ishale ne iyi gelir kola

İshal nedir?

İshal, dışkılama sayısında artışla beraber, dışkının şekilsiz, sulu bir hal alması olarak tarif edilir. İshalde barsak hareketleri artar, normal süreden daha sık aralıklarla dışkılama olur. İshalin en sık nedeni ağız yoluyla alınan mikroplardır, ancak başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-barsak hastalıkları, stres gibi duygusal durumlar da ishale sebep olabilir. Mikrobik ishallerde çeşitli virüsler, bakteriler veya parazitler etken olabilir. Bu mikroplar sıklıkla, kirli suların içilmesi veya bu sularla bulaşık, iyi temizlenmemiş gıdaların tüketilmesi ile veya bozuk gıdalarla vücuda girerler ve dışkı ile dışarı atılırlar. Bu dışkıların bulaştığı tüm maddeler (bazen oyuncaklar bile) ishalin bulaşmasında etken olabilirler, bazen salgınlar yaparlar. En önemli korunma yöntemi, ellerin sık sık yıkanması, yiyeceklerin, içme sularının ve ortamın temizliğine dikkat edilmesidir.

İshal nasıl oluşur?

Mikroplar vücuda girdikten sonra, bir kısmı barsak duvarında iltihap oluşturarak hem barsak hareketlerini arttırır, hem de barsağa su ve iltihabi hücrelerin geçişine neden olur; bir kısmı da barsakta iltihap yapmadan, salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisi ile su ve tuz geçişini arttırarak ishale neden olur. En önemli belirti, dışkılama sayısının artması, dışkı kıvamı ve içeriğinin değişmesidir. Dışkı bazen çok bol ve sulu, bazen de yumuşak kıvamlı ama sümüklü ve kanlıdır. Kanlı ishallere dizanteri denir. İshallere kusma ve ateş eşlik edebilir.

Nasıl tedavi edilir?

İshal tedavisinde asıl amaç vücuttan olan su ve tuz kaybını yerine koymaktır. İshalin hafif olduğu, kusmanın çok olmadığı hastalarda, genellikle ağızdan sulu gıdaların bolca alınması ile klinik tablo atlatılır. İshal düzelene kadra mide ve barsakları rahatsız etmeyecek, ishali azaltacak, posasız gıdalar tercih edilir. Az yağlı makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patetes, haşlanmış et veya tavuk, ızgara köfte, muz, elma, havuç, kraker, galeta, tostlar, beyaz peynir, yoğurt, ayran ve alabildiği kadar su verilebilir. İshallerin çok az bir kısmında tedavide antibiyotikler gereklidir, mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır. Bazen doktorunuz bir barsak antiseptiği veya iyileşmeyi hızlandıracak ilaçlar veya tuz-şeker karışımları önerebilir. Mikrobik ishallerde barsak hareketlerinin ilaçlarla durdurulması önerilmez.

İshale İyi Gelen Yiyecekler
İshal, gıda zehirlenmesi de dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıkların sonucunda ya da ishale yol açtığı bilinen bazı gıdaların aşırı tüketimi nedeniyle oluşabilir. İshal süresince sindirimi zor olmayan hafif gıdaların tüketilmesi ve sıvı tüketiminin arttırılması gerekir. Bu dönemde alkol, kafein, baharatlı gıdalar, süt ürünleri, yağlı gıdalar ve yüksek oranda lif içeren gıdalardan uzak durmalısınız. İshale iyi gelen yiyecekler arasında ilk sıralarda düşük lifli pirinç, muz, elma püresi ve bir kaç dilim ekmek ilk sıralarda gelmektedir.

İshal Tedavisine Yardımcı Gıdalar

Pirinç ve Pirinç Suyu: İshal sırasında dışkının sertleşmesini sağlamak ve normale döndürebilmek için düşük lifli, bağlayıcı gıdaların tüketilmesi önerilmektedir. Beyaz pirinç düşük lif içeriğiyle bu kategoriye girer ve ishali bastırmak için kullanılabilir. Esmer pirinç lifli olduğundan ve bağırsakları daha da yumuşatacağından ishal sırasında tüketilmemelidir. Eğer ishaliniz uzun sürdüyse ve pirinç yemekte zorlanıyorsanız yarım kase beyaz pirinci 3 kase suda 45 dakika beklettikten sonra süzerek suyunu içebilirsiniz. Pirinç suyu, ishal sırasında ihtiyaç duyacağınız nişasta ve besin değerlerini sağlarken sindirim sistemini zorlamadan kaybedilen suyu yerine koymanızı sağlar.

