Sırt Ağrılarının Nedenleri Ve Risk Faktörleri

Sırtımızınsağlıklıolmasınaetkiedenfaktörlerçokçeşitlidir, fakatbunlarıntümübasitçeüçgruptatoplanabilir:

Yapısal, beslenmeyleilgiliveduygusalfaktörler.'Yapısalfaktörler'omurganın'yapıtaşlarınınmekaniğinietkiler.'Beslenmeyleilgilifaktörler'isebunlarınüretimiveonarımıylailgilidir.'Duygusalfaktörler'deyapıyayansıttığımıziçkaynaklıstreslerietkiler.

Buradakiönemlinoktasırtağrısınıngeneldeyetnizcemekanikgerilmelerdenkaynaklanmadığıdır.Sırtımızsağlıkdurumumuzuheryönüyleyansıtır.Duygusalbirkarmaşaağırbirşeykaldırmaylaaynıetkiyiyaparaksırtımızdabirspazmoluşmasınayolaçabilir.

Ayrıcaeğerbüyümeçağımızınönemlibiraşamasındayada, duygusalbirkarmaşasırasındaiyibeslenmediysekbu, durumudahadakötüleştirir. Çünkübudurumdadokularımızdahakolayincinirveyavaşiyileşir.

Sağlığımıziçinhayatiönemesahipüçöğeolanyapı, beslenmeveduygularüçbacaklıbirtaburegibidir.Birkimsebirazbilekeyifsizolsabutaburedengesiniyitirirvedevrilebilir.Sırtımızındurumudabuörnektekigibidir. Sırtağrılarınınbaşlıcanedenigenelliklemekaniktir.Fakatişinibilenbirterapistyaşamtarzınızvegeçmişinizhakkındadahaçokbilgiedinmekisteyecektir.Böylecerahatsızlığınsizialtetmesinikolaylaştırandiğergizlikalmışfaktörleriortayaçıkarır.

Örneğin, dengelibeslenipbeslenmediğiniziyada,duygusalaçıdanbaskıaltındaolupolmadığınızıöğrenmekisteyeceklerdir.Acabaişyerinizde‘sürekliolaraküzerinizeınlon‘birivarmı? Yâda,'dünyanınbütünyüküsizinomuzlanrınızda'mı?

Duygusalacılarkolaycafizikselağrılarayolaçabilirveya, onuntamtersiolabilir.Budurumdaağrıkavramınıntanınmasınavebazıinsanlarınnedenağrıyıdiğerlerindendahahissettiklerinebirgözatmaktayararvar.Aslındadahaisabetliolansoruşudur:

Sizinsırtağrınıznedenkatlanılmıyorveciddibirdurumsözkonusumudur?

Ağrıyı hissettiğimizdene olur?

Ağrıyayalnızcabeyninizdebilinçlibirduyguhalinedönüştükdüğündehissedersiniz;bunubilmenizönemlidir. Ağrıvaracağımızağrılıdokuda, yâda, ağrımesajınıtaşıyansinirdeolanbirolaydeğildir.

Ağrıdaima'zihindedir',fakatbuonunhayaliolduğuanlamınagelmez.Zihnimizinsınırlarıdışındaonunadıverilenölçülebilirbirolayyoktur.

Ağrınınölçülmesiimkânsızolduğundan,birisininağrısınıdeğerlendirirkenkendinizinaynıağrıyavereceğiniztepkiyidüşünmenizadilbirdavranışolmaz.Aynınedendendolaykarşısındakitutumumuzudeğiştirerekonunlabaşakalmışyeteneğimizigeliştirebiliriz.

Ağrının oynadığı olumlu rol:

Ağrıvücudunuğrayabileceğihasarlardanbaşlıcakorunmayollarındanbiridir.Ağrıbiziortayaçıkmasınanedenolanhareketiyapmaktancaydırır.Ağrınınişeyararbiruyarısinyaliolmasıiçinbusinyaliverensinirlerinheryerdeolmasıgerekir:Vücudumuzunhemenhemenherdokusundaağrıreseptörüdenilen, ağrıyakarşıduyarlıözelsiniruçlarıbulunur.

Ağrıyı başlatan nedir?

Ağrıyıbaşlatanenbelirginolayvücutdokularınınhasarauğramasıdır.

Budurumağrıreseptörleritarafındanhissedilir.Diğertürdensiniruçlarıdaeğerdayanmasınırlarınınötesindebirbaskıylakarşılaşırlarsaağrısinyallerigönderirler.Budurumiçinaşağıdakiörnekleriverebiliriz:

•Aşır ısıcak, yâda, soğuk.

•Aşırı parlakışık.

•Aşırı yüksekses.

•Aşırı basınç(yada, sıkıştırma).

•Çokyetersiz dolaşım.

•Aşırı şişme.

•Aşırı gerilme.

Buyaygınağrılıtepkilerhemözelduyularımızı(görme, işitme, koklama, tatmavedokunmagibi)hemdeiçorganlarımızı(kalbimiz, akciğerlerimiz,sindirimveüremeorganlarımız)korurlar.Şimdiiçorganlarınağrıyınasılhissettiklerinevebununsırtınızlaolanilişkisinebirgözatalım.

Farklıağrı tipleri:

1.Bölüm'depekçokbelirtidensözedildi,fakatyinedetablonuneksikkalanbirkaçyerinitamamlayacakbaşkaağrıtipleribulunmaktadır.Örneğin, içorganlariçtengelengerilmelere, dıştangelenbaskılaravevücutzehirlerinden(toksinler)kaynaklanankimyasaltahrişlerekarşıduyarlıdır.

Birorgandakisinirreseptörükümelerindenbiriyeterinceuyarıldığındaağrıhissedersiniz.Buağrıyıorganınolduğuyerdedeğilde,beynegidenaynısiniryolunupaylaşantamamenfarklıbirbölgedehissedebilirsiniz.Butipağrılarailişkinağrıadıverilir..

İlişkinağrıbölgelerininçoğusırttayeralırvebudurumağrınınkesinnedenininbulunmasınızorlaştırır.organlardankaynaklananağrılarınhissedilebileceğisırtbölgelerinigöstermektedir.Sırtağrınızgeçmediğitaktirdeiştebunedenledoktoragitmelisiniz.

