Baş Ağrısı
Baş Ağrısı
Baş ağrısı değişik nedenlerden kaynaklanabilir. Hemen herkes arada bir baş ağrısı çeker, ama bazı kişiler bu ağrıları sürekli çekmekten kurtulamaz. Genelde bu ağrılar kronik migren olabilirler (migren bölümüne bakın). Ama hava şartları, lodos, kötü havalandırma, alkol ve nikotin de bu ağrılara yol açabilir. Yüksek kan basıncı ve böbrek hastalıklarının yanı sıra, bu tür ağrılara yol açabilen çok sayıda nevralji ve omurilik hastalıkları da göz ardı edilmemelidir.Beyin tümörlerinde ve çocuk felci hastalığında da (bir beyin hastalığıdır) belirti olarak baş ağrıları görülür, ama bu durum ancak hastalığın ileri aşamalarında ortaya çıkar. Bu hastalıkların erken belirtileri ise, kusma, denge bozuklukları ve gözbebeklerinde titreme gibi durumlardır.
Isırganotu:
Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış yaprak, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. İki litre kadar ısırganotu çayı gün boyuna yayılarak yudumlanabilir, hiçbir sakıncası yoktur. En iyisi, yukarıdaki ölçüye göre bir veya iki kerede demlenen günlük çay miktarının bir termosta sıcak muhafaza edilmesidir.
Civanperçemi:
Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan yudumlanır.
Çuhaçiçeği:
Taze veya kurutulmuş yarım tatlı kaşığı çiçek, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan yudumlanır.
Alıç:
Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki(yaprak ve çiçek), orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan yudumlanır.
Alıç tentürü:
Taze toplanan çiçekler ve meyvelerince kıyılarak) bir şişeye 3A oranında doldurulur ve üstüne 38-40 derecelik kanyak veya votka eklenir. Çalkalayabilmek için, şişenin boğazında biraz boşluk bırakılır. En az iki hafta sıcak bir yerde bekletilen şişe arada bir çalkalanır ve süre sonunda dört kat tülbentten geçirilerek süzüldükten sonra koyu renkli şişelerde muhafaza edilir.Böyle hazırlanan alıç ten türünden günde 4-10 damla, doğrudan dil üstüne veya yarım kahve fincanı ılık suya eklenerek alınır.
(Çevirenin notu:
Çiçekler ilkbaharda çiçeklenme aşamasındatoplanarak tentür haline getirilir. Sonbaharda da olgun meyvelerin tentürü hazırlanır ve iki ayrı tentür karıştırılarak iyice çalkalanır.)
İsveç Şurubu:
Şiddetli baş ağrılarına karşı günde 2-3 kere 1 yemek kaşığı dolusu İsveç Şurubu kullanılabilir. İçine 1 yemek kaşığı dolusu şurup eklenen yarım bardak bitki çayının yarısı yemekten yarım saat önce, öteki yarısı ise yemekten yarım saat sonra içilir. Böylece üç öğünde 3 yemek kaşığı şurup içilmiş olur.
İsveç Şurubu kompresi:
Derinin kurumaması için, alın ve şakaklar aynısafa merhemi ile nemlendirilir. Uygun büyüklükte bir pamuk parçası şurupla ıslatılır ve başın ağrıyan bölümüne uygulanır. Bu kompres bir sargı beziyle tespit edilir ve 2-4 saat etkilemeye bırakılır.
Pratik bir önlem:
Küçük bir el havlusu soğuk suya batırıldıktan sonra hafifçe sıkılır ve geceleri kalp bölgesine yatırılır. Üstü bir plastik parçasıyla kapanan ıslak havlu, ayrıca kuru bir havluyla örtülür.BAŞ AĞRISI ÇEŞİTLERİ
Baş ağrısı çok sık olarak gördüğümüz bir yakınmadır. Birçok baş ağrısı çeşidi olduğu gibi alta yatan başka bir hastalığın belirtisi de baş ağrısı olabilir. Hastanemizde baş ağrısı şikayeti ile bize gelen hastaları değerlendirip baş ağrısına sebep olabilecek durumları araştırıp tedavisi düzenlenir. Sık karşılaşılan baş ağrılarından biri migrendir.
Migren, kadınlarda daha fazla görülmektedir.
