Tenya
Halk arasında "şerit" adıyla da tanınan sığır tenyası (Taenia saginata) Türki ye'de en sık rastlanan tenya türüdür. Yassısolucanlar (Platyhelminthes) gru bunda yer alan bu asalağın yakın akra bası olan domuz tenyası (T. solium) ise domuz eti yenmesine karşı dinsel bir engel bulunmayan Hıristiyan Batı ülke lerinde daha sık görülür. Her iki asalak da insan bağırsağına yerleşerek aynı hastalığa yol açar. Sığır tenyasının 2 mm çapında olan baş bölümünde 4 vantuz vardır. Birkaç milimetre uzunluğunda olan boyundan gövdeyi oluşturan şeritler gelişir. Bölüt ya da proglotit adlarıyla da tanınan bu art arda dizili şeritlerin her biri hem er kek hem de dişi üreme organlarını içe ren üreme birimleridir. Eşeysel gelişim tamamlanınca, şeridin dişi üreme orga nınca üretilen yumurtalar hemen erkek eşey hücreleri tarafından döllenir. Bu asalakların ortalama uzunluğu yaklaşık 3 m'dir. Ama sığır tenyası 12 m'ye ula şabilir. Tenyaların ağzı ve sindirim sis temi yoktur.
Besinleri dış yüzeylerin den emilme yoluyla alırlar. 18 yıl süre bilen yaşamları boyunca milyonlarca yumurta üretirler. Yumurtayla dolu şe ritler her gün dışkıyla atılır. Bunların parçalanmasıyla serbest kalan embri- yonlu yumurtalar dış ortamda 2 ay ka dar yaşayabilir. Tenya yumurtalarının bulaştığı besinleri yiyen ya da sulan içen sığırlann bağırsaklarında onkosfer denen embriyonlar yumurtadan çıkarak bağırsak duvarına yapışır. Daha sonra bağırsak duvarından kana geçer ve do laşım yoluyla ulaştıkları kasdokusunda başlıkeseciğe dönüşürler. Başlıkesecik erişkin evredeki asalağın baş ve boynu na denk düşen ön bülümünün sıvı dolu bir keseye gömülmüş biçimidir. Yenen sığır etiyle insanlann sindirim sistemi ne giren bu kesedeki asalak eldiven gi bi ters yüz olarak dışan çıkar ve bağır sağa yapışır. Boyun bölümünden oluş maya başlayan şeritler üç ayda yumur tayla dolarak gövdeden kopmaya baş lar. Tenya insanda açık bir belirti ver meden bulunabilir. Hafif karın ağrıları, birbirini izleyen ishal ve kabızlık görü lebilir. Özellikle çocuklarda sindirim bozukluğu, bulantı, kusma, asalağın alı nan besinlere ortak olması sonucu yor gunluk ve zayıflama gibi belirtiler orta ya çıkar. Öbür belirtiler arasında baş ağ rısı, uykusuzluk, terleme ve baş dönme si sayılabilir. Dışkıda şeritlerin görül mesiyle ve ender olarak da parçalanmış şeritlerden çıkan yumurtaların mikros kop altında saptanmasıyla tanı konur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