İlişkinağrı haritaları:

Ağrıtanımlanmasındaduyabileceğinizdiğerbirterimdeyayılanağndır.Butürağrıilkkaynaklandığıyerdenbaşlayarakhastalık,

yâda,vuruk(yaralanma)geçirenböleylebağlantılıyapılarboyuncayayılır.Budurumbirsinirinhasarauğradığınıgöstermeyebilir,amayinedebutürağrılarıtanımlarken'sinirsıkışması'terimisıkçakullanılır.

Yayılanağrıörneğin, kasspazmmabağlıolabilir. Budurumdakasaşağıdakinedenlerdendolayıkasılıkalır, geveyemez:

•Dolaşım yetersizliği.

•Aşırıatıksıvıbirikmesive.

•Tendonun kemiğe yapıştığıyerdeki ağrı.

Sırttakiağrılırahatsızlıklarıtanımlamadakullanılanikisözcükdahavardır:Akutvekronik. Günlükdildeherikiside‘çokberbat‘anlamınagelir. Fakattıpdilindekikullanımlarıağrınınşiddetinibelirtmez.

•Akutanidenortayaçıkanvekısasürenağrılarıtanımlar.Resmiistatistikleregöreakutsırtağrılarınınçoğuüçilebeşgüniçindegeçmektedir.Eğersoruntamamenortadankalkmıyorvebazenağrıtekrarlıyorsabunatekrarlayannöbetleradıverilir.

•Kroniksorunungenellikleuzunsüreliolarakortayaçıkıp(yinedeilkbaşlangıcı'akut'sırtağrısışeklindeolabilir)aralıklıolaraktekrarlamasıanlamınagelir.

Sıradan incinmelere neler yol açar?:

Dikkatimizibaşkaşeylereverdiğimizdebeynimizağrısinıllorinigörmezdengelir.Fakatkorktuğumuzdaveya, mutiiiolduğumuzdabeynimizbusinyalleriönemseyebilir.Ayiiişokildebeynimizvücutdokularındakigerilmelerinsinyallıııinialdığındabunlarıgörmezdengelmeyi,yâda, önemııınoyiseçebilir.

Amerika'dasononyıldayapılanaraştırmalaragörebeyaz omurganıntercihedilenbölümlerindegerçektende‘ağrınınşiddetiniayarlayabilir'.Budabeyne, gerilmişdokuludangelenşikayetmesajlarınıgörmezdengelme, yada,

sinyallerinimesajlarakarşıçokduyarlıolmaimkanınıverir.Buanlamalar.beyneulaşangerilmesinyallerindekisakinveyüksekseslişikayetdönemlerininherikisindedemeydanaolur.

'Sinirlerinhaberleşmesi'yakındanizlendiğindevemesaj sesşiddetiyükseltildiğindebeyindengelenkarşılıkda'yükseksesli'olur.Diğerbirdeyişle,kaslaragönderilenmeı/larhassasdengeayarlarıyerinekitleselspazmlaraolurlar.

Örneğinevin'Süpermen'erkeğiikigünboyuncabaşarılışekildekaldırımtaşlarınıtaşır.Sonradaoturupçokhakettiğibirfincançayaeliniuzattığındasırtıtamamentutulup'(ırıyıncaşöyleşikayeteder:'Sadecebirfincanıtutupkaldırmakistedim!'Fakataslındaolanşeynediracaba?

Geçenikigünboyuncabeyin,dokugerilmeleriniizleyensinirlere,ağırtaşparçalarınıkaldırmanınnedenolduğugerllrneleredayanmalarınıemretmiştir.Bunedenle'ses'kısılııuştır.Kişioturduğundagerilimizleyicilerindetuhafbirseslikoluşmuştur.Sesşiddetianidenyükselir.Kişifincanıkırmakiçinönedoğruuzandığındagerilimizleyicilerindekigürültüsağıredicibirhalegelir.Beyinderhalalarmageçervefrenebasar(buvakadafrenebasılanyerönedoğrueğilmeyikontroledenkaslardır).Kişininsırtındaspazmoluurvehareketedemezhalegelir. Böylebirdurumunoluşmasıiçinkişininherhangibirdokhasarınanedenolmasıgerekmez.Fakatbirkastutulmasoluşmuştur.Kişibunudageçenikigünboyuncasırtınyaptıklarınıgörmezdengeldiğigibigörmezdengelirse,sonuçtabirhasaroluşabilir.(Akutsırtağrısındakiilkyardımiçin4.Bölüm'ebkz.)

Buradançıkarılacakdersşudur:Ağırişleriçinkademeolarakhazırlanınvebunlariçinyeterincezindeolun.Tekrarlananeğilme,bükülmevekaldırmahareketleriniiçereişleri(hafifişlerolsabile)sıksıkaravermedenyapmayın.

Ağrı psikolojisi:

Burayakadarfarklıağrıtiplerinigördük.Fakatağrınınkendisidekarmaşıktır.Duygularımızıdaiçerenbirduyularvetepkilerbileşimidir.Bazıkimselertanıdıklarıbirağrınınileribelirtilerigöründüğünde'biterler'.Diğerleriysehareketedemezbirhaldesırtüstüyatarlar,fakatağrınınnedeninibildikleriiçinzihinselkontrolükaybetmezler.Pekçokkimseiçinağrınınnedenolduğukorkularıyenmekmücadeleniyarısınıoluşturur.

Diğeryarısıysaağrıdankurtulmaktır.Bizebirrahatlamduygusuvermesindenayrıolarakbununnedengerekliolduğunabirbakalım.

Ağrının oynadığı olumsuz rol:

Ağrınınşokuartırdığıiyibilinir.Şokdadokularıniyileşmesindeçokönemliolandolaşımıengeller.Bunedeniağrıyıdindirmek,iyileşmesürecineyardımcıolacaktır.

Ayrıcaağrıbitkinliğedeyolaçarveyaralanma,yadahastalıkkarşısındamücadeleetmekiçinfazladanenerjiyigerekduyarız.Buyüzdenağrınındindirilmesiyedekenerjimiziartıracaktır.

Vücudumuzağrıyakarşımücadeleverirkendoğalağrıkesicilerkullanmakçokcaziptir.Vücudaağrıkesiciilaçlarıiledarbevurmaktekseçenekdeğildir(fakat5.Bölüm'dekibelağrısıilaçları'başlıklıkutuyabkz.).