Muz: Hafif ve sindirimi kolay bir meyve olan muz ishale iyi gelen yiyecekler arasındadır. İshal sırasında kaybedilen potasyum muzda bol miktarda bulunur. Muz tek başına ishali geçirmez ancak ishal nedeniyle kaybedilen mineralleri geri almanızı sağlayabilir.

Elma Püresi: Bağırsakların normal çalışma sistemine dönmesine yardımcı, bağlayıcı bir besin olan elma püresi hem sindirim sistemini zorlamaz hem de besleyicidir. İshalken elmanın kabuklarını soyun çünkü elma kabuğu sindirim sisteminizi daha da hassaslaştırabilir.

Böğürtlen: İshal tedavisinde geleneksel olarak kullanılan böğürtleni meyve olarak yiyebilir veya suyunu içebilirsiniz. Daha etkili bir tedavi için böğürtlen suyu içine birkaç çay kaşığı yenibahar atıp her saat başı yarım çay bardağı tüketebilirsiniz.

Limon Suyu: Günde 3-5 kez taze sıkılmış limon suyu içmek ishale neden olan patojenleri öldürecektir.

Elma Sirkesi: Doğal bir antiseptik olan elma sirkesi bağırsakların ve tüm sindirim yolunun temizlenmesine yardımcı olur. Ayrıca elma sirkesi içinde bulunan “pektin” maddesi dışkının sertleşmesini ve ishalin hafiflemesini sağlayabilir. Her öğünden sonra dolu su bardağına 1-2 çay kaşığı sirke karıştırarak içebilirsiniz.

Kepek: Her gün 1 yemek kaşığı kepeği beslenmenize ekleyerek ishalin daha kısa sürede geçmesini sağlayabilirsiniz. Ancak kahvaltılık gevreklerde bulunan kepek ya da kepekli ekmek gibi işlenmiş kepek değil, işlenmemiş doğal kepek tüketmeniz gerekiyor. İşlenmemiş kepeği çorbalarda ve yemeklerde kullanabilirsiniz. Kepeğin özelliği her tanenin kendi ağırlığının 8 katı kadar su emebilmesi ve ishal sırasında bağırsaklarda biriken suyu azaltmasıdır.

Keçiboynuzu Tozu: Tanen ve bağlayıcı pektin maddesi bakımından oldukça zengin olan keçiboynuzu tozu anti-viral etkiye sahiptir. Bebek ishalinde de kullanılabilecek keçi tozundan 1 çay kaşığı kadar bebek mamasına ekleyebilirsiniz.

Havuç: 1-2 havucun dış kısmını soyduktan sonra kaynatın ve sıcakken kaşıkla ezerek püre kıvamına getirin. Her 15 dakikada 1 çay kaşığı yiyerek ishali hafifletebilirsiniz.

Sarımsak: İshale neden olan bakterileri daha kısa sürede öldürmek için her gün 2-3 çiğ sarımsak yiyebilirsiniz. Bu yöntem özellikle seyahatler sırasında faydalı olabilir.

Bal: Bakteri nedeniyle oluşan ishal tedavisi için bal kullanabilirsiniz. Yarım litre suya 4 yemek kaşığı bal karıştırın ve gün içine yayarak için. Şeker hastalarının bal tüketirken dikkatli olması gerekmektedir.

Patates Çorbası: Kendinize bir tencere patates çorbası hazırlayın ve gün boyu için. Papates bağırsaklarınızın normale dönmesini sağlayacaktır.

Zencefil: Gün içinde, yemeklerden sonra bir bardak zencefil çayı içerek hem ishalin etkilerini hafifletmiş hem de ishal nedeniyle vücudunuzun kaybettiği suyun bir miktarını yerine koymuş olursunuz. Aynı şekilde nane, civanperçemi ve meyan kökü çayları da ishali azaltmak için kullanılabilir.

İshal İçin Beslenme Önerileri
Bazı gıdalar ishal belirtilerini hafifletebildiği gibi bazı gıdalar ishali şiddetlendirebilir. İshal olduğunuzda yağ, yağlı gıdalar ve yoğurt dışında kalan süt ürünlerini tüketmeyin. İshalle birlikte kusma görülüyorsa katı yemekler yerine çorba gibi sıvı ve sindirimi kolay yemekler tüketin. Ayrıca ishalken bol su içmeniz önerilmektedir. İshal 3-4 günden uzun sürdüyse ve şiddetini arttırıyorsa doktora görünün.