Aile Planlaması Danışmanlığının Amacı

1.Başvuranların aile planlaması yöntemlerinin yararlarını ve risklerini görmelerine,
2.Kendi ihtiyaç ve duygularını göz önüne almalarına,
3.Üreme ve aile planlaması yöntemleri konusunda bilinçli ve gönüllü karar vermelerine yardımcı olur.
4.Aile planlaması yöntemlerinin doğru uygulanmasına yardımcı olur.
5.Bilgilenmeyi sağlar ve başvuranın bu bilgileri kendi ihtiyaçları ve koşullarına göre kullanmasına yardımcı olur.

Özgür ve Bilinçli Seçim:Özgür ve bilinçli seçim, kadın ve erkeklerin doğurganlıklarıyla ilgili özgür ve bilinçli kararlar almaları anlamına gelir. Bu kavramı anlamak için kelimelerin üzerinde tek tek durmak yararlı olacaktır:
Özgür seçim: herhangi bir baskı altında kalmadan yapılır. Bu kavramı ifade etmek için gönüllü kelimesi de kullanılabilir.
Bilinçli seçim yapılabilmesi için, mevcut aile planlaması seçeneklerinin neler olduğu, riskleri ve yararları konusunda tam bir bilgi sahibi olunmalıdır.
Seçim, başvuranın aile planlaması yöntemi kullanıp kullanmamayı ve farklı yöntem seçenekleri arasından istediği yöntemi seçmesidir.
“Danışmanlığın hedeflerinden birisi, bilinçli ve özgür seçimin sağlanmasıdır.”
Başvuranın Özgür ve Bilinçli Seçim Yapmasında Danışmanın Rolü:

Danışman;
•karar vermeye yardımcı olması açısından yöntemlerin olumlu ve olumsuz yönlerini anlatarak,
•tarafsız ve doğru bilgi vererek,
•başvuranın kendi durumunu ve gereksinimini ortaya koyup aile planlaması hakkında kendi kararını vermesini sağlayarak,
•başvurana kullanmak istediği yöntemi elde etmesine yardımcı olarak başvuranın özgür ve bilinçli bir seçim yapmasını sağlar.
İyi Bir Danışmanın Kişisel Özellikleri:
1.İinsanlarla birlikte çalışma ve onlara yardım etme isteği olmalı,
2.Yaptığı işin önemine inanmalı,
3.İnsanlara ve onların kendileri adına karar verme hakkına saygılı olmalı,
4.Cinsellik konusunda rahat olmalı,
5.Duygularını kolaylıkla ifade edebilmeli,
6.Kendi değerlerinin ve sınırlarının farkında olmalı,
7.Farklı yaş, etnik kimlik, dini inanç, ırk, sınıf, eğitim ve cinsiyetteki gruplara karşı tarafsız bir tutum içinde olmalı,
8.Kendi değerlerinden farklı değerlere karşı hoşgörülü olmalı,
9.Başvuranların duygu ve düşüncelerini anlayabilmeli,
10.Başvuranlara karşı destekleyici bir tutum içinde olmalı,
11.Özel konularda gizliliği sağlayabilmeli,
12.Aktardığı bilgileri tarafsız değerlendirebilmeli,
13.Danışmanlık eğitimi almış olmalı.
Kisaca nitelikli bir AP danışmanı güvenilir olmalıdır:

•Kişinin MAHREMİYETİNİ korur,
•Kişinin HAKLARINI ANLAR ve SAYGI GÖSTERİR,
•Kişinin GÜVENİNİ KAZANMADA duyarlıdır.”
İyi Bir Aile Planlaması Danışmanın Sahip Olması Gereken Özellikleri:

1. Bilgili Olmalı:
•Tüm aile planlaması konularını iyi kavramıştır,
•Aile planlaması ile ilgili başvuranların kararlarını etkileyen kültürel / psikolojik faktörlerin bilincindedir,
•Aile planlaması ile ilgili konularda görülebilecek yan etkiler, sağlık sorunları hakkında gerekli bilgilere sahiptir.

