İyot

Kimyasal sembolü: I
Florüre benzer olarak iyot da doğada gaz halinde bulunur. İnsan vücudunda sadece 2050 mg. iyot vardır ama hormanların üretiminde kritik rol oynar. Düzgün büyüme gelişimin iyotla bağlantısı vardır. İyot, iyotIu tuzlarda, deniz hayvanlarında, deniz bitkilerinde, ette ve iyot içeren toprakta yetişen sebze ve meyvelerde bulunur. Bir insan günde ortalama 100200 mg. iyota ihtiyaç duyar. İyot eksikliği ciddi problemlere yol açabilir. Vücudumuzda bulunan iyotun yüzde 80'i iyotun aminoasit yapısında tirozinlerle çevrelendiği tiroid bezlerinde bulunmaktadır. İyot tiroid hormunu thyroxin (T4) ve triiodothyronin (T3) üretiminde kullanılır.
Bu hormonlar metabolik oranı yükseltmekte, karbonhidratı ayarlamakta, merkezi sinir sisteminin oluşumunu desteklernekte ve birçok enzimin birleşimini teşvik etmekte kullanılır. Ayrıca kas formasyonu ve kuvveti açısından gerekli, kalp atışlarının düzenlenmesine yardımcı olan ve düzgün bir iskelet gelişimini sağlayan büyüme hormonunun salgılanmasını destekler. Kısacası çocukluk dönemi boyunca gelişmede geniş bir rolü olmasının yanında yetişkinlik dönemimizde de büyük etkileri vardır. iyodun tiroid bezlerine etkisi ilk olarak 1818 yılında fark edilmiştir. Besinle alınan iyodun üçte biri direk olarak tiroid bezlerine gider kalan kısmı ise ürin olarak dışarı atılır. Nadir olarak, iyot vücudumuzdan atılmadan yok olur ama bunun sebebi henüz tam olarak bilinmemektedir.
iyot eksikliği metabolik oranlarda düşüklüğe neden olur. Bu da yorgunluğa, uyuşukluğa, letarjiye ve kilo kazanımına neden olur. Hamilelikte ya da bebek yaşlarda tiroid hormonlarının düşük miktarda üretilmesi kretinizm adı verilen hastalığa yol açar. Çocuk cücelik, zihinsel yavaşlama ve kaba yüz figürleri gibi problemlerle karşı karşıya kalır. Eğer erken teşhis (doğduktan sonra ilk altı hafta) konulabilirse tiroid hormonu enjeksiyonuyla önemli iyileşmeler görülebilir. Birçok ülkede kretinizm'i erken teşhis amacıyla tetkikler yapılmaktadır.İyot eksikliğinin yol açtığı en önemli problem guatr' dır. Dört şekilde oluşur, ama hepsinin sonucunda görülen tiroid bezlerindeki büyüme nedeniyle boyunda oluşan sisliktir. İyot eksikliği sebebiyle bezler daha fazla hormon üretebilmek için büyürler, ya da basitçe bezlerin çok fazla büyümesi, ya da bezlerin fazla çalışması sonucunda büyürler (lenfadenoid guatr). İyot eksikliği Avrupa'nın bazı bölgelerinde 1940 1950'li yıllarda yoğun olarak görüldü. Sonra sofra tuzlarına iyot eklenerek besinlerle birlikte iyot alımı artırıldı.
Afrika, Güney Amerika ve Asya'nın bazı bölgelerinde hina iyot eksiliği problemleri vardır. İyot tabletleri, yoğun miktarda radyasyona maruz kalmış insanlarda radyoaktif tehlikeyi düşürmek için de kullanılır.
mel bir metalik elementtir. Ortalama bir insanın vücudunda 4 gram kadar demir vardır. Bunun yüzde 65'i hemoglobinde, yüzde 10'u mioglobinde, kalan kısmı ise karaciğer, böbrek, dalak, kemik iliği ve diğer organlarda depolanmıştır. Bir yetişkinin alması gereken demir miktarı 1418 arasındayken hamile bir kadının alması gereken miktar 3060 mg. arasındadır. Demir desteğinin çocuk emzirme sırasında da önemli bir rolü vardır. Demir üç durumda bulunur; etteki haem demir, sebzelerdeki haem olmayan demir ve yemeklere eklenen ham olmayan demir.
Her tip değişik zorluk derecesinde emilir ve herhangi bir tür demir emilimi genellikle ihtiyacın yüzde 5'idir. En iyi demir kaynakları et (özellikle karaciğer), sakatat, kan, bezelye, maydanoz, yumurtalar, bütün tahıllar, yeşil yapraklı sebzeler, kabuklu yiyecekler (özellikle badem) kakao, kayısı ve incir, beyaz un ve un ürünleridir.