Ağrıylabaşaçıkmayolu:İnsanlarınağrıyakarşıolanduyarlılığıçokçeşitlilikgösteılıçoğukimse'ağrıeşiği'teriminibilirvekullanır.Buterimleaçıklamasıağrıhissetmesineyolaçacakolanağrılıuyanmseviııı,lnlbelirtir.Ağrıeşiğiyüksekolanbirkişiağrıduymadançokdahafazlaağrılıuyarımadayanabilir.Ağrıeşiğiolanbiriiçinsebununtamtersiolur.Bunedenlekişiııltlıığrıylabaşaçıkabilmesiöncelikleağrıeşiğinebağlıdır.

Ağrılısinyalleribeyinveya,omuriliktarafındanalgılandııııdoağrıkesiciönlemlerişlerlikkazanır.YanibeyinomurIIIltlubulunanözelhücrelerebirmesajgönderirvebuhücrelerendorfinadıverilendoğalbirağrıkesicisalgılayarakholojeniazaltır.

Ayrıcakandabulunanbazıözelkimyasalmaddelerdeağrıyılokalolarakazaltabilir.Araştırmalarağıryaralıkimseler,doğumsancısıçekenadamlarvesporculardaendorfınvediğerdoğalağrıkesiciIIlIınınçokyoğunolaraküretildiğinigöstermiştir.

Ambulansiçinde,ebelerveantrenörlergibidestekleyicilertarafındanteşvikedildikleritaktirdebukimselerindahaazağrıhalindeolduklarıgörülmüştür.Belkidebudurumkişileriiçgüdüsel"lıoNlerininderinlerineinmeleriniveböylecedahaçokağrıkesiciüretmelerinisağlamaktadır.Diğerbirdoğalağrıkesmeyoluysa'ağrınınkapıteorisi'olanolguyukullanımasokar.

Ağrının'kapıteorisi':

İlkolarak1965yılındailerisürülenkapıteorisi,sinirsistemibolcaalanağrımesajlarınınbeyneulaşmasınınyalnızcabirmiktarınınhayalibir'kapı'yaulaşıponugeçmesişartınabağlıolduğunuönesürer.Buteoribelirlibirağrı'eşiği'ninvarolduğugörüşünüdesteklemektedir.

Ağrıiletensinirtellerigöreceliolarakdahayavaşmesajilettiğiiçin,dahahızlıçalışanhafif,yada,kuwetlidokunuşsinirlerihareketegeçirildiğizamanağrısinirlerindenöncekapıyavarırveonlarıarkadabırakarakkapıyıkaparlar.Diğerbirifadeyle,hoşbiduyguuyandırandokunuşlarrahatsızediciağrılarıengeller.

Sırtağrılarınıntedavisindekapıteorisininkullanımı:

Biryerimiziçarptığımızdaağrıyıazaltmakiçinhemenobölgeovalarızvebu(çokşiddetliağrılardışında)işeyarar.Aşağıdakiterapilerdesırtağrısıdahil,ağrılarıdindirmekiçinaynıdüşüncedenyolaçıkmıştır:

•Masaj(bkz.7.Bölüm).

•Akupunktur(bkz.9.Bölüm).

•TENS makineleri(bkz.5.Bölüm.

Sırtağrılarının nedenler:

Artıksırtveağrıkonularındadahaçokşeybildiğinizegöretekrarsırtağrılarınadönebiliriz.Sırtağrılarınaneyinyolaçtığınıbilen'şanslı'kişilerdenolabilirsiniz,fakatyinedeikikereikinindörtettiğinibulamayabilirsiniz. Sırtağrılarınınkadarçoknedenivardırki,birteşhistebulunmakkolaydeğildir.Bununlaberabersizihızlıbirşekildedoğrusonuculaştırabilecekbelirtilervardırvebunlaraşağıdaanahatlarıylaverilmektedir.

Bir doktora gitmeniz neden gerekli olabilir?:

ilkkezsırtağrısıçekiyorsanızbirdoktoragörünmek(eğerdoktorakadargidebilirseniz)siziniçingüvenvericiolabilir.Sırtağrınızsizişokasokacakkadarberbatbileolsabununiçingeceyarısıdoktorçağırmanıznormalkarşılanmaz.Akutsırtağrılarınınçoğuüçilebeşgünarasındakendiliğindengeçervesizianmdaiyifeştirecekbirtedaviyikimseuygulayamaz.

Nevarki,anlıkbirçarearamanızıngerektiğizamanlardaolabilir.Düşmeyada,kazasonucundaomurganızhasarauğrayabilirvekimileridamlayacakbirdurumdatutulmanızgerekebilir. Örneğin,yerindenkaymışbirdisktarafındannarinomurlininizeşiddetlibirbasınçolabilir(eğerilgilenilmezsebudurumsinirlerdekalıcıhasaranedenolabilirvehayatiorganlarınızınçalışmasınıbozabilir).

Ciddibirhastalıkgeçiriyorolabilirsiniz(Bu,çoğukezsırtsonlarıylagelenbirduyguolmasınarağmengerçektenoluştaolduğunuzunormaldeaçıkseçikhissedersiniz).Belirlirtilenlerinsırtsorunlarındançokbirhastalığaişaretettiğinoktalardandır.

•Bayılma duygusu.

•Üşüme.

•Kalbinizin'gümlemelerini'(yâda, çarpıntısını)fazlasıyla duymak Bu belirtilersizde olduğu takdirde derhal acil tıbbi yardım isteyin.

Bazendesırtınızdakiağrısiziöylerahatsızederki,doktormuayenesigerektirendiğerbelirtileriunutursunuz.Bütündikkatinizisırtınızavermedenönceböylebirdurumdabulunmadığınızakesinlikleeminolur.

Obudurumlardaysaelbettetıbbiyardımabaşvurmakzoiiuulaolursunuz.Butipbirdurumdabilesırtağrınızabirinibulmaksizikısmenrahatlatırfakatgerçeksorunubuluuutangeçenzamanboşaharcanmışolur.Örneğin,sırtağrısınınihmaledildiğitaktirdeölümeyolaçabilenikisivardır:

Aortenevrizmesı(anaatardamarınölümcülolması)vekalpkrizi.Şiddetlibirkalpkrizi,yada,doktorlarındeyimiyleakutmiyokardfinrktüsü,normaldetamyerinigösteremediğinizvebiryada,boyunaveçeneyedoğruyayılabilenşiddetlibirboyunağrısınanedenolur.Budailişkinağrınındiğerbir,kalpkrizibirsindirimbozukluğu,yada,sırtağrısıduygusuylagelebilir.

