Böbrek Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilebilir

Kronik böbrek hastalığı tümüyle iyileştirilemez, ancak hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir, altta yatan diğer hastalıklar ve nedenler tedavi edilebilir ve hastalığın yol açacağı sorunlar engellenebilir.

Kronik böbrek hastalığı geliştikten sonra hekiminizin önerilerine dikkatle uymanız hastalığın ilerlemesini yavaşlatacaktır. Hekim veya diyetisyeniniz size beslenme önerilerinde bulunacaktır; uyulması gereken genel kurallar aşağıda yer almaktadır:

• Protein alımının kısıtlanması
• Tuz tüketiminin kısıtlanması (günde 4-6 gram)
• Yetersiz sıvı almaktan kaçınılması
• Potasyum içeren muz, portakal, patates, kabuklu yemiş gibi yiyeceklerin tüketiminin kısıtlanması
• Fosfor içeren yumurta, baklagiller, süt ürünleri gibi yiyeceklerin tüketiminin kısıtlanması

Uyulması gereken diğer önemli kurallar:

• tansiyon ve diyabet ilaçlarının düzenli kullanılması,
• sigaranın bırakılması,
• fazla kiloların verilmesi ve

böbrekler için zararlı olan ağrı kesici ilaçların, bazı sindirim sistemi ilaçlarının (antasitler, ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar) kullanımından kaçınılmasıdır.

Tansiyon ve şeker hastalığının tedavisi kronik böbrek hastalığının ilerlemesinin engellenmesi açısından çok önemlidir. Böbrek hastalarının kan basıncı 130/80 mmHg’nın altında tutulmalıdır.

Ayrıca kronik böbrek hastalığının yol açabildiği anemi ve kemik zayıflaması gibi sorunlar için önerilen tedavilere dikkatle uyulmalıdır.

Böbrek yetmezliği gelişen hastalarda böbreklerin süzme işleminin dışarıdan destekle gerçekleştirilmesi gerekir. En uygun tedavi böbrek naklidir (transplantasyon). Akrabalar ve diğer kişilerden alınabilen böbreğin böbrek yetmezliği olan kişiye nakledildiği bu yöntemle oldukça yüz güldürücü sonuçlar elde edilmektedir. Ancak gerek uygun böbrek bulunmasının zorluğu, gerekse hasta kişilerin bağışıklık sisteminin her böbreği kabul etmemesi nedeniyle uygulanması sınırlanmaktadır. En iyi sonuç genellikle yakın akrabaların yaptığı böbrek bağışlarıyla elde edilebilmektedir.Organ nakli yapılamayan hastalara diyaliz uygulanır. Hemodiyalizde kan bir diyaliz makinesinden geçirilerek atık maddeler ve aşırı miktardaki sıvının atılması sağlanır; süzülen kan tekrar damara verilir.

Hemodiyaliz, genellikle kol damarlarında yapılan bir işlem aracılığıyla, uygun donanımlı bir merkezde ve haftada 3 kez gerçekleştirilir. Bazı durumlarda karın zarı olan peritona 2-3 litre sıvı vererek, atık maddeleri emen sıvının geri alınmasıyla peritoneal diyaliz yapılır. Diyaliz yöntemi hastanın durumuna göre belirlenir.

BÖBREK YETMEZLİĞİ BELİRTİLERİ

Böbrek yetmezliğinin ilk aşamalarında herhangi bir belirti görülmeyebilir (asemptomatik).

Ancak böbreklerin çalışma kapasitesi düştükçe vücuttaki su ve elektrolit dengesi bozulmaya başlar.

Böbrek yetmezliği bir sonraki aşamaya geçtiğinde güçsüzlük, nefes darlığı görülür. Bu noktada ayaklar ve bacaklar başta olmak üzere vücut genelinde şişlik oluşabilir.

Böbrekler tam kapasite ile çalışmadığı için tuvalette idrar çok az gelebilir ya da hiç gelmez.

Diğer belirtileri ise iştah azlığı, mide bulantısı ve kusmadır. Tüm bunlarla birlikte zihin karışıklığı, kaygı, sinirlilik hali ve uyku sorunları baş gösterebilir.

Böbrek yetmezliğinin yukarıdaki belirtilerine ek olarak görülen diğer bazı belirtileri ise hıçkırık, kas krampları, kas seğirmesi, kaşıntı, göğüs ağrısı, kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon olarak sıralanabilir.

Böbrek yetmezliği belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir veya başka bir rahatsızlığın belirtileri ile benzeşebilir.

Ayrıca böbrekler her türlü duruma oldukça kolay uyum gösterebildiğinden, böbrek yetmezliğinin ciddi belirtileri, böbrekler geri döndürülemez şekilde hasar görene kadar ortaya çıkmayabilir.

Bundan korunmak için, belirtiler hafif dahi olsa, normal dışı bir durum fark ettiğinizde vakit kaybetmeden doktor kontrolüne giderek gerekli testleri yaptırmanız önerilir.

BÖBREK YETMEZLİĞİ ÇEŞİTLERİ

Böbrek yetmezliği nedenlerine göre 5 ana kategoriye ayrılır:

1) Akut Prerenal Böbrek Yetmezliği: Akut prerenal böbrek yetmezliği böbreklere doğru olan kan akışının azalması durumunda yaşanır. Kan akışı yetersiz olduğu için böbrekler kanı tam anlamıyla filtreleyemez. Bu tip böbrek yetmezliği genellikle kan akışını etkileyen durumun düzeltilmesiyle birlikte tedavi edilebilir.

2) Akut İçsel Böbrek Yetmezliği: Akut içsel böbrek yetmezliği direkt böbrekleri etkileyen travmalar neticesinde görülür. Kazalar, böbreklere alınan darbeler, toksin yüklenmesi, böbreklere yeterince oksijen gitmemesi, aşırı kan kaybı, böbrek enfeksiyonları içsel böbrek yetmezliği nedenleri arasındadır.

3) Kronik Prerenal Böbrek Yetmezliği: Akut prerenal böbrek yetmezliği tedavi edilmediğinde ve böbrekler kanı temizleyemediğinde durum akut içsel böbrek yetmezliğine dönüşür. Bu durumda böbrekler küçülmeye başlar ve fonksiyonunu yavaş yavaş kaybeder.

4) Kronik İçsel Böbrek Yetmezliği: Böbreklere alınan darbeler, travmalar ve tedavi edilmeyen böbrek enfeksiyonları akut içsel böbrek yetmezliğinin kronik içsel böbrek yetmezliğine dönüşmesine neden olur.

5) Kronik Postrenal Böbrek Yetmezliği: Bu tip böbrek yetmezliği idrar yollarının uzun süre tıkalı kalması ve idrarın vücuttan tam olarak atılamaması neticesinde oluşur.