Başlangıcın Özü

(Akut Nöbet): Belki de en yaygın görülen ve şüphesiz en çok korkutan GMS belirtisi akut nöbetlerdir. Çoğunlukla aniden başlayan ağrı az önce değindiğimiz genç adam örneğindeki gibi oldukça şiddetlidir. Bu tip nöbetlerin en sık görüldüğü bölgeler bel kasları, kalça kasları ya da her ikisini de içine alan sırtın alt kısmıdır. Yapılacak en küçük hareket korkunç bir yeni ağrı dalgasını beraberinde getirir ve en iyimser yaklaşımla bile bu en azından can sıkıcıdır. Bu durumda ilgili kasların spazm geçirmekte olduğu açıktır. Spazm kasların aşırı kasılmasına (sıkılmasına, gerilmesine) verilen addır, normalin dışında bir durumdur ve dehşet verici ağrılara neden olabilir. Pek çok kimse bacak ya da ayak krampı yaşamıştır. İkisi de aynı şeydir ancak bir farkla; kramp ilgili kas gerildiği anda sonlanırken spazmda bu gerçekleşmez. GMS nöbetinde görülen bir spazm kolay kolay dinmez. Geçmeye başladığında ise yapılacak herhangi bir hareket yeniden başlamasına neden olabilir.

Fizyolojiyle ilgili bölümde değinileceği üzere ben GMS'nin genel niteliğini taşıyan diğer ağrılarda olduğu gibi spazmda da nedenin oksijen yetmezliği olduğuna inanıyorum. Yaygın olarak görülen ve çoğunlukla yatakta, kan dolaşımının zayıfladığı ve bacak kaslarında geçici, hafif bir oksijen düşüşünün görülebileceği zamanlarda ortaya çıkışı, bacak kramplarının da oksijen yetmezliğinden kaynaklandığı düşündürmektedir. Kan dolaşımı kasların kasılmasıyla çok çabuk normal haline döndürülebilir. Ancak durum GMS olduğunda zayıflayan kan dolaşımı otonom sinirlerin devreye girişiyle sürer ve kasların anormal durumu devam eder.

İnsanlar çoğunlukla ilk nöbet sırasında çatlama, yırtılma ya da patlamaya benzer bir ses duyduklarını bildirirler. Hastaların sıklıkla kullandığı ifade, "sırtım yerinden çıktı," şeklindedir. Bir şeyin kırılmış olduğundan emindirler. Aslında hiçbir şeyin kırıldığı yoktur, ancak hasta bedeninde yapısal bir hasarın oluştuğuna yemin edebilir durumdadır. Sözü edilen ses bir sırdır. Bu ses omurganın kullanılmasıyla beraber, tıpkı "parmak çıtlatılmasına" benzer şekilde omurgadaki eklemlerden geliyor olabilir. Ancak emin olunabilecek bir şey varsa o da bu sesin bir zararının olmadığıdır. Sırtın alt kısmı akut nöbetin en sık ortaya çıktığı yer olsa da boyun, omuzlar ya da sırtın alt ve üst kısımların da buna hedef olabilir. Her nerede ortaya çıkarsa çıksın klinik tıpta bildiğim en acı veren durum dır. Öte yandan bunun tamamen zararsız oluşu da durumu ironik hale getirir.

Gövdenin bu nöbetlerden biriyle eğilip bükülmesi hiç de az rastlanır bir durum değildir. Gövde öne ya da yanlara ya da her iki yöne birden eğilebilir. Bunun kesin nedeni ve ardındaki işleyiş biçimi bilinmemektedir, Doğa olarak bu rahatsız edici bir durumdur ancak kayda değer bir yanı da yoktur. Bu serüveni birçok kere böylece sürüp gider ve istisnasız tecrübe eden herkeste geriye korku ve endişe hisleri bırakır. Genel yaklaşım korkunç bir şeyin olduğu ve sırtı tekrar incitmemek ve nöbetin geri gelmesini engellemek için çok dikkatli olmak gerektiğidir.

Eğer sırtın aşağı kısmında görülen ağrıya bacak ağrısı ya da siyatik de eşlik ediyorsa, o halde endişe ve korku daha da artar çünkü fıtıklaşmış disk ve ameliyat olasılığı fikirlerini hortlatır. Böylesi medyanın yönlendirdiği bir toplumda yaşayıp da fıtıklaşmış diskin adını duymamış pek az insan olduğundan, bu fikir büyük kaygıya neden olarak daha şiddetli ağrılara zemin hazırlar.

Eğer, tıbbi araştırmalar sonucu bir fıtıklaşma tespit ediliyor, hele ki bu bir de görsel olarak destekleniyorsa kaygı katlanarak artacaktır. Bir de hastanın bacak ya da ayağında uyuşma veya ürperme ve/veya güçsüzlük hissi varsa, ki bunların hepsi GMS'de görülen durumlardır, bu halde gitgide büyüyen korku sonucu ağrının çok daha uzun süreli bir seyir gösterdiği kaydedilmiştir. Daha sonra da tartışılacağı üzere ağrının nedeni çok nadir olarak fıtıklaşmış disktir.

Bu serüveni hızla sonlandırmak adına yapılacak çok da şey yoktur. Eğer kişi neler olup bittiğinin farkında olabilme şansına erişmişse, yani bunun yalnızca bir kas spazmı olduğunu ve yapısal bir sorun bulunmadığını biliyorsa, nöbetin ömrü kısa olacaktır. Ben hastalarıma yatakta sessizce uzanmalarını, belki güçlü bir ağrı kesici almalarını ve meydana gelen durum hakkında korkuya kapılmamalarını salık veriyorum. Daha sonraki aşamada da hareket yetilerini sınamaları ve günler ya da haftalarca hareketsiz yatıp kalacaklarını varsayımlarının gerektiğini de öğütlüyorum. Eğer bir kimse endişesinin üstesinden gelebilirse, nöbetin süresi gözle görülür ölçüde azalacaktır.

(Yavaş Gelen Ağrı Başlangıcı): GMS vakalarının yansından fazlasında ağrı yavaş yavaş başlar, olağanüstü bir seyir izlemez. Bazı vakalarda hastanın ağrıyı ilişkilendirebileceği bedensel bir durum da ortaya çıkmaz. Diğer ağrı nöbeti başlangıcının da ise bedensel bir durum ortaya çıkabilir ancak bu saatler, günler hatta haftalar bile alabilir. Bu işleyişin sözde ani darbe alınan kazalar sonucunda belirdiği sıklıkla görülür. Örneğin, arabamıza arkadan bir darbe alırsınız ve başınız hızla geriye gider gelir. Muayene ya da röntgen sonucunda bir çatlak ya da çıkık görülmezken olaydan bir süre sonra çoğunlukla boyun ve omuzlarda, kimi zaman ise sırtın orta ya da aşağı kısmında ağrı başlar. Ayrıca ağrı el ya da kolda da belirebilir ve siyatikte olduğu gibi büyük bir endişe hissini de beraberinde getirir. Bazen de ağrı boyun ve omuzlarda başlayıp sırtın geri kalanına yayılarak yol alır. Kişi bunun GMS olduğunu biliyor ise, bu gidiş görece kısa sürebilir. Kişiye sorunun yapısal olduğuna dair bir tam konmuşsa, tedavi uygulanmasına karşın belirtiler aylarca devam edebilir.