Bruton Hastalýðý Bronþektazi

Bronþektazi

Bronþektazi (bronþ geniþlemesi), bronþlarýn doðuþtan ya da sonradan 'geri dönüþsüz' biçimde geniþlemesidir. Bronþ geniþlemesine, çeþitli biçimlerde ve bronþ aðacýnda deðiþken yaygýnlýkta rastlanabilir. Doðumsal olduðu kadar, bronþlara yerleþen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen geri dönüþümsüz bir bozukluktur. Ýltihaplanma ilerlediðinde ilk kez iltihaba baðlý yüksek ateþ, halsizlik, üþüme gibi belirtilerle enfeksiyon fark edilebilir.

Taným
Ýlk kez 1819 yýlýnda René Laënnec tarafýndan tanýmlanan Bronþektazi, subsegmental hava yollarýnýn anormal ve kalýcý geniþlemesidir. Bronþektaziler olgularýný ciddiyetlerine göre hafiften aðýra doðru silindirik, varriköz veya kistik yapýda olabilmektedir. Geliþmekte olan ülkelerde bronþektazilerin oluþumunda rol oynayan etmenlerin baþýnda enfeksiyonlar gelmektedir. Oldukça sýk rastlanan kýzamýk, tüberküloz ve boðmaca dýþýnda, adenovirüsler, herpes virüsler, myocplasma pneumoniae ve aspergillus fumigatus da bronþektaziyle sonlanan alt solunum yolu enfeksiyonlarýndan sorumlu olabilmektedirler. Enfeksiyonlar dýþýnda, özellikle geliþmiþ ülkelerde kistik fibroz, bronþektazinin oluþumunda sýk karþýlaþýlan bir etyolojik faktördür. Ayrýca silyer disgenezi sendromlarý, yabancý cisim aspirasyonlarý, sað orta lob sendromu, immün yetersizlikler ve iyi kontrol edilmemiþ astma bronþiale de bronþektaziyle sonlanabilmektedir. Bebekken ortaya çýkan bronþ geniþlemeleri doðumsaldýr. Bronþ duvarýnýn esnekliðini ve desteðini saðlayan etkenlerin yetersizliði sonucu, bronþlar doðumdan baþlayarak sürekli geniþ kalýr. Aslýnda edinilmiþ bronþektaziler de ayný yetersizlik sonucu geliþir. Edinilmiþ bronþektazilerde birçok bozukluk birlikte görülür. Kronik bronþ iltihaplarý sýrasýnda geliþen olaylar bronþun esnekliðini ve direncini bozarak saðlýklý yapýsýný kolayca deðiþtirir. Bir öksürük ya da güçlü soluk verirken karþýlaþýlan bir engel sonucunda bronþ içindeki basýncýn artmasý, bronþ duvarýnýn çökmesini kolaylaþtýrýr. Bronþ dokularýnda ya da baðdoku artmasýyla birlikte ilerleyen süreçler bronþ duvarýný yaygýnlaþtýrýp çekerek bronþun geniþlemesine neden olur.
Bronþ geniþlemesi, salgý birikimine yol açmaktadýr. Bu iltihap üretici mikroplarýn barýnmasýna uygun bir ortam oluþturur. Böylece bronþ geniþlemesi iltihaplanmaya ve bronþ duvarýnda direncin azalmasýna neden olur.

