Mercanköşk

MERCANKÖŞK AÇIKLAMA 1

Özellikleri: Yarı çalımsı, tüylü ve çıplak, yeşil renkli, çok yıllık bir bitkidir. Taç yaprakları mor, pembe ve beyaz renktedir. Bitkinin sağlık alanında kullanılan kısmı, çiçekli toprak üstü kısımları, bu kısımlardan elde edilen uçucu yağı ve suyudur. Türkiye'de 21 cins mercan köşkü doğal olarak yetişir. Mercanköşk, ülkemizin en önemli ihraç maddelerinden biridir. Baharat ve çeşni olarak çorbalara, et ve sebze yemeklerine, pizza ve salatalara, soslara her türlü yumurtalı yemeklere lezzet katmak için kullanılır.

Önerilen Hastalıklar: Mercanköşk, soğuk algınlığı ve ona bağlı öksürüklerin tedavisinde kullanılır. Ayrıca düz kaslar üzerinde gevşetici etkiye sahiptir. Ağrı kesici özelliği vardır.

Yara iyileşmesini hızlandırıcı maddeler içerir.Bu sebeple açık yaralara çok etkilidir. Meme kanserinde güvenle kullanılır. Cilde sürüldüğünde, deride yanma hissine neden olurken, açık yaraya sürülmesi durumunda acı duyulmamaktadır.

Yan Etkileri: Bilinen ciddi bir yan etkisi yoktur.

MERCANKÖŞK AÇIKLAMA 2

Baklagiller (Labiatae) familyasından olan karakınık, boyu 30-60 cm. olan çok yıllık ot bitkisidir. Avrupa'da yaygın olan Origanum türlerinden 13 tanesi endemiktir. 21 (alttür ve varyetelerle toplam 38 takson) Origanum türü de Türkiye'de doğal yayılış göstermektedir. Kurak tepeler, taşlık sırtlar ve orman açıklıklarında yetişir. Anadolu'da yaygın bir bitkidir. Türkiye'de kekik olarak toplanan, iç ve dış satımı yapılan bitkilerin büyük bir kısmı Origanum türleridir.

Toprak üstü kısmından dallanmış birkaç gövde çıkar. Mor-kırmızı renkli hoş kokulu çiçekleri vardır. Küçük çiçekleri olup bunlar küme oluşturur. Meyveleri yuvarlak, yumurta şeklinde, dört köşeli ve 1 mm. büyüklüğünde olur. Bu bitkiler temmuz-ağustos aylarında çiçek açar. Meyveleri eylül-ekim aylarında olgunlaşır. Yaprakları tam kenarlı ve bazen de küçük dişli ve yumurta şekilli olur. Yapraklarının alt yüzeyi açık renkli ve ufak tüylü olur.

Yaprakları 1-4 cm.dir. Bu bitki, çimenliklerde, ormana yakın bölgelerde, ormanın içindeki açıklıklarda, nehir kenarlarında, dağ yamaçlarında (2000 m. Yüksekliklere kadar yayılış gösterebilir.) çok yaygındır, Teker teker veya küme halinde gelişir. İlaç için bu bitkinin çiçekli baş kısmı kesilerek toplanır ve nem almayan binalarda bez veya kâğıt üzerinde kurutulur. Bu aşamadan sonra eczanelere gönderilir.

Mercan köşkün terkibinde çok önemli olan maddelerden biri eterik yağdır (% 0,5-1).Bu yağın terkibini, % 5-6 oranında timol ve karvakrol denilen aromatik maddeler oluşturur. Bundan başka karakınığın terkibinde C vitamini, flavonoidler, fitonsidler vb. önemli maddeler de olduğu gözlenmiştir.

İlmi tıpta karakınık otundan, çay gibi demlenip, sinirsel hastalıklarda sakinleştirici ve ayrıca midenin sindirim prosesini düzenleyici bir iltihap kurutucu ilaç gibi faydalanılır. Mercan köşkün preparatı üşütmenin neden olduğu göğüs ağrılarını sakinleştiren çok iyi bir ilaçtır. Halk tababetinde karakınığın kurutulmuş çiçeklerinden üşütmede, mide bağırsak hastalıklarında ishale ve dizanteriye karşı, kökünü ise öksürük için çay gibi demleyip içerler. Mercanköşk çayından aynı zamanda diş ve boğaz ağrılarında dezenfekte edici gargara gibi yararlanılır.

Mercanköşk çayı şu şekilde demlenir: Kurutulmuş karakınık otu ezilerek un haline getirilir. Sonra bundan 1 çay kaşığı alınıp 1 bardak tam sıcak suda 30 dakika bekletilerek demlenir. Süzülerek alınan sıvı günde 3 defa, her defada 1-2 yemek kaşığı, yemekten önce hastaya içirilir. Bu çaydan sinir hastalıklarında sakinleştirici, mide bağırsak ve solunum yolları hastalıklarında iltihap sökücü ilaç gibi kullanılır.

MERCANKÖŞK AÇIKLAMA 3

Diğer İsimleri: Macuran Otu

Kullanıldığı Yerler

Dahilen: Sinir ağrılarında (nevralji) mesane üşütrnesi, idrar yolu sancısı, idrar kaçırrnada, mikrop öldürücü. Yatıştırıcı, midevi, idrar artırıcı, gaz söktürücü.zerletici, ishal kesici, sindirim zorluğu, mide bağırsak gazları, iştahsızlık, solunum ve sindirim yoluspazmlan, uykusuzluk, deprasyon ve asabi spazma bağlı baş ağ-rılarında, migrende, cinsi gücü artırıcı, balgam söktürücü, soğukalgınlığını giderir, kumları döker, nefes borusu rahatsızlıklarına, nezleye iyi gelir, safrayı çıkarır, şiddetli ağrılarda faydalıdır, iç sı-kıntısında, zihrıi dağınıklıkta, heyecan gidericidir.

Kullanılışı: 1 bardak kaynar suya, 10 gr ufalanmış bitki konur, 10 dk bekletilir, günde 1-2 bardakiçilir.

Toz haline getirilir, günde 10 gr içilir. Mercan köşk uçucu yağı 1 damla 1 kesme şekere damlatılıp yenir. Yüksek tansiyonu olan kimselere mercan köşk çayı tavsiye edilmez.

Mercanköşk yapraklarının sıkılması ile elde edilen su baş ağrısı ve uykusuzluğa iyi gelir. Aybaşı düzensizliği ve öksürükte kullanılır.

Haricen: Mercanköşk yağı, sırt ve diz kapağı ağrılarına iyi gelir, yorgunluğu giderir. Devamlı

koklayan kimsenin gözlerine su inmez (göz tansiyonu olmaz). Göz zafıyetinde mercan köşk toz haline getirilir, enfıye ile karıştınlır, buruna çekilir. Taze mercan köşk yaprakları sıkı-lır, elde edilen su acı badem ya ğıyla karıştırılıp buruna çekilirse,burun deliklerindeki tıkanıklıkları açar, baş ağrılarını geçirir, uykusuzluğa iyi gelir. Mercan köşk yaprakları, eklem YNi ağrılarında lapa halinde ağrı-yan yere sarılır.

Selulitte, saç, diş rahatsızlıklarında faydalıdır. Çiçeğinin koklanması gen iz tıkanıklığını açar, nezleye iyi gelir, soğuktan meydana gelen baş ağrısı-na, iyi gelir. Mercan köşk yağı, sırt ve diz kapağı ağrılarında akut ve kronik romatizmada mercan koşk yağı aynı nisbette gliserinle karıştırılır,ağrıyan yerlere masaj yapılır.