Vena Kava Süperior Sendromu

Vena Kava Süperior Sendromu

Vücudun en büyük iki toplardamarı, baş, boyun, kol ve göğüs kanlarının boşaldığı üst vena cava ile, bacaklar ve karın kanının boşaldığı, alt vena cava’dır. Bağırsak ve karın organlarının kanı, “portal ven” sistemi yoluyle karaciğerden geçip, buradan, hepatik toplardamarlar ara- cılığıyle alt vena cava’ya boşalır. Her iki vena cava da, kalbin sağ atriyumuna kanı boşaltır.

Superior vena kava sendromu (SVCS) superior vena kavanın kompresyonu sonucunda ortaya çıkan belirti ve bulguları tanımlar. Superior vena kava sendromuna, trakea basısı da eşlik ederse superior mediastinal sendrom adını alır.

En sık neden malign tümörlerdir. Çocuklarda daha sık, ön mediastenden köken alan ve/veya orta mediasten lenf nodlarını infiltre eden Hodgkin dışı lenfoma, Hodgkin lenfoma, lösemi ve germ hücreli tümörler gibi kanserler sıklıkla neden olurken; erişkinlerde sıklıkla akciğer kanserleri neden olmaktadır. Malign hastalıklar gibi vena kava superior ve dallarını komprese eden çeşitli nedenler, kalbe venöz dönüşe engel olur. Hastaların yatar pozisyonda şikayetleri artar. Semptomlar birkaç gün içerisinde giderek şiddetlenir.

Öksürük, dispne, göğüs ağrısı, ortopne, somnolans, baş ağrısı, görme bozuklukları, senkoplar; yüz, baş-boyun ve üst ekstermitelerde pletora ve siyanoz, göğüs duvarındaki ve diğer kollateral venlerde distansiyon görülen semptom ve belirtilerdendir.

Vena kava filtresi nedir?

Vena kava filtreleri akciğere pıhtı atmasını engelleyen şemsiye şeklinde metal cihazlardır. Genelde bacaklarda pıhtı olup kanı sulandıran ilaçlar kullanılamadığında, başarısız olduğunda yada kesilmek zorunda kalındığında akciğere pıhtı atma riskini engellemek için vücudun en büyük toplardamarı olan vena kava toplardamarı içine fitre yerleştirilir. İşlem güvenilir olup, akciğere pıhtı atma riskini önemli oranda azaltır.
Bacaklarda yada karın içinde oluşan pıhtı bulunduğu damarın içinden kopup yukarıya kalbe ve oradanda akciğer damarlarına gidip, bu damarları tıkayarak akciğer enfarktüsüne ve beraberinde ileri durumlarda akciğer ve kalp yetmezliği yolu ile ölüme neden olur. İşte bu pıhtının seyahat ettiği yolun ortasına örneğin vena kava olarak isimlendirilen ana damar içine bir filtre yerleştirilir ise pıhtı akciğere ulaşmadan yakalanabilir.

Ne zaman Vena Kava yapılmalı
Genelde bacaklarda pıhtı olup kanı sulandıran ilaçlar kullanılamadığında, başarısız olduğunda yada kesilmek zorunda kalındığında vena kava toplardamarı içine filtre yerleştirilir.

Vena Kava İşlem öncesi
Öncelikle hastada verin ven trombozu ve akciğer embolisi olduğundan emin olunmalıdır. Bunun için ultrason, venografi, ekokardiyografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans veya venografi gerekli olabilir.

Vena Kava Nasıl yapılır?
Genellikle filtre kasıktan yerleştirilir. Bununla beraber her iki kasıktada pıhtı varsa işlem sırasında bu pıhtıya dokunmamak için sağlam olan bir başka alandan örneğin boyundan filtre yerleştirilebilir. Bunun için girişim yapılacak olan bölgeye ağrıyı kesmek için ilaç enjekte edilir (lokal anestezi). Sonra içinde filtrenin kapalı halde yerleştirilmiş olduğu kateter damar içine ilerletilerek vena kava damarına röntgen altında getirilir. Yeniden röntgen çekilerek emin olunduğunda filtre otomatik bir mekanizma ile şemsiye gibi açılarak, yerleştirilir. Sonrada kateterler çıkarılır. İşlem yaklaşık 10-30 dksürer.
Filtre çıkartılması gerekiyor ise önceden çıkartılabilecek özellikte filtrenin yerleştirilmiş olması gereklidir. Her filtre tipine göre çıkartma tekniği farklıdır. Kasıktan yada boyundan lokal anestezi altında damara girilip, kement benzeri bir kateter ile filtre üzerinde yer alan kancadan filtre çekilerek bir kateterin içine yerleştirilerek yada bazen doğrudan çekilerek çıkartılabilir.

İşlem sonrası Vena Kava
İşlemden sonraki gün ve birkaç gün hastaların hastanede kalması gerekebilir. Daha sonra hastalar günlük hayatlarına devam edebilirler. Filtrenin daha sonraki zaman diliminde sorun yaratabilme riskinden ötürü kısa sürede çıkartılması tercih edilmektedir.

Vena Kava Olası yan etkiler (Komplikasyonlar)
Vena kava filtreleri akciğere giden pıhtıyı engellemede %98 başarılıdır. Ayrıca oldukça güvenilir bir işlemdir. Bununla beraber çok az bir olasılıkla bile olsa bazı yan etkileri olabilir. Bunlar: girişim yapılan yerde kanama, anesteziye bağlı yan etkiler, felç, akciğer embolisi ve ölüm. Ancak sonraki zaman diliminde filtre içinde tıkanıklık gelişebilir. Pıhtı bulunduğu yerden başka yerlere doğru hareket edebilir yada damarlarda yırtılmaya neden olabilir. Bu nedenle filtrenin gerekli olduğu zaman yerleştirilip, sonra çıkartılması günümüzde tercih edilen uygulama şeklidir. Kullanılan filtre markasına bağlı olarak filtre 7-120 gün arasında çıkartılabilir

Vena Kava Belirtileri nelerdir?

Hastalarda sıklıkla artmış nefes darlığı, öksürük, ses kısıklığı, bayılma ve baş ağrısı yakınmaları bulunmaktadır. Ayrıca yüzde ve başta şişme, kafada dolgunluk hissi, boyun damarlarında dolgunluk ve göğüste yüzeyel damarlarda belirginlik dikkat çekicidir.

Vena Kava Sebepleri nedir?
Bu klinik tablonun % 50 – 75 kadarından akciğer kanserleri sorumludur. Hücre tipine baktığımızda ise sıklıkla sigara ile ilişkili olan küçük hücreli akciğer kanseri görülmektedir. Tümörün direkt yayılımı veya lenf bezlerinin şişmesine bağlı dış bası söz konusundur. Diğer nedenler arasında göğüs boşluğunda yer kaplayıcı tüm lezyonlar VCSS sebebi olabilir.