Kalpkrizininağrısınıgörmezdengelmekimkansızdırvezamandaaşağıdakibelirtilerdenbiriylebirliktedeortaiçıkabilir:

Biryerimiziçarptığımızdaağrıyıazaltmakiçinhemenobölgeovalarızvebu(çokşiddetliağrılardışında)işeyarar.Aşağıdakiterapilerdesırtağrısıdahil,ağrılarıdindirmekiçinaynıdüşüncedenyolaçıkmıştır:

•Masaj(bkz.7.Bölüm)

•Akupunktur(bkz.9.Bölüm)

•TENS makineleri(bkz.5.Bölüm)

Sırtağrılarının nedenleri:

Artıksırtveağrıkonularındadahaçokşeybildiğinizegöretekrarsırtağrılarınadönebiliriz.Sırtağrılarınaneyinyolaçtığınıbilen'şanslı'kişilerdenolabilirsiniz,fakatyinedeikikereikinindörtettiğinibulamayabilirsiniz.Sırtağrılarınınkadarçoknedenivardırki,birteşhistebulunmakkolaydeğildir.Bununlaberabersizihızlıbirşekildedoğrusonuçulaştırabilecekbelirtilervardırvebunlaraşağıdaanahatlarıylaverilmektedir.

Birdoktoragitmeniznedengerekliolabilir?İlkkezsırtağrısıçekiyorsanızbirdoktoragörünmek(eğerdoktorakadargidebilirseniz)siziniçingüvenvericiolabilir.Sırtağrınızsizişokasokacakkadarberbatbileolsabununiçingeceyarısıdoktorçağırmanıznormalkarşılanmaz.Akutsırtağrılarınınçoğuüçilebeşgünarasındakendiliğindengeçervesizianmdaiyifeştirecekbirtedaviyikimseuygulayamaz.

Derhal doktora başvurmanızın gerektiği durumlar:

Sırt ağrınızla birlikte (omuriliğinizin üstündeki muhtemel bir basın caişareteden)aşağıdaki belirtilerden herhangi biris izde varsa Hemen doktora gidin.

•idrarkesesivebağırsaklarınkontrolünükaybetme;

yanianidenortayaçıkanidrar,yada,dışkıtutamamahali,yada,normalidraryapma,yada,dışkılamaisteğinikaybetme;bununsonucundadaherikisisteminde'kapanması'.

•Anüsünüzün(dışkıyolunuzun),yada,cinselorganlarınızıçevresindeuyuşma,yada,'karıncalanma'. •Güçsüzdüşenherhangibiruzuv(ağrıyüzündenyerebasamadığınızayağınızbunundışındadır).Dikkatedeceğinizunsurlayakullanmayakalktığınızkol,yada,bacağınızdaki'kendinikoyverme'duygusu,yada,adımatarkenayağınızınyerdebükülmesiveayağınızıkaldırankaslarınsizeitaatetmemesi.

•Kas erimesi:

Biruzvunuzundiğerindençokdahazayıfolduğudikkatiniziçekebilir(ençokkullandığımızkol, yâda, bacağın •diğerindenbirazdahakalınolmasınedeniylesağvesoltaraftakiuzuvlaraslabirbirininaynıolmaz),yâda,biruzvunuzubirbölümününyuvarlakhatlarınıkaybederek'çiraz'halinegel diğini farkedebilirsiniz.

•Bacaklarınbirindeveya, herikisindebirdenyaygınbirhiskaybı(fakatdüzgünolmayanbiroturuşunyolaçtığıdolaşımbozukluğunedeniyledeğil).

Ayrıca aşağıdakigibisağlıksızlıkbelirtileriiçindedoktoragidin:

Cilttekikızarıkliklarvediğerdeğişimleryüksekateşiştahkaybıgörünürbirnedeniolmayananikilokaybı, •Geceleri terleme

•Genel güçsüzlük

•Uyuşukluk

•Mide bulantısı

•Kusma

•Parlak ışıktan kaçma(tototobı)

•Şiddetli başarısı, özellikle de ilkkez oluyorsa

Not:

EğeranibirboyuntutulmasısondörtbelirtidenherIInngibiriylebirlikteortayaçıkarsaderhaldoktorabaşvurun.tendon(omurilikzarıiltihabı),yâda, beyinkanamasıgeçiriyoroalılllrsiniz.Budurumlardaerkenmüdahaleiyisonuçverirkengecikmekölümeyolaçabilir.

•Gece ve gündüz sürekli olarak size rahatsızlık veriyorsa, yâda,

•Haftalar, aylar geçtikçe sürekli olarak daha kötüye gidiyorsa,

Grip veya yüksek ateş:

Eğervücudunuzdagenelbirkırgınlıkhissediyorsanız,birazateşinizveçeşitliyerlerinizdeağrıvesancılarvarsagribyakalanmışolabilirsiniz.Gripbenzeribelirtilerçoğukezağrısınıdabirliktegetirir. Budurumhastalığınkendisindekaynaklanabilir,çünküvücuthastalıklayapılanmücadelsırasındaüretilentoksinleriçineklemleribir'atıkmaddedeposu'olarakkullanır.

Savaşkazamldıktansonraburalarlenfsistemitarafındantoksinlerdenarıtılır(bkz.2.Bölüm).

Gripveateşlebirliktesırtağrısınınortayaçıkmasınıdiğerbirnedenideyatakistirahatidir.Yataktahareketsiyatmakveegzersizdenuzakkalmaksırtiçinhiçdeiyiolmaz.Bunedenlemümkünsekendinizizorlamayacakşekildehareketedin.

Ateşinizçokyükseldiyseveya, şiddetlibirtitremeye, yâda, sayıklamayayolaçıyorsaderhaldoktoragidin. Zalürreevezatülcen:

Eğersırtağrısıylabirliktealttakikaburgalarınızdada(belinhizasınınhemenüstünde)ağrıvarsabirakciğerenfeksiyonubaşlangıcıolabilir.

