Diş Sağlığı
DİŞ SAĞLIĞI (sıhhatü'l-esnân)
"Diş sağlığını korumak için (şekerli) sakız çeşitlerinden, sert şeyleri diş ile kırmaktan, özellikle sıcak yemeklerden sonra, aşırı derecede soğuk su içmekten, soğuk su içtikten sonra ise sıcak yemeklerden sakınmak lazımdır. Sık sık kürdan ile kurcalamak dişleri bozar, ağız kokusu yapar, Mide'nin bozulması da dişler için zararlıdır. Mide'nin bozulması tıka-basa yemekten meydana gelir. Dişleri kamaştıracak şeylerden, Selem Ağacı'nın yemişini yemekten sakınmalıdır. Zira bunda dişlere zarar veren bir özellik vardır."1
* "Sütü devamlı içmek dişlere ve diş etlerine zararlıdır. Bu sebeple süt içtikten sonra ağız su ile iyice yıkanmalıdır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm süt içtikten sonra su istemiş ve getirilen su ile ağzını iyice yıkadıktan sonra: "Çünkü süt yağlıdır" buyurmuştur."2
* Şeker kamışı yemek ve çok soğuk su içmek dişler için zararlıdır. Bal ile dişleri fırçalamak diş etlerini korur ve dişleri beyazlaştırır. Bal hem gıda, hem şerbet, hem de tedavi edici bir ilaçtır."3
* Bal, ağızdaki yaraları ve diş etlerindeki şişlikleri gideren bir merhemdir."4
* Tereyağı ile dişlerin bittiği yerler (damak) ovuşturulacak olursa dişler'in çıkmasına yardımcı olur.
* Misvak ağzı temizler, diş etlerini pekiştirir, ağız kokusunu ve dişlerin sararmasını giderir. Tuz, dişleri parlatır, ağız kokusunu giderir, diş etlerini kuvvetlendirir.
* Kaymak, çocuğun dişlerinin çıktığı yerlere sürülürse, dişlerin çıkmasına yardımcı olur.
* Diş kürdanı, diş ve diş etleri için faydalı olup diş sağlığını da koruyucudur. Ağız kokusunun bozulmasına karşı da fayda sağlar.En iyi kürdan ağacı, zeytin ve söğüt ağacından yapılan kürdanlardır. Kamış, Mersin Ağacı, Reyhan, Nar ve HorasanTeresi'ndenyapılan kür-danlar dişler için zararlıdır. Sorgun söğütü tohumunun yağı, dişleri parlatır ve ona bir güzellik verir, diş sararmasını da giderir."5
* Gözlere çekilen sürme gözün görme duygusunu kuvvetlendirir, misvak ise ağızdaki dişleri sağlamlaştırır."6
* Yemeklerden sonra dişleri temizlemek ve ağzı yıkamak, dişlerin sağlığını korur. Dişlerin temizliğini ihmal etmek,dişleri Zayıflatır. (E. Nuaym vr. 56a-57b).
Ağız ve Diş Temizliği:
Ağız ve diş temizliği, ağzın kokmasını ve dişlerin sararmasını önler, ağız sağlığının korunmasını ve dişlerin çürümemesini temin eder. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Şüphesiz ki ağızlarınız Kur'anın yollarıdır. Onu misvak ile temizleyip güzelleştiriniz!"7
* "Ben dişlerimi o kadar misvaklarım ki, bazan ön dişlerim (ve etleri) sökülecek diye korkarım."8
* "Misvak kullanınız! Zira misvak ağzı ve dişleri temizler. Cebrail Aleyhis- Selâm her gelişinde bana misvak kullanmayı tavsiye etti. O kadar ki, bana ve ümmetime farz kılınacak diye korktum."9
* "Ümmetimden abdest alırken ve yemekten sonra ağızlarını ve dişlerini temizleyenler ne güzel iş yapmış olurlar."10
* "Yemekten sonra dişlerinizi temizleyip ağzınızı yıkayınız! Zira bu hareket, dişler için sağlık vericidir" buyurmuştur."11
* Cafer b.Ebî Tâlib (r.a.) demiştir ki: "Ashabtan bir cemaat, Peygamber Aleyhis-Selâm'ın yanına gelmişlerdi. Onlara hitaben: "Bana ne oluyor ki, dişlerinizi sararmış ve kirlenmiş olarak görüyorum. Misvak kullanınız! Eğer ümmetime güç geleceğinden korkmasaydım, her namazda (abdest alırken) misvak kullanmalarını emrederdim" buyurdu."12
* İbni Ömer (r.a.) de:"Gerçekten dişlerin arasında kalan yemek artıkları, dişlerin çürümesine sebep olurlar" demiştir."13
Diş Ağrısı:
Sirke ile ağızda gargara yapmak, her çeşit diş ağrısını teskin eder. Sirke, diş etlerine ve diş ağrılarına karşı faydalıdır.