Migreni olan kişilerde bazen baş ağrısı başlamadan 5-10 dakika önce göz önünde aura dediğimiz ışık çakmaları, kar taneleri, zigzag ışıklar ve bulanık görme şeklinde tarif ettikleri belirtiler olabilir, ardından sıklıkla yarım başlayıp tüm başa yayılan zonklayıcı, bulantı ve kusmanın eşlik ettiği baş ağrısı ortaya çıkar. Ağrı sırasında ışık, ses ve kokular kişiyi rahatsız edebilir. Karanlık sesiz odada uyumak kişiyi rahatlatır. Açlık uykusuzluk, mevsim değişiklikleri, yolculuk, lodos ağrıyı tetikleyebilir. Bazı yiyecekler özellikle mayalı yiyecekler, peynir, şarap gibi gıdalar ağrıyı tetikleyebilir.
Gerilim tipi baş ağrısı diğer sık gördüğümüz ağrılardan bir tanesidir. Sıklıkla başın alın bölgesinde ensede sıkıştırma gerginlik uyuşma basınç şeklinde tarif edilir. Günün herhangi bir zamanında başlayabilir ancak akşam saatlerinde daha sık ortaya çıkan baş ağrısıdır. Stres, kaygı, yoğun iş temposu, uzun süre bilgisayar başında kalma, yoğun ders çalışma gibi durumlar ağrıyı tetikler. Bu ağrı kısa süreli birkaç saat ve bir iki gün sürebilir bazen günlerce sürebilir.
Küme baş ağrısı daha az sıklıkta görülen birçok ağrı kesiciye yanıtsız bir baş ağrısı çeşididir. En belirgin özelliği kişinin ağrısının yılın belirli dönemlerinde hep aynı saate aynı sürede ve aynı şekilde ortay çıkması, ağrı göz çevresinde gözün arakasında oyucı ve çok şiddetlidir, bu baş ağrısı ile birlikte kişinin göz kapağında şişme, gözünde kızarma, yaşarma, burunda akma gözlenir.
Baş ağrısının altında ciddi olabilecek birçok neden olabilir. Beyin tümörleri yavaş ve sinsi şeklinde büyüdükleri için kişinin yavaş başlayıp günler aylar içinde giderek aratan baş ağrısı ortaya çıkabilir, baş ağrı sabahları belirgindir ve bulantı kusmada eşlik edebilir. Ateş, bulantı, kusma davranış ve kişilik değişikliği ile birlikte olan baş ağrılarında menenjit dediğimiz beyin zarlarının iltihabı ile ensefalit dediğimiz beyin iltihabı olabileceği akılda tutulmalıdır.
Ani şiddetli bomba patlar şeklinde olan, bilinç değişikliği ve nörolojik bulgular veren başa ağrıların altında beyin kanaması olabilir
Biz tüm bu bilgilerle ve merkezimizdeki ileri görüntüleme ve laboratuar testleri ile hastaların baş ağrısını ve baş ağrısına sebep olabilecek alttaki ciddi sorunları araştırıp gereken müdahaleleri yapıp tedavisini yapılır.
HANGİ BAŞ AĞRILARINDA ACİL BAŞVURULMALI
Baş ağrısına eşlik eden, kafa karışıklığı, bilinç kaybı, koma, sara nöbeti varsa,
Baş ağrısına eşlik eden güçsüzlük varsa,
Kafa travması sonrası gelişen baş ağrısı varsa,
Yüksek ateş, bulantı, kusma ve eşlik eden başa ağrısı varsa,
Aniden ortaya çıkan daha önce yaşamadığı şiddetli baş ağrısı varsa,
Acil olarak nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanlarının olduğu merkeze başvurmalıdır
BİR AN ÖNCE DOKTORA BAŞVURMASI GEREKEN BAŞ AĞRILARI
Daha önceden olan ancak davranışı ve şekli değişen başa ağrısı varsa,
Sabah olan baş ağrısı, eşlik eden bulantı ve kusma varsa,
Her gün ilaç almasını gerektiren baş ağrısı varsa,
Uzun süredir olan daha önce tetkik edilmemiş baş ağrısı varsa,
Depresyonun eşlik ettiği baş ağrısı varsa,
Gebelik sırasında ortaya çıkan başa ağrısı varsa,
mutlaka nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanların olduğu merkeze başvurmalıdır
Baş Ağrısı Neden Olur?