Omuzbaşlarındadaağrıhissedebitirirsiniz.Ayrıcaöksürükveyüksekateşdebaşlarvesolunumalırkenağrıolursaenkısazamandadoktoragörünün.

Mideveduodenum(onikiparmakbağırsağı)ülserler:

Midenizkarınboşluğunuzunüstortabölümündesoladoğrıuzanmışbirşekildebulunur.Burasıçiğneyipyuttuğumuyiyeceklerinindiğivegüçlübirasiteriyiğiiçindeçalkalanıppmçalandığıyerdir.Duodenumisemidedeüretilensıvıyıbağırsağataşıyankısabirboruşeklindedir. Hemmideninhemdeduodenumunmukussalgılayanbiriçyüzeyesahipolmasızorunludur.Yalnızcabuşekildesertgıdaparçacıklarıveonlarıparçalayangüçlükimyasalmaddelerinyolaçtığıyıpranmadankorunabilirler.İçyüzeyaşınıpyokolduğundaülseroluşur. Buhastalıklı Genellikledekanamalıkorunmasızdokuparçasıyanmaduygusuylabirliktesırtınortakesimindeortayaçıkanbirolaylanedenolabilir.Yağlıvebaharatlıyiyeceklergenellikleolupağrılarındahadaartmasınanedenolurlar(Eğerülservarsahastanındışkısınınrengisiyahaçalar).

Sırtınızdakiağrıyiyipiçtiklerinizegöredeğişkenlikgösteııvorsadoktoragörünün.

Pankreatit:

Pankreasdadiğerbirsindirimorganıdır.Aynızamandakandakişekerdengesininsürekliliğinisağlamakiçindeçokönemlidir.Mideninaltındaasılıbirhaldebulunurveürettiğienzimlerisafrakesesiyleortaklaşakullandıklarıminikbirboruyoluyladuodenumadöker.

Eğerbuborusafrataşıylatıkanırsaveya, çokmiktardaalkolalırsanızpankreasınıziltihaplanır. Bu, sırtınızınortakandakiaralıklarlaortayaçıkanbirsancıyanedenolur.

budurumaşağıdakişartlardatehlikeliolabilir.

sırtınpankreasabasınçyapmasınanedenolanbirblokajolması.şiddetlibiriltihaplanmayayolaçanbir'içkialemi'duodenumülserinindelinmesi(Ülseraşınıpyokolduğundaduodenumçeperininbirbölümüdeyokolur.Budurumdagüçlüpankreassıvılarıkarınboşluğundakiorganlarınçevresindeserbestçedolaşırvetahribatyapar. Butürvakalardasırtağrısıgörmezdengelinemeyecekölçüdedirveçoğunluklaşiddetlibirkarınağrısıylabirlikteortayaçıkar.Burahatsızlığaacilolaraktıbbimüdahalegerekir.

Safrakesesi rahatsızlıkları:

Safrakesesikaraciğerinhemenaltında,kaburganınaltbölümünde,önetaraftayeralır.Safraadıverilen,yağlarısindirilmesineyardımcıolanbirsıvısalgılar.Safranınbileşimindekimaddelerdendolayıburadasıksıktaşlaroluşur. Butaşlarsorunayolaçmaz,fakatçokfazlasayıdataşoluşursa,yâda,safrakesesiiltihaplanırsa,ağrıolur. Kürek! kemiklerindenbirininaltucundadaağrıhissedebilirsiniz.

Bunaekolaraksancışeklindekikarınağrılarıveyüksekateşle, titremedegörülebilir.

Eğer bu belirtilerden herhangi birini taşıyorsanız doktora başvurun.

Böbrek rahatsızlıkları:

Böbreklerkarınboşluğununarkatarafında, kaburgalarınhemenaltında, omurganınherikiyanındayeralır. Herbiri sertbirkoruyucuyağtabakasıylakaplıdır,fakatsırtagelebilecekşiddetlidarbelerdenkolaylıklazarargörebilirler.

Böbrekleringörevivücuthücrelerininyaşamasıiçingerekliolanhassaskimyasaldengeyikorumakamacıylavücutsıvılarınısürekliolaraksüzmektir.Böbreklerdekendiatıksıvılarını(idrar)üretirvevücudunihtiyacıolansuyubundanalıkoyar.

Böbreklerdedesafrakesesindeolduğugibitaşlaroluşabilir. Butaşlar, yâda, birenfeksiyonböbreklerdekihassasişlemleriengelleyebilir.Eğermidebulantısıylabirliktearalıklıolarakortayaçıkankarınvebelağrılarınızvarsaböbreklerinizdetaşolabilir. Üretra(böbrektenidrartorbasınagidenkanal)birtaşlatıkanırsagenelliklekasıklaradoğruyayılandayanılmazbirkarınağrısıortayaçıkar.

Karınağrısıylabirlikteolsadaolmasada, çokşiddetlivesüreklibirbelağrınızvarsa,ateşinizyükseliyorsaveidrarınrengideğişiyorsabirböbrekenfeksiyonugeçiriyorolmanızçokmümkündür.Bolmiktardakalitelitemizsuiçinvevakitkaybetmedendoktoragidin. Jinokolojik rahatsızlıklar:

Dişi üreme organlarına, yani yumurtalıklar, uterus(yâda, Rahim),fallopboruları(yumurtaları yumurtalık tanrahime taşıyan borular),rahim boynu ve vajinaya(doğum kanalı) Sinir donanımı belbölgesinden sağlandığı içinkadınlar özel Sırt ağrısı sorunları yaşayabilirler. Herhangibirleriinekolojik Rahatsızlık bel bölgesinde ağrılaraneden olabilir.

Adet dönemi ağrıları, rahim krampları ve ya detöncesi gelinlikbütünnormalaktiviteleriengelleyebilecekşiddetleynygınbirbelağrısınanedenolabilir.Böylezamanlarda siziençokrahatettirenneyseonuyapın. Genellikledinhuune, hafifegzersiz, yâda, sıcaksutorbasıiyigelir. Hamilelikdeçoğunluklasırtağrısınöbetlerineneden0hııBununbirnedenihamileliğinilkgünlerindenbaşlayarakhamilelikhormonlarınınbağdokularınıntümünüçokdahaesnekhalegetirmesidir.Busayedekadınınvücududoumdaolağanüstübirşekildeesneyebilir.

