Şamfıstığı
ŞAMFISTIĞI (pistacia vera)
Antepfıstığıgillerden olup dikensiz bodur ağaççıklarda yetişen sert kabuklu yağlı bir bitkidir. Genellikle Şam çevresinde yetiştiği için adına "Şamfıstığı" denilmiştir. Gaziantep çevresinde bol miktarda yetişmesinden dolayı da buna "Antep Fıstığı" dadenilir. Arazide, dağlarda ve sarp kayalıklarda yetişen türlü cinsleri vardır. Nisan ayı sonlarına doğru meyvesi belirmeye başlar ve Eylül ayında olgunlaşıp toplanır.
Ceviz gibi, dışta ve içte olmak üzere iki kabuğu vardır. Eğer bu kabuklar olmasaydı, fıstık çabucak bozulur ve zararlı bir maddeye dönüşürdü. Meyvesi, içkabuk içinden çıkarılmazsa, uzun müddet bozulmadan bekleyebilir. Eğer çıkarılacak olursa, üç ay kadar bir zaman içinde bozulur, fakat üzerine limon sıkılır veya havalı ve ağaçlık bir yere konulursa, uzun müddet durabilir. İçkabuk kırmızımtırak, tohum kısmı ise yeşilimtrak bir renk taşırlar. Şamfıstığının ağacının kabuğu, meyvesinin dış ve içkabuğu, yaprağı, tohumu ve tohumundan elde edilen yağı baharat olarak tedavide kullanılmıştır. Tohumları mekanik usullerle sıkıştırılarak Şamfıstığı yağı elde edilir. Güzel kokusundan dolayı esans yapımında da kullanılmıştır. Şamfıstığı, panzehir ilaçlardan sayılır, tadı ise hafif acıya çalmaktadır. En iyisi taze ve hacim yönüyle büyük olanıdır.
Özellikleri:
Kabuğu: Şamfıstığının kuru özellikli olan iç kabuğu yakılır ve zeytinyağı ile içilirse, böbrek ve mesanelerdeki taşları parçalar. Dış kabuk ise, toz haline getirildikten sonra yenecek olursa, ağız kokusunu güzelleştirir, dişleri ve dişetlerini sağlamlaştırır, ağız yaralarını giderir ve mideyi kuvvetlendirir. Eğer zeytinyağı ile karıştırılıp, cilde sürülecek olursa, vücudu kuvvetlendirir ve terlemeyi de önler. İç kabuk ta aynı özellikleri taşımaktadır. Dış kabuk suda kaynatılıp içilirse, susuzluğu ve kusmayı önler, bağırsakları da tutar.
Şamfıstığı ağacının kabuğu: ise suda kaynatılır ve cilde sürülürse parazitleri öldürür. Şamfıstığının yaprağı da aynı özelliğe sahibdir. Şamfıstığı ağacının bütün organları (kök, dal, çiçek, yaprak, kabuk, meyve, meyvenin üzerindeki kabuklar, fıstığının yağı gibi) suda kaynatılıp cilde sürüldüğü zaman, makat ve rahim ağrılarını, kaşıntı ve uyuz hastalıklarını giderir. Eğer bir müddet devam edilecek olursa, saçların dökülmesine sebeb olur.
Şamfıstığının Meyvesi (tohumu): Tazekan yapar, şişmanlatır, hafızayı ve belleği geliştirir, göğüs hastalıklarına, özellikle akciğer hastalıklarına karşı iyi gelir, hafif acılığı olması sebebiyle tıkalı gözenekleri açıp temizler, müzmin öksürğü giderir, sarılığa, dalağa, soğuk özellikli karaciğer hastalıklarına ve böbrek zayıflığına karşı faydalıdır. Balgamı söktürür, bal veya şekerle macun yapılarak yenilirse, cinsel istek ve arzuyu tahrik eder. Mide için faydalıdır, mide ağzını da kuvvetlendirir ve kusmayı önler. Karnı yumuşatmaz kabız da yapmaz. Şamfıstığı kalp çarpıntısına karşı faydalı olup kalbe ferahlık verir.
Şamfıstığıyağı:
Şamfıstığıyağı, hoş kokusundan dolayı güzel kokuların içine katılır. Gıda maddelerinin içine katıldığında, onları hoş hale getirip güzelleştirir fakat mide için iyi değildir, çünkü Şamfıstığıyağı, badem ve ceviz yağlarından daha çok hararet vericidir. Eğer misk ile karıştırılır ve burundan damlatılırsa, yüz felcine karşı faydalıdır, hafızayı da kuvvetlendirir. Eğer anber ile karıştırlırsa, vesvese ve evhamı giderir, deliliğe sebeb olan şeyleri de yokeder, zehirlenmelere karşı direnç gösterir, fakat başağrısı yapar ve bağırsaklar için iyi değildir. Rutubetten veya sertleşmesinden dolayı meydana gelen fakat müzminleşmemiş karaciğer hastalıkları için dahi faydalıdır.(el-Mütemed s.173. 363; Tezkire II 249: C.Müfredatü'l-Edviyye 21162: Bağdadi s. 140)
Antepfıstığıgillerden olup dikensiz bodur ağaççıklarda yetişen sert kabuklu yağlı bir bitkidir. Genellikle Şam çevresinde yetiştiği için adına "Şamfıstığı" denilmiştir. Gaziantep çevresinde bol miktarda yetişmesinden dolayı da buna "Antep Fıstığı" dadenilir. Arazide, dağlarda ve sarp kayalıklarda yetişen türlü cinsleri vardır. Nisan ayı sonlarına doğru meyvesi belirmeye başlar ve Eylül ayında olgunlaşıp toplanır.