2. Becerikli Olmalı:
•Önyargısız bir yaklaşım içinde başvurana saygılı ve nazik davranır,
•Kendini tanıtarak, başvuranla tanışır, iletişimi başlatır ve sürdürür,
•Başvuranın kültürüne uygun davranır,
•Kişiler arası iletişimde yeteneklidir,
•Aile planlaması ile ilgili bilgileri tarafsız, duyarlı bir biçimde sunar,
•Görüşme sonlanmadan, başvuranın sunduğu bilgileri tam olarak anladığından emin olur,
•Başvuranı rahatça soru sormaya teşvik eder,
•Başvuranın aile planlaması ile ilgili endişelerini dikkatle dinler,
•Sözsüz iletişimi, beden dilini kullanır ve başvuran kişinin beden dili mesajlarına duyarlıdır,
•Başvurana daha fazla yardımcı olamayacağı durumlarda, başvuranı uygun yerlere sevk eder, yönlendirir.

Aile Planlaması Danışmanlık Çeşitleri:
Aile planlaması danışmanlığı, hizmetin üç önemli öğesinde ele alınabilir:
1.Genel danışmanlık,
2.Yönteme özel danışmanlık,
3.İzlem danışmanlığı.

Genel Danışmanlık:
AP yöntem kullanmak için başvuran kişiye “yöntem seçmeden önce” sunulan hizmettir.
•Sıcak ve yakın bir karşılama ile iletişim için iyi bir ortam oluşturulmasını,
• Kişinin sağlık kurumuna ziyaretinden neler bekleyebileceğinin anlatılmasını,
•Aile planlaması yöntemleri hakkında bilgi verilmesini sağlar.

Genel Danışmanlıkta;
•Başvurana kadın ve erkek üreme sisteminin anatomisi, fizyolojisi hakkında kısaca bilgi verilir.
•Tüm kontraseptif yöntemler hakkında tek tek bilgi verilir (görsel malzemeler kullanılarak), yöntemlerin olumlu-olumsuz yönleri, yan etkileri anlatılır.
Genel danışmanlıkta, başvuran kendisine uygun bir kontraseptif yöntemi SEÇER.
Genel danışmanlık “bireysel” ya da “grup danışmanlığı” şeklinde sunulabilir.

Yönteme Özel Danışmanlık:
Başvuran kişinin kullanmaya karar verdiği yöntemle ilgili olarak yapılan danışmanlıktır. Belli bir kontraseptif yöntemin uygulanmasından hemen önce ve hemen sonra yapılan danışmanlıktır.
Kullanıcılar sağlık personeli ile sık sık bağlantı kurarlarsa, yöntemi kullanmaktan vazgeçmeleri olasılığı azalır. Beklenen önemsiz yan etkiler, kişilere açık bir şekilde anlatılırsa yöntem bırakılması önlenebilir.
•Sık izlem güveni artırır.
•Düzenli izlem, kişinin fark edemediği sorunların (örn. iplikleri görünmeyen RİA, rahim enfeksiyonları, erken gebelik bulguları, vb.) izlemde farkedilmesini sağlar.

Bu esnada, başvuran;
•ilgi duyduğu korunma yöntemleri hakkında sorular sormak, deneyimini tartışmak,
•ilgi duyduğu ve sağlık kurumunda bulunan korunma yöntemleri konusunda daha ayrıntılı bilgi almak,
•uygun bir yöntem seçimi için yardım almak,
•yöntemin güvenli, etkili ve tatminkar biçimde kullanılması konusunda ayrıntılı bilgi almak için fırsat bulur.

Yönteme Özel Danışmanlıkta Danışman;
•Kişiye, hangi yöntemle ilgilendiğini ve bu konuda ne bildiğini sorar. Bu da, sağlık personeline, yanlış bilgileri ve söylentileri düzeltme, doğru bilgileri aktarma olanağı verir.
•Seçilen yöntemin etki mekanizmasını, etkisini, olumlu ve olumsuz yanlarını kişiye anlatır, varsa sorularını yanıtlar. Kayıt formunun ilk bölümündeki demografik bilgiler ve başvuran kişinin öyküsü genellikle bu aşamada alınır.
•Kişinin ilgilendiği yöntemin uygunluğu konusunda, onun gereksinimlerini ve öyküsünü göz önüne alarak tavsiyede bulunur. Bu süreç, bir kontraseptif yöntemin önseçimi ile sonuçlanır.
•Başvuranın daha ayrıntılı değerlendirilmesi gerekip gerekmediği konusunda karar verir. Bu noktada, sağlık personeli gerekli fizik muayeneyi ve laboratuvar incelemelerini yaparak, seçilen kontraseptif yöntemin uygunluğunu saptar. Kişinin kayıtları tamamlanır.

