Clonorchis Sinensis Nedir?
Clonorchis Sinensis Nedir? : Eş adlar : Distoma sinense, Distoma hepatis endemicum, Opis- thorchis sinensis, Clonorchis endemicus.Bu trematod da özellikle Uzak Doğuda köpek, kedi ve domuzlarda safra yollan ve safra kesesinde bulunur. Bazen insanların safra yollarında yerleşerek hastalık etkeni olur. Endemik bulunduğu bölgelerden gönderilen balıklar ile taşınabildiğinden başka ülkelerde de helminte rastlanmıştır.
Morfoloji ve evrim
Ortalama 2,5 cm boyunda ve 4 mm eninde şeffaf, kahverengimsi kırmızı renkli olup, vücut yüzeyinde dikenler yoktur. Clonorchis sinensis, morfolojik özellikleri ile Opisthorchis felinus’a yakınlık gösterir. Bununla beraber, Clonorchis sinensis’de ağız çekmeninin karındakinden daha büyük olması, bazen helmintin 3 cm . kadar büyük olabilmesi ve vücudun arka ucunda yer alan iki testisin çok dallanmış olmaları ayırdet- tirici özelliklerdir.
Helmintin yumurtası, üst kısmı kapaklı ve 30x15/1. büyüklüğünde- dir. Çok benzediği Opisthorchis felineus yumurtasına göre biraz daha az oval dup bu da bir ampul şeklindedir. Yumurtlandığı zaman içinde asimetrik olarak gelişmiş olan mirasidyum vardır.İnsanın safra yollarında yerleşerek hastalık etkeni olan Clonorchis sinensis’in evrimi sadece şu özellikleri ile Opisthorchis felineus evriminden ayrılır; iki helminte ait ara konaklardan gerek sporosist, redya ve serkaryalarm bulunduğu yumuşakçalar, gerekse metaserkaryaları taşıyan tatlı su balıkları ayrı ayrıdırlar.
Patogenez ve klinik belirtiler
Clonorchis sinensis’in insanda yaşama süresi 20 yıla varabilmekte-dir. Bir hastada 2000 i aşan sayıda helmint bulunabildiği bildirilmiştir. Hastalarda görülen patolojik değişiklikler ve klinik belirtiler, Opisthorc- his felineus için yazılanlara benzemekle beraber, çok defa daha ağırdır. Safra yollarında değişmeye ve kolanjite bağlı olarak büyümüş olan karaciğerde duyarlık vardır. Ateş ve eozinofilinin de katıldığı ağır hastalık, yağlı dejenerasyon tablosu yeterli beslenemeyen kimselerde görülebilir. Hazımsızlık, karında yemeklere bağlı olmayan rahatsızlık duyusu, tokse- mi belirtileri olarak çarpıntı, baş dönmesi, titreme bulunabilir. Karaciğer hücrelerinde basınç etkisiyle atrofiyi izleyerek siroz oluşabilir. Portal hipertansiyon, splenomegali bulunur. Bazen de kanser meydana gelebilir.
Bazı hastalarda pankreas kanallarında benzer değişiklikler olur ve bu organ tutulur. Diğer taraftan, çok hafif seyreden belirtisiz vakalara da rastlanır. Karaciğerin kist hidatik, amip absesi gibi hastalıklarıyla clonorchiasis (klonorkiyaz) ayırdedilmelidir.TanıKesin tanı için dışkıda veya duodenumdan sonda ile alınan muayene maddesinde içinde asimetrik mirasidyum bulunan tipik yumurtaların görülmesi gerekir. Bunların Opisthorchis felineus ve Heterophyes heterop- hyes yumurtalarından ayırdedilmesi için dikkat edilmelidir.
Tedavi
Ditiazanin (dithiazanine), etkili ilaçtır. Kas içine şırınga edilen Fua- din ya da ağızdan jansiyon moru, bazı vakalarda faydalı olabilir. Yine ağızdan alınan klorokin az toksik ve daha fazla etkili olduğundan önce denenebilir. Ayrıca duodenum drenajı yapılır, ikincil infeksiyonlara karşı antibiyotik kullanılır.
Epidemiyoloji
Clonorchis sinensis, tatlı su balıklarını çiğ veya az pişmiş yemenin âdet olduğu ülkelerde insanda sık olarak hastalık etkeni olur. Daha az sıklıkla metaserkaryalar kaynatılmaksızın içilen suyla ya da balık temizlerken kirlenmiş ellerle bulaşabilir. Böylece, Çin ve Japonyanın belirli bölgelerinde, Kore, Formosa ve Vietnamda insanlarda helminte sık rastlanır. Orta ve Kuzey Çinde ise çiğ balık yenmediğinden insanda bu helminte rastlanmaz; son konak olan kedi, köpek, fare gibi hayvanlarda ise varlığı bilinmektedir.
Korunma
Hastalıktan korunmak için metaserkaryaların öldürülmesi öngörülür. Bu amaçla başvurulacak çare, bunları içeren balıkların 70° C ısıda en az 15 dakika tutulmasıdır. Balıkların dondurulması metaserkaryalar üzerine etkisizdir. Ara konak olan yumuşakçalarla savaş ve toplumun clonorchiasis hakkında uyarılması faydalı olur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