Hem kendimizin dillendirdiği, hem de çevremizdekilerden en sık duyduğumuz sağlık şikayetlerinden biri de baş ağrılarıdır. Baş ağrısı başın herhangi bir noktasında başlayabilir ve başın iç kısmı haricinde, kafa derisini ve yüzü de kapsayabilir. Birbirinden oldukça farklı sebepler değişik türde ağrılara yol açar. Birkaç saat süren baş ağrılarının yanı sıra birkaç hafta boyunca süren ağrılar da vardır. Tiplerine göre baş ağrıları farklı gruplara ayrılır.
Baş ağrısı beyindeki veya vücuttaki diğer başka bir hastalıktan dolayı kaynaklanıyorsa bu ağrı, ‘ikincil baş ağrıları‘ diye sınıflandırılır. Öte yandan baş ağrısı başka hiçbir hastalığa bağlı olmayıp kendisi bir hastalık olarak ortaya çıkabilir. Başka bir hastalıktan kaynaklanmayan baş ağrıları, ‘birincil baş ağrıları‘ grubunda yer alır. Her ne kadar günlük hayatımızda ayrım yapmaksızın hepsine birden ‘baş ağrısı’ desek de, baş ağrısının migren, gerilim, küme gibi farklı türleri ve farklı nedenleri vardır.
Birincil Baş Ağrıları Neden Olur?
Migren Ağrısı
Migrenin neden ortaya çıktığı henüz tam olarak aydınlatılamamış olsa da, genetik ve çevre faktörlerinin bu durumda önemli bir rol oynadığı bilinir. Migren beyin damarlarının çeşitli tetikleyiciler nedeniyle genişleyip tekrar daralmasıyla ortaya çıkan baş ağrılarıdır. Kan dolaşımı sorunlarının ve ağrı sinyallerini iletmede önemli bir rolü olan, 5. beyin sinirindeki (trigeminal) değişikliklerin de migrene yol açma ihtimali üzerinde durulur.
Araştırmalar serotonin ve diğer ağrı düzenleyici kimysalların migrenin ortaya çıkmasında etkisi olabileceğini ortaya koymaktadır. Migren sırasında düşük seviyeye inen serotonin kimyasalı, trigeminal sinirinin ‘nöropeptid‘ molekülü salmasına neden olan bir sinyal gönderir. Nöropeptidler menenje, yani beyin zarına ulaştığında bu durum migrenle ilişkilendiren baş ağrısına yol açar.
Stres, açlık, uykusuzluk, çikolata ve şarap gibi bazı besin türleri, ses veya görüntü gibi duyusal sinyaller, olası migren tetikleyicileridir. Bazı kadınlarda, normal hormon dalgalanmaları da migreni tetikler.
Gerilim Tipi Baş Ağrısı
Gerilim tipi baş ağrısı, boyun ve kafa derisini de içine alabilen bir ağrıdır. Genellikle başın arka tarafında başlayıp öne doğru yayılır. Omuz, boyun, kafa derisi veya çene kaslarının gerilmesi bu tipteki baş ağrısının başlıca nedenidir. En çok karşılaşılan baş ağrısı olan bu türde, anksiyete, depresyon, stres ya da başın zedelenmesi, kas gerilimine ve baş ağrısına yol açar.
Uzun bir süre boyunca başın sabit bir şekilde tutulduğu, örneğin bilgisayar başında çalışmak gibi aktiviteler gerilim tipi baş ağrısına neden olabilir. Bu tip baş ağrsının diğer tetikleyicileri aşırı efor sarfetme, kötü uyku pozisyonu, uykusuzluk, diş gıcırdatma, halsizlik, sinüzit, göz yorgunluğu veya öğün atlama olarak sıralanabilir.
Bazı gıdaların da baş ağrısını tetiklediği bilinmektedir. Eski peynirler ve çikolata bu yiyecekler arasındadır. Yiyeceklerin içindeki doğal ya da yapay maddeler baş ağrısını tetikleyebilir. Alkol ve baş ağrısı her zaman birlikte anılır. Bunların dışında örneğin kahve alışkanlığı olan bir kişi, her gün alışık olduğu miktarda kahve içmediğinde, kafein yoksunluğu nedeniyle baş ağrısı çekebilir.
