Şifalı-Suyun-Tanımı

Şifalı suların genel tanımını son yıllarda, Uluslararası Kaplıcalar Birliği olan "FlTEC" yapmıştır. Esasen, şifalı suların tanımını hiçbir ülkenin veya kuruluşun tam anlamıyla yaptığını söyle

mek mümkün değiL. Her ülke kendi sularının terkip ve şartlarına

göre bu tanımı yapmayı uygun bulmuştur.

Örneğin, Uluslararası Kaplıcalar Birliği "FITEC"e göre; bir litresinde enaz 1 gr. eriyik halde mineral veya karbondioksit gazı bulunan sulara "Maden Suyu" yada "Hidrominarel" (bu tanımlama deniz suyu için de geçerli sayılmıştır). Ayrıca "sıcaklığı 20°C üzerinde bulunan maden sularına sıcak maden suyu "Thermal" denir" Şeklinde bir tanımlama yaparken, bazı ülkeler sıcak maden suyu tanımı için 30°C sıcaklığı eşik değer sayar. Bizde ise Sağlık

Sosyal ve Yardım Bakanlığında sıcaklığı 30°C'nin üstünde olan sular sıcak maden suyu ya da kaplıca suyu olarak kabul edilir.

Yukardaki izah ve tanımlamalara göre, şifalı sulardan sadece sıcaklıkları göz önüne alınarak tarif yapılmakta. Pek iyi bilinir ki, her sıcak ve madeni çok olan sular var ki hiçbir tıbbi değeri yoktur. Ayrıca yukarıda soğuk sular için bir tarif yapılmamıştır.

Oysa şifalı suların soğuklarında tedavi edici nitelikler vardır. Esasen şifalı su bir bütün olarak bilinir, sadece özellikleri değişir. Bu duruma göre şifalı suların sıcak olanlarının varlığı sözkonusu edilirken, soğuk olanlarından söz edilmemesini anlamak mümkün değildir. Şifalı maden sulan için soğuk sıcak demeden bir tanımlama gerekmektedir.

Bizim düşüncemize yakın, Cenevre Kongresinde şifalı maden suları şöyle tarif edilmiştir. Şifalı su; tedavi değerine haiz olduğu denemelerle ispat edilmiş bulunan doğal sulara denir. Ancak bunun da şifalı suları tam anlamıyla tarif ettiğini söylemek mümkün değildir. Örneğin, Avusturya'da doğal şifalı kaynaklar ve kür yerleri hakkında çıkanları kanunda ise; Şifalı su şöyle tarif ediliyor. "Bir yerde tabiata bağlı ve özel hassaları dolayısı ile doğal terkibinde herhangi bir değişiklik yapılmadan ilmen sabit bir şifa tesiri icra eden veya etmesi beklenen hidrominarel kaynaklardır".

Bu tarif biraz daha şifalı suları izah eder mahiyette olmakla birlikte gene yeterli saymıyoruz.

Şifalı sularla ilgili tanımlan uzatmak mümkündür. Ancak bunun gerekli olduğu kanısında değiliz. Bize göre ise; "Tedavi ettiği tıbbi raporlarla tespit edilmiş, yapılan tedavi denemelerinde gözle görülür sonuçlar alınmış, içinde en az ı gr. erimiş mineralizasyon bulunan ve eşik kıymetin üstünde, SH" CO

2 veya radon gibi gazlardan birini ihtiva eden ve doğal olarak yeryüzüne çıkan şifalı sular denmelidir, deriz". Dikkat edilirse biz tanımlamamızda sıcaklıktan söz etmedik. Yukarıda ki bazı tariflere bakılırsa Bursa'nın İnegöl ilçesindeki Oylak kaplıcasında göz suyunun sıcaklığı 10°C olduğundan şifalı su kategorisine girmemesi gerekir. Oysa bu suyun şıralı, olduğu özellikle göz hastalıklarina iyi geldiği tıbbi raporlarla tespit edilmiştir,

Genel Tanımlama Ve Terimler

Hidroloji :

Su bilimi. Bütün suların hijyen bakımından ve tedavi maksadıyla incelenmesi ve etüdü demektir.

