Dıpylıdıum Canınum Nedir?
Dıpylıdıum Canınum Nedir? : Eş adlar : Taenia canına, Taenia cucumerina, Taenia elliptica, köpek tenyası, köpek şeridi.Dipylidium caninum, bütün dünyada genellikle köpek, kedi gibi hayvanların barsağında yaşayan bir helminttir. Çoğunlukla çocuklarda olmak üzere ender olarak insanda da hastalık etkeni olabilmektedir.
Morfoloji ve evrim
Dipylidium caninum 10-15 cm boyunda, 0,5 cm eninde, kırmızımsı sarı renkli bir şerittir. Skoleksi 0,3 mm eninde ve kesiti eşkenar dörtgen şeklindedir. Üzerinde dört tane çekmen, ayrıca rostellum adını alan ön kısımdaki çıkıntıda enine birkaç sıra halinde dizilmiş ufak çengeller mevcuttur. Ergin halkanın boyu eninden fazladır, elips şeklindedir. Genital organların herbiri çift olarak proglottisin iki tarafında bulunurlar. Genital delikler orta çizgide, iki yanlardadır. Uterus birbirinden ayrı boşluklar ve kanalcıklar halindedir. Bu boşlukların herbirinde yumurtalar vardır. Gebe halkalar tek tek ya da iki veya üç tanesi bir arada olarak helmintin vücudundan ayrılarak dışkıyla çıkarlar. Bunlar, hareketli olabilirler. Yumurtalara dışkıda çok ender rastlanabilir.Dipylidium caninum yumurtası yuvarlak, ince kabuklu ve kırmızımsı renkte, 30 - 40 /i çapındadır. Yumurtanın içinde üç çift çengel taşıyan onkosfer bulunur
Bu embriyon ile dış kabuk arasında kaim, şeffaf bir tabaka yer alır. Yumurtaların kapsül içinde ve kümeler halinde bir arada dışkıyla çıkarılmaları bu helmint için bir özelliktir.İnce barsak mukozasına yapışık olarak yaşayan erişkin helmintin konak organizmanın dışkısıyla çıkan gebe halkalarını veya doğrudan doğruya yumurtalarını sindirim yolundan alan köpek piresi ya da köpek biti gibi ara konakların barsağında onkosfer açığa çıkar ve vücut boşluğunda önce proserkoid, sonra sistiserkoid kurtçuk haline geçer.
Ara konak olan böcekler arasında kedi pireleri ve insan pireleri de vardır. Köpek, kedi ve insana ait pirelerin ergin olan ve olmayan şekilleri veya köpek biti gibi helmintin kurtçuk şeklini taşıyan bir böcek son konak olan köpek, kedi ya da insan tarafından yutulduğu zaman bunlar sindirilir ve sistiserkoid kurtçuk açığa çıkar. Kurtçuk, skoleksi ile barsak duvarınayapışır ve halkaların meydana gelmesiyle bir ay içinde erişkin Dipylidium caninum haline geçer
Klinik belirtiler
Dipylidium caninum, insanda hemen her zaman çocuklarda görülür ve çok defa hafif belirtilere yol açar, hatta hiç belirti vermeyebilir. Hastada birden fazla helmint bulunuşu enderdir. Karın ağrısı, hazımsızlık, iştahsızlık gibi barsak şikâyetleri ve anüsde kaşınma olabilir. Ender olarak bazı hastalarda toksemiye bağlı ishal, baş ağrısı, konvülsiyonlar bulunabilir.
Tanı
Dipylidiasis caninum vakalarında helmintin anüsden dışkı içinde çıkan gebe halkalarının incelenmesiyle ve az sıklıkla dışkıda tipik yumurta kümelerinin görülmesiyle tanı sağlanır.
Tedavi
Tenyalara karşı kullanılan ilaçlar bu helmint için de etkilidir.
Epidemiyoloji
Dipylidium caninum’a. dünyanın her tarafındaki köpeklerde sık olarak rastlanır. İnsanda ise, özellikle küçük çocuklarda tek tük vakalar halinde görülür. Yurdumuzda bir vaka bildirilmiştir. Dipylidium caninum yumurtaları kuruluğa olduğu gibi, neme de çok duyarlıdır; fazla ısı ve soğukta yumurtalar hemen canlılıklarını yitirirler.
Ara konak olan pireler hayvanların yattığı yerlerden, bitler ise konak olan köpek veya kediyi ısırırken infekte olurlar. Çocuklarda bu böceklerin rastlantı sonucu yuturmasıyla bulaşma olur, bazen de infekte pireleri dişleriyle parçalayan köpek ağzına gelen sistiserkoidleri insana geçirir.
Korunma
Köpek veya kedi besleyen bireyler, DDT gibi insektisitler aracılığıile bunların pire ve bitlerini ortadan kaldırmalı ve hayvanların üzerinde yattığı yer, eşyaları sık sık yıkayarak temiz tutmalıdırlar. Evdeki köpek ve kedilerin sokak hayvanlarıyla teması önlenmelidir. Dipylidium cani- num taşımakta olan değerli ev hayvanları tedavi edilmeli, çocuklara adı geçen ev hayvanlarından gelebilecek tehlikeler anlatılmalıdır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