Ergenlik Dönemi
Yakın bir zamanda ülkemizdeki 12-18 yaş arası gençleri içeren bir araştırma sonucuna göre, bu dönemde pek çok gençte gerilim tipi ve migren tipi baş ağrılarının ortaya çıktığı görülmüştür. Hormonal değişikliklerin yanı sıra hem psikolojik hem de çevre ile ilgili ilişkilerde yaşanan değişiklikler gençlerin baş ağrılarından şikayet etmesine yol açtığını göstermiştir. Ergenlik dönemi gençler için stresin yoğun olduğu bir dönemdir. Örneğin lise çağında artan sınav stresi ve yoğunlaşan ders programı baş ağrılarını tetikleyebilir.
Küme Baş Ağrısı
Küme baş ağrısı aniden başlar ve kişiyi, gece uykusundan uyandıracak kadar şiddetli olabilir. Ağrı gün içerisinde birkaç kez kendini gösterir ve bu durum aylarca sürebilir. Ardından ağrı aynı şekilde kaybolur ve yine birkaç ay boyunca ortaya çıkmaz. Henüz bu tip ağrıların kesin nedeni bilinmiyor olsa da, bazı bilimadamları bu durumu serotonin ya da histamin salgısının ani salgılanmasıyla bir bağlantısı olduğunu düşünmektedir. Parlak ışıklar, yüksek irtifa, sıcaklık ve fiziksel yorgunluk, küme baş ağrısını tetikleyebilir. Küme baş ağrısı diğer baş ağrısı türlerine göre daha az rastlanan bir ağrıdır.
İkincil Baş Ağrıları Neden Olur?
Yazının başında da belirttiğimiz gibi ikincil baş ağrısı başka bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Baş ağrısına neden olan hastalıklardan bazılarını aşağıdaki listede bulabilirsiniz. Daha önce hiç yaşamadığınız türde, şiddetli, sık tekrar eden, enseden başlayan ve ani gelişen baş ağrıları yaşıyorsanız, bu ağrıların altında üzerinde durulması gereken başka bir rahatsızlık yatıyor olabilir.
Yukarıdaki tanıma uyduğunu düşündüğünüz ağrılar mutlaka ciddiye alınmalı ve ihmal edilmemelidir. Baş ağrısıyla birlikte kusma, bulantı, zihin bulanıklığı ve görme bozukluğu gibi şikayetleriniz de varsa, zaman kaybetmeden bir doktora görünmelisiniz. İkincil baş ağrısının altında yatan bazı hastalıklar hayati risk taşıdıklarından, erken teşhis oldukça önemlidir.
İkincil Baş Ağrılarına Neden Olabilecek Hastalıkları Şu Şekilde Sıralayabiliriz:
Baş ve boyun yaralanmaları
Beyin damar hastalıkları
Beyin sinir hastalıkları
Beyin hastalıkları
Beyin tümörleri
Beyin basıncının yükselmesi
Beyin enfeksiyonları
Sinüzit
Günlük Kronik Baş Ağrıları Neden Olur?
Günlük kronik baş ağrıları, yukarıda sıralanan ve ikincil grup baş ağrılarına neden olarak gösterilen hastalıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Ancak başka bir olasılık da bu ağrıların birincil gruba dahil, herhangi bir hastalıktan kaynaklanmayan ağrılar olmasıdır. Bu durumda vücudunuz ağrı sinyallerine karşı aşırı tepki vermeye başlamış ya da beyninizin ağrıyı bastıran sinyalleri görevini yeterince iyi yapmıyor olabilir.
Başka hastalığa bağlı olmayan ama her gün ortaya çıkan ağrılardan şikayet eden kişilerin çoğunda, çok sık ağrı kesici aldıkları için tekrarlayan baş ağrıları görülür. Ağrı kesiciye alışan vücut, ilaç alınmadığında baş ağrısıyla cevap verir. Haftada 3 günden ve ayda 9 kezden fazla ağrı kesici alıyorsanız, günlük baş ağrıları riskiyle karşı karşıyasınız demektir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