* Semizotu, diş ağrısına karşı iyi gelir."14
* İki omuz arasından kan aldırmak; baştaki titremeye, yüz, göz, diş, kulak, burun ve göz ağrılarına karşı faydalıdır."15
* Eğer diş ağrısı vücutta kan basıncından (engi) meydana gelmişse, dişlere en yakın yerden kan aldırmak faydalıdır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Başın ortasından kan aldırmak, deliliğe, cüzzama, uyku gelip basmakla dokularda meydana gelen uyuşuklukluğa, diş (baş ve göz ağrıl-arına karşı) faydalıdır" buyurmuştur."16
Altın Diş Yaptırmak veyâ Kaplatmak
* Sahâbe'den Arfece b. Es'ad (r.a.) demiştir ki: "Câhiliyye Devri'nde bir su başında arapların birbiri ile savaş ettikleri "Külâb Günü"nde burnum isabet aldı. Bunun üzerine gümüşten bir burun yaptırdım, fakat koku yaptı. Bu durumu Peygamber Aleyhis-Selâm'a haber verdim; altından bir burun yaptırmamı emretti, yaptırdım, ondan sonra koku yapmadı."17
* Abdullah b. Übeyyin Uhut savaşında ön dişi isabet almış ve kırılmıştı. Peygamber Aleyhis-Selâm, altından bir diş yaptırmasına izin vermiştir."18
* Hz. Osman dişlerini altın ile kaplatmıştır."19
* Kûfeli Hammad b. Ebî Süleyman demiştir ki: "Küfe Emiri Muğîre b. Abdullah'ı gördüm, dişlerini altın ile kaplatmıştı. Bu durum İbrahim Nehaî'ye sorulduğunda: "Bunda bir sakınca yoktur" dedi."20
* Sahâbe'den Enes İbni Mâlik, Ebû Zerr, Abdullah b. Amr'ın babası; Tabiinden Nâfı b.Cübeyr, Abdullah b. Avn, Musa b. Talha, Hasan-ı Basrî, Abdullah b. Sercis, Muğîre b. Abdullah, Abdülmelik b. Mervan dişlerini altın tel ile bağlatmışlardır."21
* Tabiinden İbni Şihâbez Zührî'ye; "Dişlerin altın ile bağlanmasında bir sakınca var mıdır?" diye sorulduğunda: "Bir sakınca yoktur. Zira (Emevî Halîfelerinden) Abdülmelik b. Mervan, dişlerini altın ile bağlatmıştır" dedi."22
* Bu uygulamaları dikkate alan İslâm âlimleri, süs ve tefâhur için olmayıp, zaruret için olduğu müddetçe altın diş yaptırmak, kaplatmak ve altınla bağlatmak caizdir, demişlerdir.