Fakatbuaynızamanındakadınınvücudunudoğumdanönceaşırıderecedeesmeyeeğilimlihalegetirir.Özelliklepelvistekieklemlerriskaltındadır.

Uterustakibağlarınesneyiprahminvajinayadoğrudüşmostyleoluşanrahimsarkmasıdaidrarkesesindebaskınınvunısıra,beldesancıyanedenolabilir.

Rahim, yâda, fallopborularınınenfeksiyonudasırtağrılarınanedenolabilir. Buağrıkarınağrısı, vajinadaakıntı, yâda, cinselbirleşmesırasındaağrıylabirlikteortayaçıkabilir.

Sırtağrısınınbukaynaklarınınsırtincinmesiylekarıştırılmasınızorlaştıranbaşkanetbelirtileridevardır.Eğertaşıdığınızbelirtilerşiddetliysedoktoragörünün.

Tıbbi müdahale gerektiren omurga zedelenmeleri:

Artıkhastaolupolmadığınızıvesırtağrınıziçinkendibaşınızatedaviyöntemleriaramayakalkmadanöncedoktora Gitmenizin gerekli olup olmadığını biliyorsunuz. Fakat hala Temkinle yaklaşmamıza gereken birkaç durum daha vardır.

Bunlar tedavi edilemediği takdirde tehlikeli olabilen ciddi ve Değişken sırt zedelenmeleridir.

Omurilik hasan Sonbirkaçgüniçindebirtrafikkazasıgeçirdiyseniz, yâda, birdüşmeveya,sarsılmayaşadıysanızveaşağıdakibelirtileritaşıyorsanızomuriliğinizhasargörmüşolabilir: •Sayfa36'daki'Derhaldoktorabaşvurmanızıngerektiğidurumlar'adlıkutudayeralanbelirtilerdenbiri •Herhangi bir organda güçsüzlük, yâda,

•İncinmeden dolayı uzuvlarınızdaki kasları kontroletmede güçlük

Budurumdaacilolarakdoktormuayenesigerekir. Kaburgalardahasarbirkavga, yâda, düşmegibiherhangibirnedenlesırtınızaveya, göğüskafesinizebirdarbealdıysanız, solurkenortayaçıkanağrıyakarşıdikkatliolun. Aşağıdakihasarlaroluşmuşolabilir:

•Kaburgaçatlamasıyadakırılması(budurumdayapılabilecekçokazşeyvardır,fakatkaburganızdahasarolduğunubilirsenizenazındanherhangibirsivrikemikucununakciğerlerinizidelmesiniönleyecekşekildehareketedersiniz)

•Daha ciddi bir omurga zedelenmesi

Biromurunezilipkırılmasıağırbirşekildeyaralandıysanızveya, dışkaynaklıbiryaralanmageçirmemiş,amayaşlıbiriysenizveanidenhareketetmeniziengelleyecekşiddettekibirağrı(sırtınızınortakesimindeveya, belinizde)ortayaçıktıysabiromurunuztamamençökmüşolabilir.Röntgendekamaşeklindekibiromurunbelirginbirşekildeağrılıbölgeyebattığıgörülecektir.Göğsünüzün, yâda,karnınızınherikiyanınayayılanağrıylabirlikteönedoğrueğilmişhaldekalabilirsiniz.

Budurumdadayinetıbbimüdahalegerektiğiaçıkçaortadadır. KoksidinyaKuyruksokumukemiğinizin(yâda, koksiks)üstünedüştüysenizveaşağıdakibelirtileritaşıyorsanızkoksidinyageçiriyorolabilirsiniz:

•Sürekli bir berelenme duygusu

•Rahatça oturamama

•Dışkılama sırasında kuyruksokumunda ağrı

Budurumgenelliklezamaniçindekendiliğindeniyileşir, fakatağrıçokşiddetliysedoktorilkyardımolarakağrıkesicibiriğne, yâda, süpozituvar(fıtil)verebilir. Ağrıbirkaçayiçindekaybolmazsabirosteopati, yâda, şiropratikuzmanınınmüdahalesineihtiyacınızolabilir(bkZ.7.Bölüm).Cerrahimüdahaleyseçokenderolarakgerekir. Dahaazciddiolanomurgarahatsızlıkları:

Aşağıdakiomurgarahatsızlıklarıdoktorların, yâda, doğalterapiuzmanlarınınmüdahalesinigerektirebilir. Disk hasarları:

Akutdiskkayması:Budurumdaomurlararasıdiskindışçeperindefıtıkoluşurveiçeridekijölebenzerimaddekendisiniçevreleyendokularabasınçyapar.Disksorunlarıen çokbelde, bazenboyunda, enderolarakdaomurganıngöğüsseviyesinde(kaburgalarınsabitleştiricibiretkisiolduğundanbudurumyalnızcaağırzedelenmelerdeOluşur)ortayaçıkar.

Belirtilerfıtığınbaskıyaptığıyeregöreçokdeğişkenlikgösterir.

Fakatdiskhasarınıgösterenbelirtilerbacaklarınbirinde, yâda, herikisindeortayaçıkanveöksürük, hapşırıkvekahkahaatmaklaçoğaianağrılardır.

Dikkatlibirşekildeuygulananmasajveçekmeitmeşeklindeyapılanellemüdahalelergibitedaviyöntemleriiyileşmeyiçabuklaştırırveuzunsürelikasgerilmelerininsırtınızdakalıcıolmasınıönler.Cerrahimüdahaleçokenderolarak,örneğinomurgakanalındaeritilemeyenserbestkalmışdiskparçacıklarınınalınmasıgibidurumlardagerekir.Kronikdiskkayması: Disklerbazenkötüdurumdaolurvegenellikleeğilme,kaldırmavebükülmegibivücuthareketlerisonucundayerlerindendışarıkayarlar.

Omurganın(otururkenolduğugibi)sıkıştırılmasısonucundaortayaçıkanağrıvetutulmabuortayaşrahatsızlığınınsıkrastlananbelirtilerindendir.

Yineyumuşakbirşekildeellemüdahale, masaj, akupünktürveduruşbozukluğunugidermeeğitimiyararlıolacaktır.Busorundisklerinkuruduğuvebağlarınsertleştiğiyaşlılıkdönemindedüzelir.

