İskorbüt

İskorbüt hastalığı nedir?

İskorbüt hastalığın nedenleri, İskorbüt hastalığın belirtileri İskorbüt hastalığın tedavisi, İskorbüt hastalığı hakkında bilgi.

İskorbüt; C vitamini (askorbit asit) yetersizliğinden doğan hastalıktır. Taze meyve, sebze ve bazı hayvansal besinlerde bolca bulunan C vitamini, vücutta bağ dokusu yapımında rol oynar. Bu vitamininin eksikliğine bağlı olarak gelişen iskorbütte hemen tüm bulgular bağ dokusu yapımındaki bozukluğa dayanır.

Annede C vitamini yetersizliği yoksa anne sütü emen çocuklarda eksiklik görülmez. Buna karşılık yalnızca inek sütüyle beslenen 6-12 ay arası çocuklar, hastalığın en çok görüldüğü yaş grubunu oluşturlar. İskorbütlü hastalarda vücutta bağ dokusunu yenilenememesine bağlı olarak yaraların geç kapanması, eskiden kapanmış olan yaraların yeniden duyarlık kazanması, diş etleri ve deri altında kanamalar ve vücut ağrıları görülür. Süt çocuğu iskorbütü (Barlow Hastalığı) erişkinlerde görülen iskorbüte çok benzemekle birlikte bunlarda kemik bozuklukları ön plandadır. En ufak dokunmayla kemik ağrıları oluşur ve çocuk yanına yaklaşıldığı zaman korkuyla ağlamaya başlar. Yine bu çocuklarda diş etlerinin şiş ve morumtırak renkte olduğu görülür.

Eskiden kürek mahkûmlarında, kâşiflerde ve özellikle savaş sırasında oldukça sık görülen iskorbüt ancak, 20. yüzyılda C vitamininin tanımlanmasıyla açıklığa kavuştu ve bundan sonra çok az görüldü. Hastalığın tanısı çoğu zaman klinik görünümle konabilmekle birlikte gerekli durumlarda sidikte ve plazmadaki C vitamini düzeyleri ve radyolojik araştırmalardan da yararlanılır.

İskorbüt Hastalığı (C Vitamini Eksikliği)

Eski denizciler iskorbüt hastalığına yakalanırdı. Öyle görünüyor ki bugün modern insanlar da aynı hastalığa yakalanmaktadır. Yeterli C vitamini almıyoruz, araştırmalara göre iskorbüt hastalığını önleyen ana şey C vitaminidir. Acaba düşük karbonhidratlı beslenme bir sebep olabilir mi?
Yakın zamanlarda Amerika’da bu konuyla ilgili bir araştırma yapılmıştır. Ülke ölçeğinde yapılan bu araştırmaya göre çocuklar ve yetişkin erkekler diyetlerinde en fazla C vitamini bulunduran grup. Ne var ki 25 ila 44 yaş arası erkek ve kadınlar C vitaminini en az alan ve iskorbüt hastalığı riskini en fazla taşıyan gruptur.
Arizona State Üniversitesinde beslenme profesörü olan araştırman Carol Johnston, “Amerika halkının ciddi bir oranı C vitamini eksikliği yaşıyor.”
Yorgunluk, topallama, diş eti kanaması veya şişmiş kol ve bacaklar gibi belirtileri olan insanlara iskorbüt hastalığı akla gelmediği için pek C vitamini eksikliği testi yapılmıyor. Çok sık olarak bu hastalara yanlış teşhis konuyor ve bunlara vitamin eksikliği değil, başka bozukluklar için ilaç veriliyor.
Tavsiye edilen günlük C vitamini tayını kadınlar için 75 miligram ve erkekler için 90 miligramdır. Kimi insanlar beslenme yoluyla çok fazla C vitamini alırken diğerleri çok az almaktadır. Vücut C vitamini fazlasını idrar yoluyla atar.
Düşük karbonhidratlı beslenme modası yüzünden, bir zamanlar sağlıklı beslenmenin belkemiği olan C vitamini zengin patates bir kenara atılmıştır. Düşük karbonhidratlı beslenenler bunun gibi başka C vitamini içeren besinleri diyetlerine dahil etmemektedir.

Araştırma bulgularına göre;

Erkeklerin %14’ü ve kadınların % 10’u C vitamini eksikliği çekmektedir.
12 ila 17 yaş grubunun sadece % 6’sı vitamin eksikliği yaşıyor.
25 ila 44 yaş grubu en düşük C vitamini seviyelerine sahip.

Ayrıca:
Sigara içenler sigara içmeyenlere göre neredeyse dört kat fazla C vitamini eksikliği yaşıyor.
Vitamin hapları almayanların eksiklik yaşama ihtimali üç kat fazla.
Vitamin C eksikliğini beslenme yoluyla engellemek için meyve ve bitki çeşitliliğine sahip bir diyet uygulamak gerekir. Yalnızca elma yiyerek C vitamini alamazsınız.
Patates yağ ve kalori bakımından zayıftır. Sorun kişilerin patatese eklediklerinden kaynaklanmaktadır.

Şu bitkilerde bol C vitamini bulunmaktadır.
Kivi
Portakal suyu
Turunçgiller
Çilek
Greyfurt
Ananas
Patates
Kabak
Brokoli
Domates
Biber
Maydanoz
Genel bir kural olarak Vitamin hapları yerine vitamini içeren besinler tercih edilmelidir.