Meyve Nedir

Meyve türlerinin büyük çoğunluğu yaklaşık 9685 oranında sudan oluşur ve enerji miktarları düşüktür (40-80 kkal/100 g) (B). Enerji veren besinlerin en önemlileri çözünebilir karbonhidratlardır (glikoz, fruktoz. sakkaroz). Protein (yaklaşık 96 I) ve yağ (960,3). meyvelerde iz miktarda bulunur (istisna: 9623 yağ içeren avokado). Meyve. %l-5 oranında posalı madde içerir. Meyve, beslenmede önemli yer tutar; çünkü vitaminler (C. B grubu. B-karoten), mineraller (potasyum, kalsiyum, fosfor, demir, magnezyum), organik asitler ve aromatik maddeler gibi birçok biyoaktif ikincil bitki öğesi içerir. Meyve asitleri ve aromatik maddeler serinletici ve canlandırıcı etki yapar. Bu maddeler bağırsak hareketini uyarır. Meyve asitlerinin antibakteriyel etkisi bulunur; bu asitler kalsiyumun vücutta emilimini kolaylaştırır. Bunun yanında, biyoaktif ikincil bitki öğelerinin örn. kanser hastalıklarına karşı koruyucu etkileri olduğu da öne sürülmektedir 

 

 

Ham meyve geçici olarak büyük moleküllü karbonhidratlar (nişasta ve posa) içerir. Bunlar, olgunlaşma sırasında meyve enzimleri tarafından küçük moleküllü karbonhidratlara dönüştürülür. Meyve tatlanır ve yumuşar. Yeşil pigmentin (klorofil) azalmasıyla altta bulunan sarı ve kırmızı pigmentler görünür hale gelir (örn. muz). Toplanacak olgunluk, meyve için uygun hasat zamanını belirtir. Yenecek olgunluk, renk, koku ve tat arasında uyum sağlandığında oluşan olgunluk halidir.

 

Almanya'da en çok tüketilen meyve grubudur. Ancak günümüzde tercih edilen Granny Smith ve Cox Orange gibi türler göreceli olarak az miktarda C vitamini içerir (D). Depo elmaları ham halde toplanır ve yaklaşık 2°C’de azot-kar- bondioksit karışım gazı içeren depolarda saklanır. Bu yolla olgunlaşma süreci yavaşlatılır. Zeytinsi meyveler (kiraz, erik, kayısı, şeftali) de- polanamaz; bu nedenle hasadın hemen ardından tüketilmesi veya konservelenmesi gerekir (komposto, kutu konserveler, marmelatlar, likörler). Üzümsü meyveler genellikle çalılıklarda yetişir. En çok tüketilen üzümsü meyveler çilek, ahududu, böğürtlen, Bektaşi üzümü, kırmızı ve siyah frenküzümü, çay üzümü, yaban mersini ve şarap üzümüdür. Genellikle tam olarak olgunlaştıklarında toplanırlar. Üzümsü meyveler çok sulu oldukları için dayanıklı değildir. Dondurmak, en koruyucu saklama yöntemidir. C vitamininden zengin olanı siyah frenk üzümüdür. (177 mg/IOOg).

 

Sıcak iklim meyveleri'nin en bilinenleri turunçgiller (portakal, mandalina, limon, greyfurt) ve muzdur. Turunçgiller, yüksek düzeyde C vitamini içerir (30-50 mg/IOOg). Muz, henüz yeşilken toplanır ve nakil sırasında olgunlaşır. Olgunlaşma, olgun meyvelerden elde edilen etilen gazıyla yapılan işlemle hızlandırılabilir. Bu işlemle kabuktaki nişastayı meyve etine dönüştüren enzimler harekete geçirilir. Muz, yüksek oranda potasyum ve diğer meyvelere göre iki kat fazla karbonhidrat içerir (9624).

 

Kabuklu yemişler arasında ceviz, fındık, Brezilya cevizi, kestane, Hint cevizi, badem ve maun cevizi sayılabilir. Kabuklu meyveler çok az su (964-6), bol protein (9615-25) ve yüksek dü- zeydeyağ (9665) içerir. Bu nedenle kalori bakımından çok zengindir (650-700kkal/l OOg). Yer fıstığı, botanikte baklagiller arasında sayılır. Yer fıstığı yağından yemeklik yağ ve margarin üretilir. Kötü depolanmış veya bayatlamış yer fıstıklarında kanser yapıcı etkisi olan aflatoksin adlı küf zehiri  bulunabilir. Bademler, acı bademler  ve tatlı bademler olarak iki gruba ayrılır. Ölümcül hidrojen siyanür zehirlenmesi tehlikesinden dolayı acı bademler az miktarda ve paketlenmiş olarak satılabilmektedir. Kestaneler, diğer kabuklu meyvelere göre çok farklı bir içeriğe sahiptir. Yüksek oranda nişasta ve şeker, düşük oranda yağ (962) içerirler.