Kaynaklar:
[I]- Bağdadi s 207; Zehebîs. 254; ayrıca bak. Nihâye 2/73. [2]- Buhârîvuzû 1/60; Müslim bayz H 95: E. Davud taharet H. 196; i. Kayyim s. 428. [3]- Bağdadi s. 129-136. 144.160: Şerhu'l-Erbaîn s. 49 [4]- Aselü'n-Nahl s. 189-91. [S]-I. Kayyim s. 355, 357. 366. 367, 370, 371, 373, 438. 439;E. Nuaym vr. 57b. [6]- K. Ummal 6/17208. [7]- I. Mâcetaharet H. 291: Hadis mürseldir [8]- i. Mâce taharet H.289. [9]- İ. Mâce taharet H. 289. [10]- Müsned 5/416; C Sağır 1/123; F Kadir 3/372; ayrıca bak. Nihâye 2/73; M.Zevâid 5/29-30; E. Nuaym vr. S7ab. [II]- Râmuz s. 249:L Ukûl 3/47. [12]- Müsnedû Ebî Hanîfe s. 539-40; S. Kübrâ 1136; ayrıca bak. Müslim taharet H. 42; Buhârî cumua 11214: Müslim ve BuhârTde Hadis son şıkkı ile rivayet edilmiştir. C.Sağır 2/72; F Kadir 4/518. Râmuz s. 33S; L Ukûl 3/561-62. [13]- Mecmau'z-Zevâid 5/30. [14]- Bağdadi s. 64.100-101; Kamus 3/1274. [IS]- Şerhu'l-Erbaîn s. 76. [16]-Hâkim tıp 4/210; C Sağır 1/226; F. Kadir 3/403: Râmuz s.318; Abdürrezzak 11/29-30; ayrıca bak. K Ummal 10/28109. 28128, 28133, 28149: E. Nuaym vr. 55b; i Sünnîvr. 28a [17]- E. Davud hâtem H. 4232; Müsned 5/23;Tırmizî libas H. 1770; Nesâîzlnet 8/163; Şerhu'l-Müsned 17/272. [18]- i. Sünnî vr. 28a; E. Nuaym vr. 56b; M. Zevâid 5/150: Bezzâr'dan rivayet olunmuştur. Nasbü'r-Râye 4/337.[19]- Müsned 1/73; Mecmauz-Zevâu 5/150: Nesîmî 3/23;K. Ummal 6/17447. [20]- Tahârî4/257; Şerhu'l-Müsned 17/272-273; M Zevâid 5/150-151 [21]- I. Sâd 5/163. 206.7/268; S. Kübrâ 2/426; M Zevâid S/150-151; Tahâvî 41257-263; Nasbü'r-Râye 4/337; Tuhfetul-Ahvezî S/466.[22]- I. Sad S/235: Nasbür-Râye 4/337.
"Diş sağlığını korumak için (şekerli) sakız çeşitlerinden, sert şeyleri diş ile kırmaktan, özellikle sıcak yemeklerden sonra, aşırı derecede soğuk su içmekten, soğuk su içtikten sonra ise sıcak yemeklerden sakınmak lazımdır. Sık sık kürdan ile kurcalamak dişleri bozar, ağız kokusu yapar, Mide'nin bozulması da dişler için zararlıdır. Mide'nin bozulması tıka-basa yemekten meydana gelir. Dişleri kamaştıracak şeylerden, Selem Ağacı'nın yemişini yemekten sakınmalıdır. Zira bunda dişlere zarar veren bir özellik vardır."1
* "Sütü devamlı içmek dişlere ve diş etlerine zararlıdır. Bu sebeple süt içtikten sonra ağız su ile iyice yıkanmalıdır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm süt içtikten sonra su istemiş ve getirilen su ile ağzını iyice yıkadıktan sonra: "Çünkü süt yağlıdır" buyurmuştur."2
* Şeker kamışı yemek ve çok soğuk su içmek dişler için zararlıdır. Bal ile dişleri fırçalamak diş etlerini korur ve dişleri beyazlaştırır. Bal hem gıda, hem şerbet, hem de tedavi edici bir ilaçtır."3
* Bal, ağızdaki yaraları ve diş etlerindeki şişlikleri gideren bir merhemdir."4
* Tereyağı ile dişlerin bittiği yerler (damak) ovuşturulacak olursa dişler'in çıkmasına yardımcı olur.
* Misvak ağzı temizler, diş etlerini pekiştirir, ağız kokusunu ve dişlerin sararmasını giderir. Tuz, dişleri parlatır, ağız kokusunu giderir, diş etlerini kuvvetlendirir.
* Kaymak, çocuğun dişlerinin çıktığı yerlere sürülürse, dişlerin çıkmasına yardımcı olur.
