Diopatik trigeminal nevralji

Bu çok şiddetli ağrı sendromunun tıbbi veya cerrahi tedavi ile kontrol edilmesi mümkündür. Bu nedenle tanı konması çok önemlidir. Epidemiyoloji: Trigeminal nevralji bir orta yaş hastalığıdır. Seyrek olarak genç erişkinlerde de görülür. En sık 50-70 yaşları arasında görülür. Hastaların 0/060 ı kadındır. Erken yaşta başlayan bir trigeminal nevralji, multipI sklerozun belirtisi olabilir. Etyoloji: Trigeminal nevraljinin ne etyolojisi, ne de fizyopatolojisi yeterince açıklanabilmiş değildir. Dandy, Janetta gibi nöroşirürjiyenlerin gözleınleri, klasik trigeminal nevraljili hastaların çoğunda trigeminal sinirin subaraknoidal mesafe içindeki kısmında, yani sinirin ponsa girdiği segmentte bir vasküler kompresyonun olduğu şeklindedir. Sıklıkla büyük bir arter, sinire çapraz bası yapar. Genellikle superior serebellar arter, bazen posterior inferior serebellar arter, vertebral arter veya anterior inferior serebellar arter bası yapar. Arteriovenöz malformasyon ve tümörler de sinire çapraz bası yaparak trigeminal nevraljiye neden olabilir.

Trigeminal köklere vasküler bası bölgesi yüzün ağrıyan bölgeleri ile ilişkilidir. Ağrı, trigeminal sinirin 2. ve 3. dallarında ise genellikle superior serebellar arter tarafından sinirin anterior ve rostral bölümü basıya uğrar. Eğer ağrı 1.dalda ise sinirin, anterior inferior serebellar arter tarafından kaudal ve posterior bölümü basıya uğrar. Trigeminal nevraljili hastaların küçük bir bölümünde altta yatan hastalık multipI sklerozdur. Bu olgularda otopsi bulguları trigeminal posterior köklerde bir demiyelinizan plağın varlığım göstermiştir. Plaklar genellikle dessendan trigeminal traktus ve leınniskal sistemdedir. Trigeminal köklerdeki bir plağın trigeminal nevraljiye neden olup olmayacağını tahmin etmek mümkün değildir. Diğer bir teori Rathner ve arkadaşları tarafından öne sürülmüştür. Mandibula veya maksillada kemik rezorbsiyonu ve abse kavitesi ile trigeminal sinirin irritasyonu trigeminal nevraljiye yol açar. Bu teori diş hekimlerince bile kabul görmemiştir. Benzer kaviteler, olmayan kişilerde de görülebilir. Ayrıca kavitelerin tedavisi semptoınların ortadan kalkmasını sağlamaz.

Bir demiyelinizan plak, temporomandibuler eklem enfeksiyonu veya trigeminal sinire arter veya tümörün basısının nasıl elektrik şoku benzeri bir ağrıya neden olduğu bilinmemektedir. Trigeminal nevralji gibi bir ağrı sendromu için hiçbir hayvan modeli oluşturulamamış, yalnızca bazı teorik açıklamalar dışında, klinik tabanda bilgi edinilememiştir. Trigeminal nevraljiyi açıklamak için santral ve periferik olmak üzere 2 temel teori öne sürülebilir. Santral teoride trigeminal nevralji fokal epilepsiye benzetilir. Nöronal hiperaktivitenin nedeni de deefferentasyondur. Bu amaçla kedi ve maymunlarda trigeminal nukleus içine epileptik ajanlar enjekte edilerek nöronal hiperaktivite ve bir ağrı sendromu yaratılabilmiştir. Trigeminal sistemde dorsal kök refleksleri ve sinaptik fonksiyondaki değişiklikler de tanımlanmıştır. İkinci teori periferik teoridir. Trigeminal sinir miyelin ve aksonlarındaki değişiklikler, kimyasal ve mekanik stimuluslara periferik sinir duyarlılığım değiştirir. Diğer teoriler ise efatik bağlantılar ve deafferentasyona neden olan değişici santral bağlantılar şeklinde teorilerdir.

Semptom ve belirtiler: Trigeminal nevralji elektrik şoku benzeri zonklayıcı ağrılar, herhangi bir epizod sırasında unilateral ağrı, ağrının ani başlaması ve sonlanması, ataklar arasında ağrısız dönemlerin olması, zararlı olmayan uyarıların ağrıyı tetiklemesi ile karakterizedir. Ağrı bölgesinde minimal duyu kaybı vardır veya hiçbir diğer duysal kayıp yoktur. Ağrı trigeminal sinirin duyu alanı ile sınırlıdır ve yüzün farklı trigemina alanlarında olabilir Bilateral trigeminal nevralji yaklaşık %3 oranında görülür. Hiçbir hastada bir epizod sırasında bilateral trigeminal nevralji saptanmamıştır. Genellikle her bir tarafta ağrı oluşumu yıllar süren intervallerle aynı olabilir. Trigeminal sinirde hasar yapan cerrahi veya anestezik işlemler hasta semptom ve bulgularda değişiklik yapabilir. Belirgin duyu kaybı, trigeminal sinirde hasar yaratan yapısal bir patolojiyi düşündürmelidir.

Trigeminal nevraljide ağrı 1 - Birkaç saniye veya 2 dakikadan kısa sürer,
2- Trigeminal sinirin iki veya daha fazla dalına yansır,
3- Ani, yoğun, keskin, yüzeyel, bıçak saplanır tarzda veya yanı karakterdedir,
4- Çok şiddetlidir,
5- Diş fırçalama, yüz yıkama, konuşma, yeme ile aktive olur.