Meyve, çiçeğin dişi organının, döllenme sonucunda farklılaşıp, yumurtalığın gelişmesiyle meydana gelen ve tohumları taşıyan organa denir.

Olgunlaşma esnasında çiçeğin ovaryumundan başka, diğer kısımları genellikle dökülür ve ovaryum olgunlaşarak meyveyi teşkil eder. Ovaryumu meydana getiren karpeller (meyve yaprağı), meyve kabuğu (perikarp) haline ve ovaryum içindeki tohum taslakları da tohum haline döner. Döllenme meydana gelmeden meyve teşekkülüne partenokarpi, böyle meyvelere de partenokarp meyve denilir.

Meyveleri basit meyveler, küme (agregat) meyveler ve bileşik meyveler olmak üzere üç kısma ayırmak mümkündür. Basit meyveler bir çiçeğe ait bir tek ovaryumun gelişmesiyle meydana gelir. Agregat meyveler, bir çiçeğe ait birbirinden ayrı ovaryumlardan, mesela böğürtlen, çilek gibi; bileşik meyveler ise birden fazla çiçeğe ait ovaryumların bir bütün olarak gelişmesiyle meydana gelir, mesela dut ve incir de olduğu gibi.

Meyveyi teşkil eden meyve kabuğu (perikarp), üç kısımdan meydana gelmektedir. Dıştan içe doğru dış kabuk (ekzokarp), orta tabaka (mezokarp) ile iç kısımdır ve çoğunluk sertleşmiştir (endokarp).

Basit meyveler, kuru ve etli meyveler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Fındık, buğday, ayçiçeği, keçiboynuzu kuru meyvelere örnek verilebilir. Etli meyveler de üzümsü (bakka) ve eriksi (drupa) olmak üzere ikiye ayrılır. Üzümsü meyvelerde dış kabuk (ekzokarp) ince ve zarımsıdır. Orta (mezokarp) ve iç (endokarp) kısım etlidir. Bu tip meyvelere üzüm, portakal, limon, kabak örnek gösterilebilir. Eriksi meyvelerde ise iç kısım (endokarp) sertleşmiştir. Erik, kiraz, şeftali de olduğu gibi.

Meyvelerin Faydaları

Armut
Günde 3-4 tane armut yemek birçok sağlık sorununa iyi gelir.Yüksek tansiyonu olanlara çok faydalıdır. Ayrıca armut A vitamini yönünden oldukça zengin bir meyve olan armut böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar ve idrarı bollaştırır. Bu yüzden böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur. Hamile bayanlarda mide bulantısı ve kusmaları azaltır. Bunun yanında sinirleri yatıştırıcı zihinsel yorgunluğu azaltıcı özelliği vardır.

Kivi
Son yıllarda ülkemizde de yetiştirilmeye başlanan kivi C vitamin deposudur. Bir adet kivide bulunan C vitamini günlük almamız gereken C vitamini ihtiyacımızdan çok daha fazladır. Bu yüzden günde bir adet kivi yediğimizde başka C vitamini almamıza gerek yoktur. Bunun yanında kivinin sağlık açısından daha birçok faydası vardır.

Kivi kolesterol seviyesini düşürür kan basıncını ayarlayarak yüksek tansiyonu düşürür göğüs kanserini önlemede faydalıdır bağışıklık sistemini güçlendirir kanı temizler grip ve soğuk algınlığında tedavi edicidir.

İncir (Yemiş)
Çoğunlukla Ege ve Akdeniz’ de yetişen incir hem lezzetli bir meyve hem de sağlık açısından çok yararlı bir gıdadır. Hem taze hem de kuru tüketilen incir bağırsakları yumuşatarak kabızlığı giderir sindirim sorunu olanlar için çok faydalıdır. Göğsü yumuşattığı için bronşit ve öksürük gibi sağlık problemlerinde balgam söktürerek rahatlatır. Vücuda enerji verir.

Öksürük İçin: İki su bardağı çiğ sütün içine iki tane kuru inciri doğrayıp sütü kaynatın. Yirmi dakika kadar bekletip süzün ve günde 2 defa bu sütten sıcak olarak için.