* Diş kürdanı, diş ve diş etleri için faydalı olup diş sağlığını da koruyucudur. Ağız kokusunun bozulmasına karşı da fayda sağlar.En iyi kürdan ağacı, zeytin ve söğüt ağacından yapılan kürdanlardır. Kamış, Mersin Ağacı, Reyhan, Nar ve HorasanTeresi'ndenyapılan kür-danlar dişler için zararlıdır. Sorgun söğütü tohumunun yağı, dişleri parlatır ve ona bir güzellik verir, diş sararmasını da giderir."5
* Gözlere çekilen sürme gözün görme duygusunu kuvvetlendirir, misvak ise ağızdaki dişleri sağlamlaştırır."6
* Yemeklerden sonra dişleri temizlemek ve ağzı yıkamak, dişlerin sağlığını korur. Dişlerin temizliğini ihmal etmek,dişleri Zayıflatır. (E. Nuaym vr. 56a-57b).
Ağız ve Diş Temizliği:
Ağız ve diş temizliği, ağzın kokmasını ve dişlerin sararmasını önler, ağız sağlığının korunmasını ve dişlerin çürümemesini temin eder. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Şüphesiz ki ağızlarınız Kur'anın yollarıdır. Onu misvak ile temizleyip güzelleştiriniz!"7
* "Ben dişlerimi o kadar misvaklarım ki, bazan ön dişlerim (ve etleri) sökülecek diye korkarım."8
* "Misvak kullanınız! Zira misvak ağzı ve dişleri temizler. Cebrail Aleyhis- Selâm her gelişinde bana misvak kullanmayı tavsiye etti. O kadar ki, bana ve ümmetime farz kılınacak diye korktum."9
* "Ümmetimden abdest alırken ve yemekten sonra ağızlarını ve dişlerini temizleyenler ne güzel iş yapmış olurlar."10
* "Yemekten sonra dişlerinizi temizleyip ağzınızı yıkayınız! Zira bu hareket, dişler için sağlık vericidir" buyurmuştur."11
* Cafer b.Ebî Tâlib (r.a.) demiştir ki: "Ashabtan bir cemaat, Peygamber Aleyhis-Selâm'ın yanına gelmişlerdi. Onlara hitaben: "Bana ne oluyor ki, dişlerinizi sararmış ve kirlenmiş olarak görüyorum. Misvak kullanınız! Eğer ümmetime güç geleceğinden korkmasaydım, her namazda (abdest alırken) misvak kullanmalarını emrederdim" buyurdu."12
* İbni Ömer (r.a.) de:"Gerçekten dişlerin arasında kalan yemek artıkları, dişlerin çürümesine sebep olurlar" demiştir."13
Diş Ağrısı:
Sirke ile ağızda gargara yapmak, her çeşit diş ağrısını teskin eder. Sirke, diş etlerine ve diş ağrılarına karşı faydalıdır.
* Semizotu, diş ağrısına karşı iyi gelir."14
* İki omuz arasından kan aldırmak; baştaki titremeye, yüz, göz, diş, kulak, burun ve göz ağrılarına karşı faydalıdır."15
* Eğer diş ağrısı vücutta kan basıncından (engi) meydana gelmişse, dişlere en yakın yerden kan aldırmak faydalıdır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Başın ortasından kan aldırmak, deliliğe, cüzzama, uyku gelip basmakla dokularda meydana gelen uyuşuklukluğa, diş (baş ve göz ağrıl-arına karşı) faydalıdır" buyurmuştur."16
Altın Diş Yaptırmak veyâ Kaplatmak
* Sahâbe'den Arfece b. Es'ad (r.a.) demiştir ki: "Câhiliyye Devri'nde bir su başında arapların birbiri ile savaş ettikleri "Külâb Günü"nde burnum isabet aldı. Bunun üzerine gümüşten bir burun yaptırdım, fakat koku yaptı. Bu durumu Peygamber Aleyhis-Selâm'a haber verdim; altından bir burun yaptırmamı emretti, yaptırdım, ondan sonra koku yapmadı."17
