hazımsızlık şişkinlik neden olur

Hazımsızlık Nedir

Genellikle yiyeceklerin alınmasından sonra ortaya çıkan ve karın boşluğundaki çeşitli şikayetleri içine alan geniş manalı bir terim. Hazımsızlık olduğu zaman karında dolgunluk, basınç, ağrı, mide yanması, geğirme, gerginlik veya şişkinlik bulunabilir. Çoğu zaman hazımsızlık şikayetlerinin belli bir sebepi bulunamaz. Bunlar fonksiyonel hazımsızlık olarak nitelenirler ki, şahsın psikolojik sebeplerden kaynaklanan durumunu ifade ederhazımsızlık
Yemeklerden hemen sonra ortaya çıkan şikayetler; safra kesesi yetmezlikleri, yemek borusu hastalıkları, gastritler, mide kanseri ve ülseri durumlarında görülebilir. Yemeklerden birkaç saat sonra gelişen rahatsızlıklar ise oniki parmak barsağı ülserlerinde ve pankreas yetmezliklerinde görülür. Geceleri veya arka üstü yatarken husule gelen ağrı; mide fıtıkları, oniki parmak barsağı ülserleri ve pankreas kanserlerinde olur.

Sıvı gıdalarda bir problem olmadığı halde katı gıdaların kolay yutulamadığı durumlarda yemek borusu darlığı ve buranın kanseri düşünülmelidir. Yağlı gıdaların yenmesinin akabinde ortaya çıkan rahatsızlıklar daha ziyade safra veya pankreas yetmezliğine bağlıdır.

Bazı kişiler buğday unundan yapılan gıda maddelerini, bazıları bakla, bazıları yumurta, süt, çilek gibi yiyecekleri yediklerinde rahatsızlıklar gelişir. Bu durumlar genellikle özel bir hastalığa veya o gıdaya karşı olan hazım bozukluğuna tekabül eder.

Karında fazla gaz bulunması ve şişkinlik de hazımsızlık olarak değerlendirilir. Sindirim kanalındaki gazların büyük kısmı yutulan havadır. Huzursuzluk, az yeme, hızlı yeme alışkanlığı durumlarında yutulan hava miktarı artar. Gazların ikinci büyük kaynağı ise karbonhidrat ve proteinler üzerine bakterilerin etkisi ile barsak içinde husule gelen gazdır. Kuru baklagiller gibi emilemeyen şekerleri ihtiva eden yiyeceklerin yenmesi de fazla miktarda gaz meydana getirebilir. Barsaklarda bulunan fazla gaz gerilme, ağrı, ishal veya şişkinliğe sebep olabilir. Bunun için kuru bakliyattan perhiz etmeli, yavaş yavaş ve iyice çiğneyerek yemek yemeli ve çok sinirlenmemeli, sinirli ve heyecanlı durumdayken sofraya oturmamalıdır.

Mide-barsak sistemi dışındaki bir takım hastalıklar da hazımsızlığa yol açabilir. Mesela kalp yetmezliği, üremi, akciğer veremi ve kanserlerde hazımsızlık belirgin bir şikayet halinde ortaya çıkabilir.

Hazımsızlığı olan hastanın mide-barsak sisteminin filimleri çekilerek organlarda belli bir rahatsızlığın olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer herhangi bir hastalık tespit edilemezse ruhi olaylara bağlı olduğu kabul edilip, psikiyatrik tedavi yapılmalıdır.

Hazımsızlık neden olur?

Hazımsızlık bir çok sebepten kaynaklanıyor olabilir. Özellikle gastrit gibi rahatsızlıklar hazımsızlığa sebep olur.
Yaygın nedenleri şunlardır:

• Yemekleri hızlı bir şekilde yemek
• Yağlı yemekler tüketmek
• Çok fazla baharatlı yemek yeme
• Kafein içerek gıdalar ve içeceklerin aşırı tüketilmesi
• Aşırı alkol tüketimi
• Gazlı içecekler
• Sigara içilmesi
• Sinirlilik
• Duygusal travma
• Antibiyotikler de dahil olmak üzere ilaçlar, bazı ağrı kesiciler
• Pankreas iltihabı (pankreatit)
• Peptik ülserler
• Safra taşları
• Mide kanseri