Ceviz gibi, dışta ve içte olmak üzere iki kabuğu vardır. Eğer bu kabuklar olmasaydı, fıstık çabucak bozulur ve zararlı bir maddeye dönüşürdü. Meyvesi, içkabuk içinden çıkarılmazsa, uzun müddet bozulmadan bekleyebilir. Eğer çıkarılacak olursa, üç ay kadar bir zaman içinde bozulur, fakat üzerine limon sıkılır veya havalı ve ağaçlık bir yere konulursa, uzun müddet durabilir. İçkabuk kırmızımtırak, tohum kısmı ise yeşilimtrak bir renk taşırlar. Şamfıstığının ağacının kabuğu, meyvesinin dış ve içkabuğu, yaprağı, tohumu ve tohumundan elde edilen yağı baharat olarak tedavide kullanılmıştır. Tohumları mekanik usullerle sıkıştırılarak Şamfıstığı yağı elde edilir. Güzel kokusundan dolayı esans yapımında da kullanılmıştır. Şamfıstığı, panzehir ilaçlardan sayılır, tadı ise hafif acıya çalmaktadır. En iyisi taze ve hacim yönüyle büyük olanıdır.
Özellikleri:
Kabuğu: Şamfıstığının kuru özellikli olan iç kabuğu yakılır ve zeytinyağı ile içilirse, böbrek ve mesanelerdeki taşları parçalar. Dış kabuk ise, toz haline getirildikten sonra yenecek olursa, ağız kokusunu güzelleştirir, dişleri ve dişetlerini sağlamlaştırır, ağız yaralarını giderir ve mideyi kuvvetlendirir. Eğer zeytinyağı ile karıştırılıp, cilde sürülecek olursa, vücudu kuvvetlendirir ve terlemeyi de önler. İç kabuk ta aynı özellikleri taşımaktadır. Dış kabuk suda kaynatılıp içilirse, susuzluğu ve kusmayı önler, bağırsakları da tutar.
Şamfıstığı ağacının kabuğu: ise suda kaynatılır ve cilde sürülürse parazitleri öldürür. Şamfıstığının yaprağı da aynı özelliğe sahibdir. Şamfıstığı ağacının bütün organları (kök, dal, çiçek, yaprak, kabuk, meyve, meyvenin üzerindeki kabuklar, fıstığının yağı gibi) suda kaynatılıp cilde sürüldüğü zaman, makat ve rahim ağrılarını, kaşıntı ve uyuz hastalıklarını giderir. Eğer bir müddet devam edilecek olursa, saçların dökülmesine sebeb olur.
Şamfıstığının Meyvesi (tohumu): Tazekan yapar, şişmanlatır, hafızayı ve belleği geliştirir, göğüs hastalıklarına, özellikle akciğer hastalıklarına karşı iyi gelir, hafif acılığı olması sebebiyle tıkalı gözenekleri açıp temizler, müzmin öksürğü giderir, sarılığa, dalağa, soğuk özellikli karaciğer hastalıklarına ve böbrek zayıflığına karşı faydalıdır. Balgamı söktürür, bal veya şekerle macun yapılarak yenilirse, cinsel istek ve arzuyu tahrik eder. Mide için faydalıdır, mide ağzını da kuvvetlendirir ve kusmayı önler. Karnı yumuşatmaz kabız da yapmaz. Şamfıstığı kalp çarpıntısına karşı faydalı olup kalbe ferahlık verir.
Şamfıstığıyağı:
Şamfıstığıyağı, hoş kokusundan dolayı güzel kokuların içine katılır. Gıda maddelerinin içine katıldığında, onları hoş hale getirip güzelleştirir fakat mide için iyi değildir, çünkü Şamfıstığıyağı, badem ve ceviz yağlarından daha çok hararet vericidir. Eğer misk ile karıştırılır ve burundan damlatılırsa, yüz felcine karşı faydalıdır, hafızayı da kuvvetlendirir. Eğer anber ile karıştırlırsa, vesvese ve evhamı giderir, deliliğe sebeb olan şeyleri de yokeder, zehirlenmelere karşı direnç gösterir, fakat başağrısı yapar ve bağırsaklar için iyi değildir. Rutubetten veya sertleşmesinden dolayı meydana gelen fakat müzminleşmemiş karaciğer hastalıkları için dahi faydalıdır.(el-Mütemed s.173. 363; Tezkire II 249: C.Müfredatü'l-Edviyye 21162: Bağdadi s. 140)
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