Genel doku hasarı:

Nedbe(Yara kapatıcı doku):

Çokönemlibiramacıolmasınarağmen,yanlışyerdeyanlışmiktarlardaoluştuğutaktirdesırtiçingerçektensorunlaranedenolabilir.Sağlamveesnekliğidahaazolanbirtamirmalzemesidir.(Derinizinağırhasargörmüşolanheryerindebunugörebilirsiniz.)Deri, kas, kemik, sinir, yâda, bağdokusugibikırık, kesik, yırtıkveya,çokiltihaplıdokulardaki'yapıştırma'işlemininbirparçasıolarakoluşur.

Başlangıçta,vücutnormaldebundanfazlamiktardaüretirvesonradaçokyavaşbirşekildetekraremerekyokeder.Yenioluşmuşnedbeyapışkandırve yapışmalaranedenolabilir.Bununsonucundayanlıştabakalarbirbirlerineyapışırvebirbirlerininüzerinderahatçakayıphareketedemezler.Yarayıkapatandokueskidiğindebununtamtersinesertveduyarlıdırveobölgedekisıvıakışınıengelleyerekuzunvadedevücutgerginliklerindedeğişimenedenolur.

İncinmeveyaralanmalarıntekrartekraroluştuğualanlarınpekçoksırtsorunununkaynağınıoluşturduğudüşünülmektedir.Budurumomurgakanalınındışında(yanisırtkaslarındaveerişilebilirbağlarda)ortayaçıktığındaellemüdahaleterapileri,özellikledebiruzmanınyapacağıderinfriksiyoniçerenmasajçokyararlıolabilir.

Kamçıucusendromu: Beklenmedikbirşekildeönedoğrufırladığınızbirkazada, örneğinbirtrafikkazasında, omurganızönedoğruhareketezorlanırveşaklayanbirkamçı gibihemengeriyedoğruhareketederektepkiverir. Başınızbukamçınınucundadır.

Dolayısıylaoluşangeriliminçoğuboynunuzdakiyumuşakdokularabiner.

Fakatkuyruksokumunuzakadaromurganızıntamamıdaetkilenebilir.

Böylebirsarsıntıgeçirdiktensonraortayaçıkanbelirtilerinhementedaviedilmesiönerilir. Sinir hasarları

Sinir sıkışması:

Bu, omurgakanalı, yâda,omurtararasıforamendebulunansinirköklerininüzerindeoluşanvekemik,bağveya, sinirkılıfıyaralanmaları, diskçeperi, yâda, basınçanlamınadagelir: Örneğinkalçadaortayaçıkanbirspazmbununkaynağıolabilir.

Budurumsiyatikadlırahatsızliğınenyaygınnedenlerindendir.Sinirsıkışmasıayrıcayanlışgelişenbirnedbeninsiniri'bağlamasından'(yada'yapıştırmasından')dakaynaklanabilir.

Belirtilerbölgeyegöredeğişkenlikgösterir, fakatomurgadanbirkolayada, bacağadoğruyayılabilir. Karıncalanmaveya, uyuşmadahissedebilirsiniz.

Eğersinirsıkışmasıomurgakanalınındışındaysaellemüdahaleterapilerigenellikleyararlıolur(bkz.7.Bölüm),fakatsorununkaynağıomurgakanalınıniçindeysebunugidermekkolayolmayabilirveaktivitelerinizdebirçokdeğişiklikyapmanızgerekebilir.Dolaşımıartıranterapileriltihabıhafifletebilir.

Hafifegzersiz,özelesnemehareketleriveağrıvericiaktivitevepozisyonlardankaçınmadayararlıolur.Kısavadederahatlamaiçinsteroidenjeksiyonudasizeönerilebilir. Cerrahimüdahalesonçaredir, çünküodayarakapatıcıdokuoluşumunayolaçar.

Sinir kökü fibrozu:

Biromurgasiniriiltihaplanırsaveya, birdisk, yâda, kemikçıkıntısıtarafındanezilirse, bağdokusundanoluşankılıfındayaralanmasonucundanedbeoluşur(yâda, fibrazauğrar).Bununsonucudakendiyerinesığamayacakkadaririleşir, yâda, omurgakanalınınçeperineyapışabilir. Nedbelibölgesıkıştırıldığındaveya, yapışanbölümesnetildiğinde, genellikleağrıoluşur.

Ağrıyayolaçanpozisyonudeğiştirmekçoğunluklayararlıolur.Uzunvadelibiromurgadolaşımınıvehareketliliğiniartırmaprogramıdaişeyarayabilir.göbeğindenkaynaklananbasınçanlamınagelir. Ayrıcaomurgasinirlerininsırtboyuncageçtiğiyerlerdekarşılaştığı.

Eklem incinmeleri:

Budurumomurgadaçokyaygındır,çünküomurgadaçoksayıdaeklemvardırvesırtımızıyanlışşekildekullanırız.

Ağrıgenellikleetkilenenekleminçevresindeortayaçıkarveağırlıktaşımavehasarauğramışolandokuyabaskıyapanhareketlersonucundadahadaartar.

Doğalterapiuzmanlarıncabaşarıylatedaviedileneklemincinmelerininörnekleriaşağıdaverilmiştir:

•Faseta eklemi incinmesi:'Kemikçıkığı'duygusuverir.

•Kaburgaeklemiincinmesi:Genelliklesırttanbaşlayarakgöğsünüzüsaranbirağrıylabirlikteortayaçıkar.

•Sakroilyakeklemiincinmesi:Kalçalardanbirininçukurbölgesindesiyatikağrısınabenzeyenbirağrıgörülür.

•Gevşekveya, kronikincinmeyeuğramışbağlar. Yoğunşekildeyapılanjimnastik, yâda, balegibiuğraşılardaeklemlerintekrartekrarincinmesiveya,aşırıesnetilmesibağlarıneklemlerietkinbirşekildeyerindetutamamasınayolaçar.Tedavinineklemsağlamlığınıartırmayayönelikolmasıgerekir.Buyapışmışbirbölgeyiaçmaktandahazorbirişlemdirveböylebirdurumuönlemekeniyiçaredir.