Hazımsızlık için Bitkisel Tedavi

Rezene çayı mide şişkinliğine ve yenilen besinleri sindirmeye oldukça iyi gelir. Rezene çayı sindirime yardımcı olarak mideyi rahatlatır.
Papatya çayı da hazımsızlık için iyi gelen şifalı çaylar arasındadır. Papatya çayı ile sindirim sistemini rahatlatmak mümkündür.
Akşamları yemeklerden sonra birçok kişi yemeğin üzerine çay demler. İşte yemek üzerine afiyetle içilen bu çay, aslında sindirime de yardımcı olur. Yemekten sonra içilen bir bardak çay yenilen yemeğin sindirimini kolaylaştırır.
Papatya ve rezene çayları gibi melisa otunun çayı da oldukça faydalıdır. Akşam yemeklerinden sonra bir fincan melisa çayı içmek sindirimi büyük ölçüde rahatlatmaya yardım eder.
Kimyon, karabiber gibi baharatlar da aşırı tüketmemek kaydıyla sindirime yardımcı olur. Baharatları fazla tüketmek mideye zarar verebilir. Fakat belli ölçülerde tüketilen karabiber ve kimyon gibi baharatlar rahatlamaya yardım eder.
Anason çayı da mide şişkinliğini giderici etki yapar. Ayrıca anason çayının rahatlatıcı ve uyutucu etkileri de vardır.
HazımsızlıkYemeklerden sonra içilen yeşil çayın da hazımsızlık için büyük faydası vardır. Yeşil çay birçok derdin devası olduğu gibi sindirime de iyi gelen çaylar arasındadır.
Bir fincan zencefil çayı da mide şişkinliğine ve hazımsızlığa büyük ölçüde fayda sağlar. Zencefil çayı hazırlayarak midenizi rahatlatabilir ve şişkinlikten kurtulabilirsiniz.
Yemeklerin yanında veya yemeklerden sonra yoğurt yiyerek de sindiriminizi rahatlatabilir, hazımsızlıktan kurtulabilirsiniz.
Sarı kantaron çayı da özellikle aç karnına içildiği zaman mideyi koruyucu bir etki yapar. Açken içilirse midede bir tabaka oluşturur ve oluşan bu tabaka sayesinde mide asitli, gazlı, yağlı yada çok sıcak, çok soğuk yiyeceklere karşı korunabilir.
Yemeklerden sonra içilen kahveler de hazımsızlık için bire birdir. Kahve mideyi rahatlatır ve kolay bir sindirime olanak verir.
Hazımsızlığa iyi gelen diğer bir bitki kakuledir. Bir fincan kakule çayı yada kakule kahvesi içerek mide şişkinliği ve hazımsızlıktan kurtulmak mümkündür.
Acısı bol bir yemek yedikten sonra midenizin rahatsız olacağını düşünüyorsanız 3-5 yaprak taze nane çiğneyin. Naneleri çiğnedikten sonra bir bardakta su içerseniz, midenizin biraz olsun rahatladığını fark edebilirsiniz. Nane çayı da rahatlamaya yardım eder.

Hazımsızlık Belirtileri

Hazımsızlık; Hazımsızlık, sindirim olayının rahatsızlık şeklinde duyulmasıdır. Sebep, midenin her hangi bir hastalığı olabileceği gibi, başka organların hastalıkları da bu şekilde bir bozukluğu meydana getirebilir. Tıpta Dispepsi adı verilen hazımsızlık başlıca iki şekilde görünür:

1. — Hazımsızlığın bu çeşidinde yemeklerden çok sonra yanma ve ağrılar, ekşi geğirme, bazen kusma görülür. Ağrılar çok defa birkaç lokma bir şey yemek, ya da karbonat almakla diner. Bu gibi kimselerde mide fazla asit salgılamaktadır. Mide hareketleri şiddetlidir, bu bakımdan zaman zaman kramp şeklinde ağrılar çekerler.

2. — Yemekten hemen sonra mide bölgesinde bir ağırlık ve dolgunluk hissi vardır. Karın şişer, bazan yüz kızarır. Çok defa uyuklama hali görülür. Hava yuttuklarından geğirme ile sık sık gaz çıkarırlar. Bu belirtiler yemekten 1-2 saat sonra geçer.

Bu şekilde hazımsızlık çekenlerde mide asidi çok azdır ve mide hareketleri ağırlaşmıştır. Midenin gevşek ve tembel oluşu boşalmayı geciktirir.

