Filarya Hastalıkları Nelerdir?
Filarya Hastalıkları Nelerdir? : Filarya (Filaria) denen nematodlar deri altı dokusu, bağ dokusu, se- röz boşluklar ve lenf sisteminde yerleşerek filaryaz (filariasis) adı verilen hastalıkların etkeni olurlar. Uzun, silindir şeklinde, ipliksi ve krem rengindeki vücutlarının ön kısmında dudaksız ve kapsülsüz bir ağız bulunur. Başın yan ve orta kısmında papillalar vardır. Dişi birey, erkeğin iki katı kadar boyda olup, vulva ön kısımdadır.
Bunlar vivipardırlar; yumurtlamazlar, kurtçuk doğururlar. Mikrofilarya adı verilen bu kurtçuklar bir ara konağın vücudunda gelişirler. Ara konak ödevi gören vektör böcekler sokarak sağlam insanlara hastalığı bulaştırırlar.İnsan sağlığı bakımından önemli olan aile Dipetalonematidae’dir. Buna dahil olan nematodlar, 50 cm boyunda olabilen dişi Onchocerca volvulus dışında 2-10 cm. boyundadırlar. Filarya cinslerinden önemli türler aşağıda sırasıyla incelenecektir. Erişkin helmı'ntleri inceleme olasılığı genellikle bulunmadığından bunların tanısı, periferik kanda ya da deride bulunan mikrofilarya adı verilen 0,2 mm kadar büyüklükteki kurtçukların görülmesiyle sağlanmaktadır.
Mikrofilaryaların ayırdedilmesi
Değişik türlerden mikrofilaryalar bulaşmadan aylarca sonra periferik kandan, deriden veya deri altındaki nodüllerden elde edilerek incelenebilir. Muayene maddesi belirli zamanda alınmalıdır. Örneğin, Wuc- hereria bancrofti kurtçuğu geceleri kanda bulunur. Wuchereria pacifica adı verilen ve bazılarınca bir varyant olarak kabul edilen yakın türden kurtçuklara gece ve gündüz periferik kanda rastlanır. Bazı türlerin mikrofilaryaları kanda yalnız gündüz bulunur. 0,2 mm boyunda ve 0,01 mm eninde olan mikrofilaryaların vücutları yılan şeklindedir. Bir kısmının etrafında bir örtü bulunması bunları diğerlerinden ayırır. Vücutları etrafında, özellikle kuyruğun uç kısmında belirli olan bir örtü taşıyan kurtçuklar Wuchereria bancrofti, Wuchereria malayi ve Loa loa türlerine aittirler. Diğer bir ayırıcı özellik, değişik türlerden kurtçukların vücudundaki çekirdeklerin (nukleus) farklı şekilde yerleşmiş olmasıdır.
Bazı mikrofilaryalarda çekirdekler kuyruğun ucuna kadar ilerler (Loa loa, Acanthocheilonema streptocerca, Acanthocheilonema perstans). bir kısım türlerde ise kuyruk ucunda boş bir kısım bırakacak şekilde yerleşmişlerdir (Wuchereria bancrofti, Wuchereria malayi, Onchocerca volvulus, Mansonella ozzardi). Kanı lam-lamel arasında inceleyerek mikrofilaryaları canlı halde görmek olasıdır. Bunun dışında, kandan yayma preparasyon yapılarak Pappenheim panoptik boyama yöntemi ile boyanabilir, ya da kalın damla preparasyon hazırlanıp hematoksi- lenle boyanarak incelenebilir.
Filaryaz tedavisinde hastalara ağızdan verilen dietilkarbamazin (di- ethylcarbamazine) kullanılır. Faydalı ilaç olan antripol (antrypol), damar içine şırınga edilmesi gerektiğinden, geniş çapta kullanılmamaktadır. Eski vakalarda böbrek üstü bezi hormonları faydalı olabilir. Bazı vakalarda cerrahî tedavi gerekebilir.Korunma için hastaların tedavisi gerekir. Filaryaların epidemiyolo- jik özellikleri türlere göre birbirinden farklıdır. Vektör olan sivrisinek ve sineklerle savaş yapılır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