BALNEOTHERAPİE :

Kaplıca suları ile yapılan kül' uygulamaları.

Kur : Batı dilleri kökenii bir terim olmasına karşın dilimizde kullanılmaktadır. Bu terim hastaların şlf'ah sularda gördüğü tedavi anlamına gelmektedir.

Sosyal Kür : Kar amacı gütmeden, halkın, işgücünü ve sağlığını korumak amacı ile şifalı sularda yapılan kül' anlamında kullanılmaktadır. Sosyal Kür'ü ilk gerçekleştiren ulus, tarih bölümünde görüleceği gibi Türkler olmuştur.

Halkımızın; şifalı sulan isimlendirmesi kısaca bölgelere göre değişmektedir. Bazı bölgelerde, Kaynarca, Girne, Tlıca, demrkenbazı bölgelerde Çermik, Glrmab, içmeceler, içme, içmece şeklindedir.

Şifalı Suların Oluşumu

Şifalı suların meydana gelmesi üç şekilde olur. Bunlar derin sular, atmosfer kökenii sathi sulan ve karışık sular.

Derin menşeyh sulara Juvenil ya da bekar sular. Sathi meneyli yani atmosfer kökenli sulara Vadoz, Juvenil ve Vadoz suların karışımı ile meydana gelen sulara Mixte (karışık) sular denir.

Juvenil Sular: Yer kabuğunun derinliklerinde oluşarak ver yüzüne ilk kez çıkan sulardır. Bunlar genellikle çok sıcak olurlar. Juvenil sular ilk kez yeryüzüne çıktıklarından bunlara aynı zamanda Bakire sular da denir. Juvenil suların yer kabuğunun derinliklerinden gelirken beraberlerindeki maden eriyikleri ve gazlarla yer yüzüne çıkarlar.

Vadoz Sular : Bunlara aynı zamanda Atmosfer Basınçlı sular da denir. Bu sular yerçekiminin bir neticesi olarak yer kabuğunun çatlak ve yumuşak kesimlerinden yerin derinliklerine inerler. Bu iniş esnasında giderek yeraltındaki sıcaklıkla birlikte ısınırlar. Bu ısınma ve yol alma esnasında yolda rastladıkları maden eriyiklerini götürürler. Sular sert bir yere gelince birikir, yumuşak bir yerden tekrar yeryüzüne çıkarlar.

Vadoz sular kat ettikleri mesafelere göre sıcaklık kazanırlar. Yukarıda belirtildiği üzere, Vadoz sular gerek yerin derinlikleri gerek yeryüzüne çıkarken rastladıkları maden eriyiklerinin ve gazların özelliklerini alırlar.

Karışık (Mixte) Sular : Bu sular ise Atmosfer Kökenli

Vadoz suların yerin derinliklerine inerken ve Juvenil suların yer yüzüne çıkarken biribirleri ile karışmalarından meydana gelen sulardır. Bu sular şöyle belirlenir. Eğer Vadoz sular, Juvenil sularla karışmış ise; yer yüzüne çıkan sular Vadoz suların özelliklerini alır. Yok eğer Juvenil sular yeryüzüne çıkarken Vadoz sularla karışmış ise o zaman Juvenil suların özelliklerini alırlar.

Şifalı Suların Çıkarılması Ve Korunma Teknikleri

Türkiye'de şifalı suların çıkarılması, korunması 1972 yılında çıkarılan bir yasa ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı M'l'A Genel Direktörlüğünü sorumlu kılmıştır.

Bize göre, yeni maden sularının aranmasına lüzum kalmayacaktır. Zira pek çektur. Yalnız korunmalarına ihtiyaç vardır. Bu nedenle biz şifalı suların çıkarılması ile ilgili bölümü, (ü)'den aynen aktarmayı okuyucuların kısa bilgisi olması yönünden uygun bulduk.

Şifalı suların korunması hakkında söylenecek pek çok söz olduğundan o kısmı daha geniş tutarak ileride anlatmak istiyoruz.