Böbrek Yetmezliği Nedenleri Nelerdir

Böbrek yetmezliğine neden olan pek çok faktör var. Bunlar arasında en sık görülen etkenleri şöyle sıralayabiliriz:

Yüksek tansiyon,

Diyabet hastalığı,

Fazla kilolu olmak,

60 yaşın üzerinde olmak,

Sigara alışkanlığı,

Tek böbrekli doğmak,

Ailesel böbrek hastalıkları.

1 - Yüksek Tansiyon: Yüksek tansiyon böbrek içindeki incecik damarlarda yapısal bozukluğa ve tıkanıklığa neden oluyor. Bunun sonucunda da böbrek yetmezliği gelişebiliyor. Ancak koldan ölçülen tansiyon bazen normal değerlerde çıkarak kişiyi yanıltabiliyor. Bunun aksine idrardaki protein kaçağı bunu net olarak gösterebiliyor. İdrarda protein oranını gösteren test Türkiye'nin her yerinde yapılabiliyor.

2 - Diyabet:Tip 2 diyabet de, tıpkı kan basıncı yüksekliğinde olduğu gibi böbrek içindeki incecik damarlarda yapısal bozukluğa ve tıkanıklığı yol açarak böbrek yetmezliğine neden olabiliyor. özellikle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedeni olan diyabet hastalığı görülme oranının 2002'de yüzde 7.2 iken, günümüzde yüzde 12'nin üzerine çıkmış olması endişe verici bir durum olarak görülüyor.

3 - Fazla Kilolu Olmak: Fazla kilolu olmak böbreğin içinde yer alan kılcal damarlardaki basıncı artırarak idrarda protein kaçağına yol açıyor.

4 - 60 Yaşın üzerinde Olmak: Yaş ilerledikçe vücuttaki tüm damarlar yaşlanıyor. Doğal olarak kılcal damarlardan çok zengin olan böbrekler de bu süreçten çok etkileniyor. Damar sertliği arttıkça, böbreklerin süzme işlevi de yavaşlıyor.

5- Tek Böbrekli Doğmak:Tek böbrekli kişiler dikkat ettikleri zaman ömürlerinin sonuna kadar sağlıklı yaşayabilirler. Ancak susuz kalmamaya, aşırı tuz ve bilinçsiz ilaç tüketmemeye daha çok dikkat etmeliler.

6- Sigara Alışkanlığı: Sigara böbrek içindeki kılcal damarlardaki dolaşımı yavaşlatıyor ve oksijen miktarını azaltıyor. Bir başka deyişle yüksek kan basıncına benzer şekilde damarlar üzerinde olumsuz etki yaratarak böbrek yetmezliği riskini artırıyor.

7- Genetik Geçiş:Böbrek hastalıkları genetik geçişli de olabiliyor. Böbreklerde kist oluşumu, idrar kanallarında tıkanıklık, geri kaçak veya böbrek boyutlarının küçük oluşu gibi yapısal değişiklikler ailenin birçok bireyinde gözlenebiliyor. Tekrarlayan böbrek taşları da yine kalıtsal özellik gösterebiliyor.

BÖBREK YETMEZLİĞİ BELİRTİLERİ

Böbrek yetmezliğinin ilk aşamalarında herhangi bir belirti görülmeyebilir (asemptomatik).

Ancak böbreklerin çalışma kapasitesi düştükçe vücuttaki su ve elektrolit dengesi bozulmaya başlar.

Böbrek yetmezliği bir sonraki aşamaya geçtiğinde güçsüzlük, nefes darlığı görülür. Bu noktada ayaklar ve bacaklar başta olmak üzere vücut genelinde şişlik oluşabilir.

Böbrekler tam kapasite ile çalışmadığı için tuvalette idrar çok az gelebilir ya da hiç gelmez.

Diğer belirtileri ise iştah azlığı, mide bulantısı ve kusmadır. Tüm bunlarla birlikte zihin karışıklığı, kaygı, sinirlilik hali ve uyku sorunları baş gösterebilir.

Böbrek yetmezliğinin yukarıdaki belirtilerine ek olarak görülen diğer bazı belirtileri ise hıçkırık, kas krampları, kas seğirmesi, kaşıntı, göğüs ağrısı, kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon olarak sıralanabilir.

Böbrek yetmezliği belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir veya başka bir rahatsızlığın belirtileri ile benzeşebilir.

Ayrıca böbrekler her türlü duruma oldukça kolay uyum gösterebildiğinden, böbrek yetmezliğinin ciddi belirtileri, böbrekler geri döndürülemez şekilde hasar görene kadar ortaya çıkmayabilir.

Bundan korunmak için, belirtiler hafif dahi olsa, normal dışı bir durum fark ettiğinizde vakit kaybetmeden doktor kontrolüne giderek gerekli testleri yaptırmanız önerilir.

BÖBREK YETMEZLİĞİ ÇEŞİTLERİ

Böbrek yetmezliği nedenlerine göre 5 ana kategoriye ayrılır:

1) Akut Prerenal Böbrek Yetmezliği: Akut prerenal böbrek yetmezliği böbreklere doğru olan kan akışının azalması durumunda yaşanır. Kan akışı yetersiz olduğu için böbrekler kanı tam anlamıyla filtreleyemez. Bu tip böbrek yetmezliği genellikle kan akışını etkileyen durumun düzeltilmesiyle birlikte tedavi edilebilir.

2) Akut İçsel Böbrek Yetmezliği: Akut içsel böbrek yetmezliği direkt böbrekleri etkileyen travmalar neticesinde görülür. Kazalar, böbreklere alınan darbeler, toksin yüklenmesi, böbreklere yeterince oksijen gitmemesi, aşırı kan kaybı, böbrek enfeksiyonları içsel böbrek yetmezliği nedenleri arasındadır.

3) Kronik Prerenal Böbrek Yetmezliği: Akut prerenal böbrek yetmezliği tedavi edilmediğinde ve böbrekler kanı temizleyemediğinde durum akut içsel böbrek yetmezliğine dönüşür. Bu durumda böbrekler küçülmeye başlar ve fonksiyonunu yavaş yavaş kaybeder.

4) Kronik İçsel Böbrek Yetmezliği: Böbreklere alınan darbeler, travmalar ve tedavi edilmeyen böbrek enfeksiyonları akut içsel böbrek yetmezliğinin kronik içsel böbrek yetmezliğine dönüşmesine neden olur.

5) Kronik Postrenal Böbrek Yetmezliği: Bu tip böbrek yetmezliği idrar yollarının uzun süre tıkalı kalması ve idrarın vücuttan tam olarak atılamaması neticesinde oluşur.