Fonksiyonel Gıdalar Nelerdir?
Fonksiyonel Gıdalar Nelerdir? : Fonksiyonel gıdalar, vücudun temel besin öğeleri gereksinimini karşılamanın ötesinde insan fizyolojisi ve metabolik fonksiyonları üzerinde ilave faydalar sağlayan, böylelikle hastalıklardan korunmada ve daha sağlıklı yaşama ulaşmada etkinlik gösteren gıdalar veya gıda bileşenleridir. Başka bir deyişle, "fonksiyonel gıda" terimi besinlerin yanı sıra sağlığa bir fayda sağlayan gıdaları tanımlar. Terim bütün gıdalardan, kuvvetlendirilmiş, zenginleştirilmiş, geliştirilmiş gıdalara ve diyet takviyelerine kadar hepsiyle ilgilidir ve bu gıdalar zihinsel ve bedensel durumu iyileştirme potansiyeline sahiptir, ayrıca hastalık risklerini de azaltmaktadır.Bu faydalara sahip bileşenler, gıdanın içerisinde doğal olarak bulunabilir ya da işleme sırasında gıdaya eklenebilir. Gıdalardaki besin elementleri miktarı, doğal miktarlarından daha fazlaya çıkarılarak, zenginleştirilmiş gıdalar elde edilebilir. Orijinal gıdada bulunmayan besin elementleri veya bileşenler eklenerek kuvvetlendirilmiş gıdalar yapılabilir.Fonksiyonel gıdalar,şeklinde sınıflandırılabilir.Fonksiyonel gıdalar 1 984'te ilk kez Japonya'da yapılmıştır. ABD ve AB'de ise 1 990 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. İngiltere'de belirli mikro-besin öğelerinin ekmeğe, una, margarine ve sürülebilir yağlara ilavesi zorunlu iken, Fransa'da sadece proses sırasında kaybedilen besin öğelerinin restorasyonu söz konusudur.
Fonksiyonel gıdalar içinde birçok terim kullanılır, bunların isimleri ve tanımları aşağıdaki gibidir:Nutrasötikler (nutraceutical): İddia edilen hastalığın engellenmesi veya tedavisinde tıbbi veya sağlık faydası bulunan özel gıdalardır.Kolik Gıda: Genellikle sindirilemeyen karbonhidrat formunda olan, bağırsaklar için besin elementi sağlayan ve kolona sindirilmemiş şekilde ulaşan gıdalardır.Prebiyotik: Kalın bağırsak florasının olumlu yönde gelişmesini sağlayan gıda bileşenidir.Probiyotik: Bağışıklık sistemini olumlu bir şekilde etkileyen mikroorganizma kültürüdür.Tıbbi Gıda: Belli beslenme uygulamaları ile hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla özel olarak üretilmiş ve tıbbi denetim altında kullanılması gereken gıdalardır.Fitokimyasallar: Sağlık üzerine olumlu etkileri olan bitkilerde bulunan biyolojik olarak aktif bileşiklerdir.Son yıllarda bazı besinlerin doğal yollardan hastalıkları önlemesi ve tedavisindeki etkinliğinin bilimsel olarak ortaya konulması, insan sağlığının korunmasında beslenme desteğinin önemini artırmıştır. Bu nedenledir ki, dünya çapında fonksiyonel gıda pazarı hızlı bir şekilde büyümektedir. Japonya pazarın yaklaşık yarısını üretip tüketirken,Amerika en büyük büyüme hızına sahiptir. Avrupa'da ise probiyotikli doğal süt ürünleri (örneğin yoğurt ve fermente sütler) pazarı hızlı bir şekilde büyümektedir.
Bu tür gıdaların tüketici tarafından benimsenmesinin birçok nedeni vardır:0 Tüketicilerin, bir hastalığı iyileştirmektense onu engellemeyi is- temesi,0 Tıbbi maliyetlerin artması,© Tüketicilerin sağlık ve gıda arasındaki bağlantının farkında olması,O Sanayileşmiş milletlerde nüfusun yaşlanması,0 Tüketicilerin sudaki, havadaki ve gıdalardaki kirlilikten, mikroplardan ve kimyasallardan kaynaklanan çevresel zararları önleme istekleri,0 Bu gıdaların faydaları hakkındaki bilimsel kanıtların artması.Avrupa ülkelerinde fonksiyonel gıdalar için herhangi bir yasal tanım bulunmamaktadır ve Avrupa ülkeleri gıdalar için sağlık iddiasına izin vermemektedirler. Bütün gıda etiketleri yanlış anlamaya neden olmamalıdır. Bu prensibe riayet edildiğinden emin olmak için Birleşmiş Milletler FAO/WHO Kodeks Alimentarus, Avrupa Konseyi ve ulusal düzenlemeler sadece "savunulabilir ve iyi bulunmuş" iddialara izin vermektedir. Gıdalarda ve takviyelerde sadece iki çeşit iddiaya izin verilmektedir:0 Vücudun normal fonksiyonu üzerine olan etkilerini anlatan yapısal ve fonksiyon iddiaları.it Hastalık riskini azaltan (sağlık) iddialar, diyetteki bileşenle hastalık arasındaki ilişkiyi anlatan iddialar.Fonksiyonel Gıdalarda Kullanılan Etken Maddeler:Fonksiyonel gıdaların içine katılan maddelerin hangi kaynaklardan alındığı ve yararlarının neler olduğu aşağıdaki tabloda özet olarak verilmiştir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
