydalıdır. Ağız ve burun yaralarına da iyi gelir. İrzn sabiri su ile karıştırılarak iki kaşık kadar içildiği zaman zekayı geliştirir, kalbi kuvvetlendirir, safra ve balgam artıklarını mideden temizler, şehveti düzenler, soğukta içildiği zaman ise kanlı ishalden korkulur."3
* Tabiinden İmam Nâfî (r.a.) demiştir ki:"Hz. Ömer'in oğlu Abdullah, ihramlı olduğu zamanlarda gözleri ağrıdığı (iltihaplandığı, remed) zaman, gözlerine sabirsuyu damlatırdı."4
Hadis-i Şerifler: Nübeyh İbni Vehb (r.a.) demiştirki: Ömer İbni Ubeydullah hac için ihramlı olduğu halde, göz ağrısına yakalanmıştı da, gözlerine sürme çekmek istemişti. Ebân b. Osman; Ubeydullah'ın böyle yapmasını iyi görmedi de, ona "sarısabir"i gözlerine sürme gibi çekmesini tavsiye etti ve sözüne devamla: "Osman İbni Affan (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Peygamber Aleyhis-Selâm ihramlı olduğu halde gözlerinden hasta olduğunu bildiren bir kimseye, sarısabir damlatmasını veyasürmegibi çekmesini tavsiye etti" demiştir."5
* Kays b. Ebî Râfî (r.a.) de: "İki acıda ne gibi şifalar vardır (bilirmisiniz)? Biri sarısabir, diğeri ise tere tohumudur", demiştir."6
Etrafa Güzel Koku Yayması:
Ummü Seleme (r.a.) şöyle demiştir: "Ebu Seleme öldüğü günlerde Peygamber Aleyhis-Selâm yanıma gelmişti. Ben ise (hasta olduğumdan dolayı) gözlerime sabirsuyu damlatmıştım. Bunu hissedince: "Ey Ümmü Seleme, bu nedir?"diye sordu. Bende: "Gözlerimde hissetmiş olduğunuz sarısabir'dir, içerisinde güzel koku da yoktur" dedim. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sarısabir (göze faydalı olmakla beraber) yüzü güzelieştirir, güzel koku verir, geceleyin sür, gündüzleri yıkayıp temizle, (yas günlerinde) güzel koku ve kına dahi kullanma, zira bunlar süslenme alâmet ve işaretleridir" buyurdu."7
Acılığı:
İbni Ömer'den rivayet edilen bir hadisi Kudsî'de kötü kimseler tavsif edilirken: "Ben öyle insanlar yarattım ki dilleri baldan tatlı, gönülleri ise sarısabîr'den daha acıdır..." buyrulmuştur."8
Kaynaklar:
[1]- el-Mansûrî t. 615. [2]- Bağdadî s. 124: Faik 2/347: Nihaye 3/99 [3]- I. Kayyim s. 381-82. [4]- S Kübrâ 5/63 [5]- Müslim, hac H. 89-90: E. Davud. menasik H. 1838: Tirmîzî hac H. 952: Müsned 1/69: ayrıca bak. K. Ummâl 5/ 40: S. Kübrâ 5/62: K. Hakâyık 2/181: E. Nuaym vr. 48b. 109b: i. Sünnî vr. 23a: i. Kayyim s. 381. [6]- F. Kadir 51445: Nihaye 1/214: Faik 1/168: i. Kayyim s 381: E. Nuaym vr. 109b. [7]- E. Davud. talak H. 2305: Nesâî menasik 5/143: Muvatta. talak H. 108: S. Kübrâ 7/441. 9/346: Faik 2/218: E. Nuaym vr. 109b. [8]- Tirmîzî. zühd H. 2405: Tuhfetü'l-Ahvezî 7/86: ayrıca bak. Dârimî, mukaddime 1/90.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
