Büyükbaş, koyun ve tavuk gübresi

Eskiden büyükbaş hayvan gübresini ve tavuk gübresini tarla kenarına çekip üstüne toprak örterek 1-3 sene bekletirlerdi. Hala Ege'de içine sönmedik kireç taşı atıp üzerine toprak örterek bekletirler.
Ayvalıkta Yunanlılardan kalma evlerde 2 adet foseptik çukur varmış bu çukurlar betonsuz taş duvarla örülü imiş, taşların arasından sulu kısım süzülürmüş, çukurun birisi dolunca lağım diğer çukura yönlendirilirmiş, 3 sene sonra çukur açılırmış, dışkı simsiyah toprak haline dönermiş bu gübre. zeytin diplerine dökülürmüş.
20 yıldır un utulan a da kimyasal gübre kolaylığı ile terk edilen bu uygulama ile elde edilen zeytinin verimi hala Ayvanlıklıların dilinde dolaşıyor.
Koyun, keçi gübresi de toplanıp 5-6 ay sonra tarlaya atılırdı.
Eskiler çalışkan ve bilge idi. Şimdi bilim ilerledi fakat halkımız tembel ve konulara vakıf değil. Şimdi büyükbaş hayvan gübresi, bekletilmeden tarlaya atılıyor.
En altta kalan kısım sıcak siyah renkli üst kısım sarı ve 20-30 °C'de oluyor. Aslında Alttaki kısım fermentasyon evresini tamamlamış, zenginleşmiş kısım. Üst kısım atılırsa faydadan çok zarar verir. İyi bir Gübre eldesi için: Hayvanların altına atılan saman (kesleri) artıkları mutlaka ihmal edilmemeli.
Hayvan gübresi mutlaka bekletilmelidir. Bekletilerek samanın ve tezeklerin çürümesi fermente olarak organik maddelerin (bitki, sebze ve meyvelerin kolay beslenmesi için gerekli) inorganik madde lere dönüşmesi sağlanır.
En önemlisi; Sebzetere, tahıllara. meyvelere zarar veren nematot gibi zararlı bakteriler 70'C'yi geçen gübre sıcaklığında ölürler.
Eğer taze gübre atılırsa, gübrenin verimi dörtte bir. üçte bir seviyelerine düşer.
Nametot bakterisi. tam sebze oluşunca; Sebzenin kökündeki kılcal kökleri yer ve sebze fıdesini kurutur.
Verim artacağı yerde hiç ürün alınmaz. Görüşmüş olduğum tecrübeii ziraat mühendisleri, hayvan gübresi sönmedik kireç atılmasını ve bakır sülfat (göktaşı) atılmasını sebzelere faydalı bakterileri de öldüreceği gerekçesiyle pek tavsiye etmiyorlar. Nematot bakterisi.
70'C-90'C arasındaki ısıda ölü yer. 90'C dereceyi geçince faydalı bakterilerde ölüyor. Nematot'u kekik öldürebiliyor. Gübreliğe ara sıra 0.5-1kg kekik serpmek, hayvanların altına atmak nematodu öldürmek için faydalı olur. Keçiler dallarla beslendiği için, nematot bakteri si keçi gübresinde çok az bulunuyor.
Tavuk gübersini, 2-3 ayda zenginleştiren fabrikalar açılmaya başladı.
Bu gerçekten sevindirici bir gelişme. Tavuk gübresi, sığır gübresinden fosfor bakımından 4 kat daha güçlüdür.
Hayvan gübresi gübrelikten alınarak tarlanın bir kenarına yığılır,üzeri toprakla örtülür yada üzerine siyah bıranda çekilir bir yıl bekletilir. Bir yıl bekletilmeden atılan gübreler faydayla beraber zararda verir. Bir yıl bekletilmeden atılan büyük bas hayvan gübresinde nematot bakterisi bulunur. Bu bakteri sebzenin kökünü resimde görüldüğü gibi yer.
Kök ölünce bitkide gazel olur. Kök kuruyunca; Bitki tam verim vereceği zamanda (resimde görüldüğü gibi) gazel olur.
Verim bekleyen üretici hüsrana uğrar. Büyükbaş Hayvan gübresinden hem bio gaz elde edilebilir.
Hem de kısa sürede zenginleştirilebilir. Yapılacak iş 5 tonluk traktörün kuyruk miliyle çalışacak tekerlekli bir mikser yapmak.
Miksere 1 .S ton taze sığır gübresi atılır güneş enerjisiyle ısıtılmış 1.S ton sıcak su atılır. Karıştırılır. ısı 80°C'ye gelmesi için mikser buharla veya ateşle ısıtılır.
80 °C'ye gelince ağzı kapatılır. Zararlı bakteriler ölür, organik maddeler kısmen inorganik hale gelir.
Ağzı kapatılır 1 hafta sonra bio gaz alınmaya başlanır. (Bu denenmedik bir projedir.
Bazı yörelerde gübreliğe akciğer atılır, oluşan kurtcukların gübreyi kolay fermentasyana geçirmesi sağlanır. Bu oluşan kurtcuklar tarıma zarar verir mi? faydalı mıdır?
Üniversitelerde bilimsel deney yapılması gerekir.
Hayvan gübresi 1 sene bekletilirse; Gübredeki tohumlar çürür ve tarlayı otlar istila etmez. Tarla kenarında bekletilen gübrenin üstünün mutlaka toprakla örtülmesi gerekir. Yoksa güneş, gübreyi kalitesiz hale getirir.
Görüşmüş olduğum üniversite hocaları en iyi yolun gübrenin içine hiçbir katkı katmadan 1 sene bekletilmek olduğunu söyledi.
Gübre tarlaya atıldıktan sonra, tarla hemen sürülür.