Üzüm
İdeal bir enerji kaynağı olan üzüm; özellikle bebeklerin gelişimi için çok faydalıdır. Sindirimi kolaylaştırır kansızlığı giderir. Üzümde vücudumuzda en kolay parçalanan karbonhidratlar bulunduğundan yedikten çok kısa bir süre sonra yüksek enerji sağlar. Ayrıca antioksidan etkisi vardır.

Havuç
Havuçta bol miktarda A vitamini bulunur. Bu yüzden kalbe damar sertliklerine gözlere ve cilde oldukça faydalı bir meyve. Bunun yanında haşlayarak püre haline getirilip yenilen havuç taze havuçtan çok daha faydalı. Çünkü haşlanmış havuçta çok daha fazla anti kanserojen madde bulunuyor. Ayrıca Havuç beyin metabolizmasını canlandırdığı için hatırlama yeteneğini artırır.

Çilek
Çilek strese bire bir gelen bir meyvedir. Ayrıca sigaranın zararlı etkilerini büyük ölçüde azalttığı için çok sigara içiyorsanız veya çok sigara içilen ortamlarda bulunuyorsanız mutlaka çilek yiyin.

Elma
En çok tüketmemiz gereken meyvelerden biridir elma. Kalsiyum C vitamini ve Demir yönünden zengindir. Kanı temizler Cilde parlaklık ve güzellik verir ağızdaki kokuları giderir soğuk algınlığı ve öksürüğe iyi gelir kolesterolü düşürür yorgunluk ve uykusuzluğa iyi gelir. Günde bir elma yemek doktoru evinizden uzak tutar. İki elma yerseniz kalp ve dolaşım sorunlarına karşı korunmuş olursunuz. Kolesterolü yok eder ve kabızlığı önler. Sindirimi kolaylaştırır. Kokusu rahatlatır ve kan basıncını düşürür. Artrit romatizma ve gut hastalıklarına karşı da yararlıdır.

Ahududu
Kanı temizler vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Terletir ve idrar söktürür. Kabızlığı giderir. Vücuda dinçlik verir.

Ayva
İshal ve dizanteriyi keser. Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir. İnce bağırsak iltihabını giderir. Kanı temizler. Çarpıntıyı dindirir.

Badem
Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Böbrek mesane ve tenasül yollarındaki iltihapları giderir. Baş ağrısı karaciğer ve böbrek ağrılarını hafifletir.

Acı Badem
Aci bademin uçucu yagi iyi bir koku ve tat giderici (balik yagina ilave edilir) ve hafif bir dezenfektandir. Badem tohumlari badem surubu hazirlanmasinda kullanilir. Çocuklar için iyi bir müshildir. Kremlerin terkibine girer. Meyve kabugu halk arasinda bogaz agrilarina karsi kullanilmaktadir.

Ceviz
Yaprakları ve kabuklarıyla hazırlanan ilaçlar kanı temizler kansızlığı giderir. İshal ve dizanteriyi keser. Verem ve şeker hastalığında hem besleyici hem de tedavi edicidir. Saç ve elleri boyamakta da kullanılır. Bitki bilimcilere göre bol miktarda A B1 B2 C E ve K vitaminleri ile Chinon Juglon adlı aktif madde içeren cevizin hem içi hem ağacının kabukları hem de yaprakları pek çok sağlık sorununa iyi geliyor. Her sabah kahvaltıda bir miktar ceviz içi yenmesinin zekayı geliştirdiğini belirten uzmanlar yeşil ceviz meyvelerinin kabukları kaynatılarak içildiğinde erkeklerde cinsel gücü artırdığını belirtti. Vücudu besleyip güçlendiren cevizin yararlarından bazıları şöyle sıralanıyor: Nasırlar üzerine konulan ceviz yağı zamanla bunların yok olmasını sağlar. Taze dalların kabukları ve meyvelerinin kabukları ile karıştırılıp kaynatılarak elde edilen sıvı mideyi kuvvetlendirir. Ceviz yapraklarından yapılan çay iştah açar mideyi kuvvetlendirir boğaz hastalıklarına iyi gelir. Bir miktar ceviz yaprağı banyo suyuna karıştırılırsa cilt hastalıklarına iyi gelir. Ceviz yaprakları pişirilerek çıbanların üzerine sarılırsa iyileşmesini sağlar. Ceviz yağı yüz lekelerinin üzerine sürülüp masaj yapılırsa lekeler yok olur.

Çamfıstığı
Bronşit verem akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcı olur. Ruhi çöküntüyü giderir. Kalp hastalıklarında da faydalıdır.

Dut
Beyaz dut yaprakları idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Aç karnına yenen beyaz dut bağırsak solucanlarını söktürür.