Hastalýk seyri
Hastalýðýn aðýr þekilde ve uzun sürmesi durumunda beslenme bozukluðuna ve kansýzlýða da baðlý olarak Hipertrofik Pulmoner Osteoartropati denen kemik hastalýðý ortaya çýkabilir.
Bronþ geniþlemesi, bronþlarda geliþen geriye dönüþsüz özellikte yapý bozukluklarýna sebebiyet vermektedir. Düzensiz aralýklarla görülen, bu belirtiler her seferinde biraz daha uzayýp sýklaþýrken, genel saðlýk durumu giderek bozulur. Ýtihaplanmanýn yayýlmasý, bronþ aðacýnda enfeksiyonun ilerlemesine, her enfeksiyon durumu daha geniþ bir akciðer doku bölgesinin yýkýmýna yol açar. Sonuçta solunum iþlevi düzensizleþir ve solunum yetmezliðine sebep olur.
Hastalýkta kesin tanýyý Bronkoskopi ve Tomografi yöntemi vermektedir. Daha önceki yýllarda bronkografi denen solunum yoluna kontrast madde vererek çekilen akciðer filmiyle teþhis koyulurken, günümüzde hastaya herhengi bir ilaç verilmeden ve müdahelede bulunmadan çekilen akciðer tomografisiyle kesin teþhis koyulmaktadýr.
Bu durumun belli bir alanda sýnýrlý kaldýðý olgular cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Cerrahi giriþimin mümkün olmadýðý durumlarda hastalýðýn ilerleyici özelliði ve komþu dokularý da yýkýma uðratabileceði göz önüne alýnarak sürekli ya da müddetli ilaç tedavisi uygulanýr, ilaç tedavisinin amacý hastalýðýn ilerlemesini durdurmak ve saðlýklý dokularý korumaktýr. Bu tedavi biçimiyle hastalýk belirtilerinde uzun süreli gerilemeler saðlanabilir.
Cerrahi giriþim dýþýnda, salgýlarýn boþaltýlmasý ve enfeksiyon noktalarýnýn antibiyotikle kurutulmasý yöntemine baþvurulur. Dolan bronþlarý boþaltmak için akciðer filminde hangi bronþlarýn geniþlediði saptanýr, daha sonra hastaya bu bölgeyi en rahat boþaltacak duruþ biçimi verilir. Aynca balgam söktürücü ve balgam yumuþatýcý ilaçlar da kullanýlýr. Ýçilerek kullanýlanlarýn yaný sýra aerosol biçiminde püskürtülerek ya da bir sonda aracýlýðýyla doðrudan bronþlara gönderilen antibiyotikler enfeksiyon odaklarýna karþý yaygýn biçimde kullanýlmaktadýr.

Hastalýkla mücadele
1-)Bilinen tek tedavi þekli bronþektazili alanýn cerrahi müdahale ile çýkarýlmasýdýr. Ameliyatýn mümkün olmadýðý durumlarda hastalýðýn seyri kontrol altýna alýnarak semptomlarýn azaltýlmasý ve buna baðlý olarak hastanýn yaþam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmelidir.
2-)Uzun süre kullanýlmasý gereken antibiyotikler, kültür antibiyogram sonuçlarýna göre seçilmelidir. Bir çok doktor Bronþektazi konusunda yeterli yönlendirmeyi yapmadýðý içinhasta yorumu, bu teþhisle verilen ilaçlardan önce doktordan mutlaka kültür antibiyogram talep edilmelidir.
3-)Enfeksiyonlarýn geliþimini önleyebilmek için, akciðer fizyoterapisi uygulanmalý ve bronþ aðacýndaki balgam boþaltýlmalýdýr. Enfeksiyon oluþumu, akciðerde biriken balgamýn bakteri oluþumuna müsait olduðu durumlarda kendini gösterir. Her sabah ve her gece akciðerler mümkün olduðunca temizlenmelidir.
4-)Akciðer fizyoterapisi için fizyoterapistinizin size özel duruþ pozisyonlarý geliþtirmesi veya yönlendirmesi gerekmektedir. Pek çok fizyoterapi þekli vardýr.
5-)Kökeni Ýskandinav ülkelerine dayanan hastalýk, genetik bilimine girmektedir. Bazý hastalýklarla etkileþime girerek evrim geçirebilir. Doðuþtan kazanýlan Bronþektazilerde bu tür etkileþime baðlý yapý deðiþiklikleri gözlemlenmektedir.