Hazımsızlığın Nedenleri

Hazımsızlık halinde önce midenin organik hastalıklarını ve vazife bozukluklarını düşünmek gerektir. Mide ülseri, duodenum (on iki parmak bağırsağı) ülseri, had ve müzmin gastritler (mide nezlesi), kanser, hazımsızlığın başlıca sebebi olabilir.

Mide Ülseri. — Yemekten 15 dakika, ya da 2 saat sonra mide bölgesinde ağrılar olur ve bu ağrılar çok defa bele vurur. Ekşi geğirme, bulantı ve kusma vardır. Mide asidi çoğalmıştır.

Duodenum Ülseri. — Ağrılar yemekten 1/2-4 saat sonra, çoğunlukla geç ortaya çıkar. Aç karnına gelen, bir şey yemekle geçen ve tıpta «açlık ağrıları» denen şikâyetler duodenum ülserleri için özel bir durum taşır. Kusma seyrektir. Bu tip ülserlerde mide asitliği de artar.

Gastrit. — Midede asit artar. Bulantı, kusma, ekşi geğirme ve yanma vardır. Dil paslı görünür, iştah azalır. Gastritin sebebi çok defa çürük diş, yetersiz çiğneme, çok sıcak veya soğuk yiyecek ve içecekler, tahriş edici maddeler (biber, baharat, ilâçlar gibi), alkol, tütün, kahve, çay olabilir.

Kanser. — Yaşlı kimselerde ortaya çıkan hazımsızlıklar tedaviye direniyor ve devam ediyorsa mide kan-serinedn şüphe edilmeli ve dikkatle incelenmelidir.

Kanser sebebiyle olan hazımsızlıkta mide asidi son derece azalır, midede dolgunluk ve ağırlık hissi vardır.

Midenin Vazife Bozuklukları. — Hazımsızlık midede organik bir âfet olmadan da meydana çıkabilir. Mide salgısının veya hareketlerinin artması yahut azalması, başlıbaşına hazımsızlık sebebi olabilir. Bu şekildeki hazımsızlıklara beslenme bozuklukları da yol açabilir. Meselâ: mideyi tahriş eden besinler, alkol, tütün, çay, iyi çiğnememek gibi ayrıca, çürük dişlerin, aşırı beden yorgunluğunun, ruhi şokların, ağır dimağ çalışmalarının da hazımsızlık sebebi olabileceği unutulmamalıdır.

Hazımsızlık ve Başka Organlar

Mideden başka organların çeşitli hastalık ve bozuklukları da hazımsızlığa sebep olabilir. Bunları kısaca şöyle sayabiliriz: Safra kesesi hastalıkları, apandisit, barsak hastalıkları, barsak parazitleri, kabızlık, ishaller, böbrek haftalıkları, kadınlarda cinsi organların bozuklukları, fıtıklar, şeker hastalığı, migren, damar sertliği, gebelik, B vitamini noksanlığı, kansızlıklar, sinir bozuklukları.

Sinir bozuklukları, bilhassa irademiz dışındaki vejetatif (bitkisel) sinir sistemi aksamalarının hazımsızlık üzerine etkisi büyüktür.

Mide hareketlerini ve salgılarını adı geçen sinir sistemi idare ettiğine göre bu sinirlerdeki aşırı uyarılma, ya da tembellik, hazımsızlıklara sebep olur. Ruhi bozukluk, ağrılar, yanma, dolgunluk hissi, hava yutma, geğirme, iştahsızlık, şişkinlik zaman zaman gelir geçer. Bu gibi şikâyetler yenen besinlerden ziyade şahsın o günkü ruhi durumuna bağlıdır. Ruhi şartlar düzeltilmedikçe hazımsızlık önlenemez. Halbuki bazıları çok defa kabahati yiyeceklere bulur; perhize baş vururlar. O zaman bir de zayıflama başlar; zayıfladıkça da karın organlarının sarkması ve sinirlerin gerginliği büsbütün artar.

Bu durumda tedavi hastayı ruhen takviye etmek ve düzgün bir gıda rejimi uygulamakla mümkündür.

Hazımsızlığın Tedavisi

Geçici olarak ortaya çıkan hazımsızlıklarda birkaç gün mideyi rahat ettirecek bir perhiz çok defa işi halleder. Bunun için mideyi tahriş eden maddelerden, fazla soğuk ve sıcak yiyecek ve içeceklerden, çok yağlı, baharatlı, ağır yemeklerden sakınmak ekseriya yeter. Midede ekşime varsa biraz karbonat, ya da mide asitliğini azaltan ilâçlar kullanmak gerekebilir.