Kemiklerle ilgili sorunlar: Butanımbirkemiktekienküçükçatlaktanhasargörmüşbiromurunyerindenkaymasınakadarhertürlüdurumukapsar.ortopediuzmanları(kemiktedavisindeuzmanlaşmışolandoktorlar)ciddivakalaraherzamanmüdahaleedebilirler,fakatminikçatlaklarınröntgenfilmlerindegörülmesizordurvegenellikleiyileşmelerizamanalır.

Kaslarla ilgili sorunlar:

Gerçekbirkashasarınınsırtınızdaortayaçıkmaihtimalisanıldığıkadaryüksekdeğildir.Genellikleısınmavesoğumasüreçlerininihmaledildiğiağırsporaktivitelerisırasında,yâda, sonrasındaanidenortayaçıkar.Yaygınolarakgörülenvedoğaltedaviyöntemlerineiyicevapverenkassorunlarışöyledir:

•Alışkanlık, kötükullanımveya, kötüşekildekapanmışbiryaradankaynaklanandüzensizkasgerilimi•Herhangibirnedenleuzunsürekullanılmamaktandolayısertleşme(fibrosis)

•Kronikkasılmanedeniyleoluşantıkanıklık(lokaldolaşımıyetersizliği).

Deformasyonlar:

Omurgadakiküçükdeformasyonlarepeyyaygıngörülürveaslabelirtigöstermez.Eğeryanlaradoğrugözeçarpanşekildeolanvesırtınızdadüzenlibirşekildegerilmeyeyol'açanbireğrilikvarsa(bunaskolyozadıverilir)birosteopatiyada, şiropratikuzmanınadüzenliolarakgitmekçokyararlıolabilir.

Hafiftenortaseviyeyekadarolançocuklukçağıdeformasyonlarıbirkranyelosteopatiuzmanınadüzenliolarakgitmeyleönemliölçüdedüzelir.Buuzmanlargelişmekteolandokularıtamkapasitelerineulaşmalarıiçinyumuşakbirşekildeyönlendirirler. EğerciddideformasYOnlarınızvarsabukitabıokurkenbunlarıbelirleyecekveortopediuzmanlarıylafizyoterapistleretedaviettireceksiniz.Doğalterapilerdefarklıyollarlaesnekveyumuşakolmanızısağlayarakgenellikleçokyararlıolabilir.

Yaşlanmayla ilgili sorunlar:

Zamangeçtikçeomurgalarımız'hikayemizianlatır'(bazılarıdiğerlerindençokdahaYÜksekseslebunuyapar).Aşağidakiterimlerdejenerasyonadıverilenyaygınrahatsızlıklarıbelirtmektedir.Hepimizinbaşınagelenburahatsızlıklarherzamanağrıyanedenolmayabilir.

•Spondiloz. Omurlar ve eklemlerinde oluşan artrite bağlı değişmeler.

•Spondilit Bir, yâda, daha fazla omurun iltihaplanması.

•Osteofaytlar.

Bunlaromurlarınkenarlarındakiküçüksivriçıkıntılardır.Yantaraflardakisinirboşluklarınataşaraksinirlerdekarıncalanmaveuyuşmaylabirlikte'çimdiklenme'duygusunanedenolurlar.

Budurumdaoturmaveönedoğrueğilmeyoluylasinirleredafafazlaboşluksağlamakrahatlıkverir.Bukemikçıkıntılarbazendegenelliklebelbölgesindeomurgakanalınıniçinebatarakomuriliğisıkıştırlar.

•Osteoporoz. Bu durum kemiklerin bir hastalık, yâda, yaralanma nedeniyle kullanılmamaktan, kötü beslenmeden ve kadınlarda menopoz sonrası hormonal değişiklikler den dolayı incelmesidir.

Belirtilergenellikleileriyaşlarda, kemikler kolayca kırılmaya başlayınca görülür.

Kemikkalınlaştırıcıözelegzersizlerve'iyibirsırtdiyeti'eniyikorunmayoludur.Omurgayıetkileyeniltihaplıhastalıklardır.

Bunlarbütünvücuduetkileyenveözelşekillerdesırtağrısınanedenolanyaygınhastalıklardır.

•Romatoitartritsonuçtavücuttakibütünbağlarınzayıflamasınayolaçarveherhangibirgüçlüellemüdahaleyigüvensizkılar.Fakatlenfsüzülmesineyardımcıolanveeklemlerihareketlitutanhafifhareketleryararlıolur. •Ankilozanspondilitençokgençerkeklerietkileyeniltihapıibirrahatsızlıktır.Omurgaçevresindevekaburgalarvepelvistekikomşueklemlerdeortayaçıkar.Belirtiler, röntgenfilmlerivekantahlilleriteşhisikesinleştirir. Hastalık,akutiltihaplanmaaşamalarındansonratümemurganınkademeliolaraktutulması(kireçlenme)şeklindekendinigösterir. Tutulmuşomurgayaellemüdahaleyapılmasıdoğruolmaz, fakatbolegzersizveyumuşakhareketleryapılmasıçokönemlidir.(Ayrıcabkz. ArtritveRomatizma, AlkımYayınları).

Özet:

Sırtağrısının, bazılarıciddiolanbirçokfarklıbelirtivenedenivardır.Kendisırtağrınızınteşhisindeveanlaşılmasındaeniyiyolsağduyuyabaşvurmaktır.

Hastalıklardan kaynaklanansırtağrılarıçoğunluklabaşkaağrılaradanedenolurvekendiniziçokkötühissetmenizeyolaçar.

Doktorlardaimahastalıkbelirtilerinekarşıuyanıktırlar, fakatiyieğitilmişdoğalterapistlerdeböyledir.Onlardabiruzmanagörünmenizingerekipgerekmediğinianlamakiçindoktorlargibihastalığıincelemekzorundadırlar.Doğalterapistlerdetamehliyetliolduklarındanonlaragitmektençekinmemenizgerekir.

Sırt ağrılarının büyük bölümünün dokularda oluşan gerilme, yâda, travmadan kaynaklandığı görüşü hala geçerliliğini korumaktadır. Busorunlarıntedavisindeyoğunilaçkullanımıyerinebirçokılımiıdoğaltedaviyöntemiçoğukezdahayararlıolur.Buyöntemlerinbazılarınıkendikendinizeuygulayabilirsiniz. Gelecek bölümde bunları göreceğiz.