•Kişinin bir kontraseptif yöntemi seçmesinden ve değerlendirilmesinden sonra yöntem konusunda daha ayrıntılı bilgi verilir. Bu aşamada, sağlık personeli:
1.Yöntemin tanımını, etki mekanizmasını, etkililiğini, olumlu/olumsuz yönlerini, kullanım kurallarını ve olası yan etkilerini yalın ve anlaşılır bir dille anlatır.
2.Kişinin anladığından emin olmak için, kullanım kurallarını ve uyarıları tekrarlamasını ister.
•Kullanıcıya izlem gününü bildirir. Gerekli malzemeler ve bulunacağı yerler, yan etkiler konusunda uyarılar, sorunların erken tanımlanması, yöntem değiştirme, RİA''ların ve implantların çıkarılması gibi konular üzerinde durulabilir.
Yönteme özel danışmanlıkta kişiye yöntem hakkında ayrıntılı bilgi içeren, tıbbi müdahale gerektiren durumları tanıtan bir broşür verilmelidir.

İzlem Danışmanlığı
İzlem ziyaretlerinin amaçları şunlardır:
•Kullanıcının aile planlaması uygulama kararını güçlendirmek,
•
Kullanıcının yöntemden memnun olup olmadığını, yöntemi kullanmaya devam edip etmediğini öğrenmek,
•Kullanıcının yöntemi doğru uygulayıp uygulamadığını kontrol etmek ve gerekirse, kullanım kurallarını yinelemek,
•Gerekli malzemeyi sağlamak,
•Kullanıcının sorularını yanıtlamak,
•Yöntem konusunda güven vermek ve olası küçük yan etkileri tedavi etmek
•Kullanıcının genel sağlık durumunda ve yaşam koşullarında, yöntemi değiştirmesini veya uygulamayı bırakmasını gerektiren bir değişiklik olup olmadığını saptamak.
İlk izlem ziyaretinin zamanı, kullanılan kontraseptif yönteme bağlıdır. Başlıca kontraseptif yöntemler için genelde aşağıdaki izlem zamanları önerilir:
Oral kontraseptifler
2-4 hafta sonra
RİA''lar
1 ay sonra
Enjekte edilen kontraseptifler, İmplantlar
1 veya 3 ay (tipine bağlı) sonra
1 hafta sonra
Daha sonraki izlemler, kısmen kontraseptif yönteme ve verilen malzeme miktarına (örn. kaç kutu hap veya kondom verildiğine) bağlıdır. Her kadın, yılda en az bir kez genel muayeneden geçmelidir. Bütün kadınlara, yılda en az bir kez pelvik muayene yapılması önerilir; RİA kullananlara mutlaka yapılmalıdır.
İzlem ziyaretleri sırasında yapılan danışmanlık, ilk danışmanlıktakinden farklıdır. Sağlık personeli özellikle, sevk edilmesi gereken önemli sorunlarla, kolayca giderilebilecek küçük sorunları ayırt edebilmelidir. Malzeme almak için sağlık kurumuna gelen kişilere izlem danışmanlığı verilmelidir.

•İzlemde başvuranın sağlığının kötü olduğuna işaret eden uyarı işaretleri varsa, tedavi verin, gerekirse sevk edin,
•Başvuranlar genellikle normal kabul edilen yan etkilerden şikayetçi olurlar. Tıbbi açıdan bir önemi olmamasına rağmen, bu yan etkiler, bazı başvuranlar için rahatsızlık verici olabilir. Başvuranın endişelerinin gözardı edilmemesi önemlidir. Onu dikkatlice dinleyin ve destek olun.
•Başvuran, yöntemin beklenen yan etkilerini kesinlikle tolere edemiyorsa, yöntem değiştirmesini önerebilirsiniz.
•İzlem ziyaretlerinde, yan etki ve komplikasyonlardan şikayetçi olmayan kadınlar da bazen yöntemi değiştirmek istediklerini söyleyebilir. Bu durumu normal karşılayınız. “Danışmanının görevi, belli bir yöntemi önermek değil, başvuranın memnuniyetini sağlamaktır.”
•Artıl çocuk sahibi olmak için yöntem bırakmak istyen başvuranlara antenatal bakım hakkında bilgi verilmelidir.
•izlem ziyaretleri, hizmetin sürekliliğinin ve başarısının sağlanmasında çok önemlidir. Bu nedenle izleme gelen başvuranlara “sağlık kurumuna tekrar gelmelerinden memnun” olmalarını sağlayınız.