Antinosiseptif inici sistemler

Kapı kontrol kuramı yeni bir fikri ortaya atmıştır. Şöyle ki ağrı olayı ve ağrının Algılanması, hem nosiseptif hem de nosiseptif olmayan sinyallerin aktivite düzeyine Duyarlı bir olaydır. Keza sadece doksal boynuzda değil ayrıca beyin sapı merkezlerinde Ağrılı sinyallere karşı antinosiseptif bir aktivitenin ortaya çıkabildiği ortaya konmuştur. Özellikle endojen opioid peptid'lerin keşfi ile ağrılı impulslara karşı spinal ve supraspinal düzeyde eııkefalineıjik ve monoamineıjik bir inhibisyon varlığı gösterilmiştir. Bu antinosiseptif sistem şematize edilmiştir. Bunları başlıca 3 grup içinde toparlayabiliriz:

1.Mesensefalik periaquaduktal gri cevherde yer alan eııkefalineıjik (EK) nöronlar. Bunlar serebrel korteks ve hipotalamus ile bağlantı içindedirler. Muhtemelen hipotalamik kökenli nöronlar endorfin taşımaktadırlar. Eııkefalineıjik mesensefalik nöronlar bUıbusta Nukleus rafe magnus ve nukleus Renkularis Gigantosellülaris'de bulunan serotonineıjik nöronlarla sinaps yaparlar, Böylece diensefalik endorfin ve mezensefalik eııkefalin nöronlan bulbustaki serotonin nöronlanm eksite ederler. Giderek bu nöronlarda omurilikte dorsalateral fasikulus içinden inerek dorsal boynuz nosiseptif projeksiyon nöronları üzerine presinaptik ve postsinaptik bağlantılarla inhibisyon meydana getirirler.

2.Bulbus ve pons üzerinde daha lateral yerleşimli çekirdekler söz konusudur. Bunlann temel nörotransmitteri noradrenalindir. Bu sistem de yine dorsolateral funikulus yolu ile dorsal boynuz nosiseptif nöronlan üzerine projekte olurlar. NA nöronlan kısmen diensefalik endorfin nöronlan ile ilişkilidir ve dorsal boynuz projeksiyon nöronlan üzerine etkileri inhibitördür. Burada alfa adreneıjik reseptör1erinikullamr.

3.Antinosiseptif spinal segmental mekanizma 3 üncü bir analjezi grubunu oluşturur. Burada özellikle spinal yerleşimli Enkefalinerjik nöronlar önemli rol alırlar. Dinorfin taşıyan nöronlar da bu bölgede yoğundur. Lokal eııkefalinerjik nöronlar hem Clifleri ve hem de delta li:flerinden gelen kollaterallerle eksite olur ve böylece hem presinaptik bir mekanizma ile hem de postsinaptik olarak projeksiyon nöronunda inhibisyon meydana getirirler. Spinal eııkefalineıjik nöronlar aynca serotonin ve noradrenalin taşıyan inici inhibitör sistemlerin eksitasyonu ile de primer afferent sinapslar üzerinde inhibisyon meydana getirirler.

Tüm bu monoamineıjik ve eııkefalineıjik antinosiseptif etkiler, hücresel düzeyde, lamina i ve II de bulunan nosiseptif projeksiyon nöronlan üzerinde, K+ iyonu membran iletkenliğini arttırarak ve hiperpolarizasyon meydana getirerek ortaya çıkar. Aynca genel bir inhibitör madde olarak GABA'mn da antinosiseptif mekanizmalara katıldığı düşünülür, Bunlar dışında Somastatin ve Bombesin gibi periferik veya ara nöronlardan çıkan nöropeptidlerin de inhibitör etkiler yaptığı gösterilmiştir. Projeksiyon nöronlan üzerinde hızlı ve kısa süreli inhibisyon en çok monoarnineıjik transmitterler GABA ve kısmen de EK (Enkefalin) ile olmaktadır. Daha uzun süreli inhibisyon Endorfin, kısmen EK ve Somastatin ile meydana getirilmektedir. Dorsal boynuz projeksiyon nöronları üzerine tüm eksitatör ve inhibitör etkiler Şekil 8 de gösterilmiştir.