Vitaminler
Vitaminler : Besinlerin Hayat Veren Öğeleri
Yediğimiz ve içtiğimiz besinlerde bulunan ve bedenimizin sağlığı için gerekli bazı maddeler vardır ki bunlara hayat verici amin anlamına vitamin denmiştir. Sebze, meyve ve hayvani besinlerde bulunan bu cevherlerin hepsinin amin cinsi protein olduğu sanılarak bu isim verilmişti.
Yediğimiz ve içtiğimiz besinlerde bulunan ve bedenimizin sağlığı için gerekli bazı maddeler vardır ki bunlara hayat verici amin anlamına vitamin denmiştir. Sebze, meyve ve hayvani besinlerde bulunan bu cevherlerin hepsinin amin cinsi protein olduğu sanılarak bu isim verilmişti.
Ancak bugün vitamin özelliğinde olan maddelerin hepsinin amin yapısında olmadığı anlaşılmıştır.Vitaminlerin hepsi organik tabiattave kimyasal yapıları farklı bileşiklerdir. Çoğu, zamanla sentetik olarak yapılmıştır. Yağda eriyenler (A, D, E, K vitaminleri) ve suda eriyenler (B grubu, C vit.) olmak üzere başlıca iki büyük grupta toplanırlar. Vitaminler ilk zamanlar alfabenin harfleri ile isimlendirilmişlerdi. Son zamanlarda kimya isimleri daha çok kullanılmaktaysa da eski alfabetik isimlendirme alışkanlığı da devam etmektedir.
Vitaminlerin eksikliğinde bazı hastalıklar meydana gelebilmektedir.Bu tür vitamin eksikliği hastalıklarına avitaminoz veya karans hastalıkları denir. Beriberi, skorbüt, raşitizm, pellegra gibi hastalıkları başlıca karans hastalıkları arasında sayabiliriz. Son zamanlarda yapı bakımından vitaminlere benzeyen ve deney amacıyla verildiğinde vitamin eksikliği (vitamin ka- ransı) meydana getiren maddeler bulunmuştur. Bunlara vitaminantagonisti veya antivitamin denmektedir.
Vitamin fazlalığının da hastalık nedeni olabileceği unutulmamalıdır. Örnek olarak D vitamini fazlalığında yani D hipervitaminozun- da kanda kalsiyum artması (Hi- perkalsemi) ve yumuşak dokularda kireçlenme (metastatik kalsifi- kasyon) görüldüğünü söyleyebiliriz.Vitaminlerin bir kısmı pro-vita- min halinde bulunur, biyolojik etki ile sonradan vitamine dönüşür. A vitamininin ön maddesi havuçta sarı bir boya maddesi olarak bulunan karotendir.
Deride pro-vitamin olarak bulunan er- gosterol, güneş ışınlarının etkisiyle D vitaminine dönüşür. K vitamini ise normal olarak bağırsaklarımızda yaşayan bazı tür bakteriler tarafından yapılır.Vitaminlerin organizmadaki enzim ve hormon sistemleriyle de yakın bir ilgisi vardır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