* Abdullah b. Übeyyin Uhut savaşında ön dişi isabet almış ve kırılmıştı. Peygamber Aleyhis-Selâm, altından bir diş yaptırmasına izin vermiştir."18
* Hz. Osman dişlerini altın ile kaplatmıştır."19
* Kûfeli Hammad b. Ebî Süleyman demiştir ki: "Küfe Emiri Muğîre b. Abdullah'ı gördüm, dişlerini altın ile kaplatmıştı. Bu durum İbrahim Nehaî'ye sorulduğunda: "Bunda bir sakınca yoktur" dedi."20
* Sahâbe'den Enes İbni Mâlik, Ebû Zerr, Abdullah b. Amr'ın babası; Tabiinden Nâfı b.Cübeyr, Abdullah b. Avn, Musa b. Talha, Hasan-ı Basrî, Abdullah b. Sercis, Muğîre b. Abdullah, Abdülmelik b. Mervan dişlerini altın tel ile bağlatmışlardır."21
* Tabiinden İbni Şihâbez Zührî'ye; "Dişlerin altın ile bağlanmasında bir sakınca var mıdır?" diye sorulduğunda: "Bir sakınca yoktur. Zira (Emevî Halîfelerinden) Abdülmelik b. Mervan, dişlerini altın ile bağlatmıştır" dedi."22
* Bu uygulamaları dikkate alan İslâm âlimleri, süs ve tefâhur için olmayıp, zaruret için olduğu müddetçe altın diş yaptırmak, kaplatmak ve altınla bağlatmak caizdir, demişlerdir.
Kaynaklar:
[I]- Bağdadi s 207; Zehebîs. 254; ayrıca bak. Nihâye 2/73. [2]- Buhârîvuzû 1/60; Müslim bayz H 95: E. Davud taharet H. 196; i. Kayyim s. 428. [3]- Bağdadi s. 129-136. 144.160: Şerhu'l-Erbaîn s. 49 [4]- Aselü'n-Nahl s. 189-91. [S]-I. Kayyim s. 355, 357. 366. 367, 370, 371, 373, 438. 439;E. Nuaym vr. 57b. [6]- K. Ummal 6/17208. [7]- I. Mâcetaharet H. 291: Hadis mürseldir [8]- i. Mâce taharet H.289. [9]- İ. Mâce taharet H. 289. [10]- Müsned 5/416; C Sağır 1/123; F Kadir 3/372; ayrıca bak. Nihâye 2/73; M.Zevâid 5/29-30; E. Nuaym vr. S7ab. [II]- Râmuz s. 249:L Ukûl 3/47. [12]- Müsnedû Ebî Hanîfe s. 539-40; S. Kübrâ 1136; ayrıca bak. Müslim taharet H. 42; Buhârî cumua 11214: Müslim ve BuhârTde Hadis son şıkkı ile rivayet edilmiştir. C.Sağır 2/72; F Kadir 4/518. Râmuz s. 33S; L Ukûl 3/561-62. [13]- Mecmau'z-Zevâid 5/30. [14]- Bağdadi s. 64.100-101; Kamus 3/1274. [IS]- Şerhu'l-Erbaîn s. 76. [16]-Hâkim tıp 4/210; C Sağır 1/226; F. Kadir 3/403: Râmuz s.318; Abdürrezzak 11/29-30; ayrıca bak. K Ummal 10/28109. 28128, 28133, 28149: E. Nuaym vr. 55b; i Sünnîvr. 28a [17]- E. Davud hâtem H. 4232; Müsned 5/23;Tırmizî libas H. 1770; Nesâîzlnet 8/163; Şerhu'l-Müsned 17/272. [18]- i. Sünnî vr. 28a; E. Nuaym vr. 56b; M. Zevâid 5/150: Bezzâr'dan rivayet olunmuştur. Nasbü'r-Râye 4/337.[19]- Müsned 1/73; Mecmauz-Zevâu 5/150: Nesîmî 3/23;K. Ummal 6/17447. [20]- Tahârî4/257; Şerhu'l-Müsned 17/272-273; M Zevâid 5/150-151 [21]- I. Sâd 5/163. 206.7/268; S. Kübrâ 2/426; M Zevâid S/150-151; Tahâvî 41257-263; Nasbü'r-Râye 4/337; Tuhfetul-Ahvezî S/466.[22]- I. Sad S/235: Nasbür-Râye 4/337.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
