Marul
MARUL (lactuca sativa)
Bileşikgillerden olup geniş ve uzun yaprakları bir kök üzerine küme halinde sarılmış, gübreli ve sulu yerleri seven, sarı-beyaz çiçekler açan, yeşil yaprakları taze olarak yenilen, sütlü bir bitkidir. Yuvarlak ve uzun olmayan tohumları vardır. Bahçelerde ve sahralarda yetişen çeşitli cinsleri mevcuttur. Sahralarda yetişen cinsi de, bahçelerde yetişene benzer, ancak bacağı büyükçe, beyaz, ince, sert ve acı olur, sütü ise siyah haşhaş sütüne benzer. Marul, Acımarul, Yabani marul, Yağmarulu gibi isimlerle anılmaktadırlar. Çiğ olarak, haşlanarak veya pişirilerek yenildiği gibi, hekimlikte de kullanılmıştır. Tohumundan ise mekanik usullerle sıkıştırılarak yağı çıkarılır.
Özellikleri:
Marul vücudu nemlendirici, soğutucu, susuzluğu giderici, ağrı kesici, sakinleştirici, iştah açıcı, uyku getirici; idrarı, sütü ve adet kanamasını çoğaltıcı, kadının göğsündeki ağrıyı teskin edici özelliklere sahibdir. Marul'un sütü de yaklaşık aynı özellikleri taşımaktadır.
*Gıda değeri bütün sebzelerden yüksektir, taze kan yapar, eğer haşlanarak yenilecek olursa, gıda değeri daha fazladır. Marul, midenin hararetinin soğutur ve iltihabını giderir, mide hastalıkları için dahi gayet iyi gelmektedir, sindirimi ise kolaylaştırır. Marul gerek çiğ olarak ve gerekse sıcak su ile haşlandıktan sonra yenilirse uyku getirir, yaşlılara gayet iyi gelir, hezeyanı giderir, başağrısını da teskin eder.
* Marul yolculuk sırasında karşılaşılan su ve hava değişikliğine ve şeker hastalığına karşı da faydalıdır, ancak nefes darlığı, göğüs hastalıkları ve teneffüs organlarında iltihap olan hastalar için iyi değildir. Marul, merhem halinde sıcak özellikli şişliklere ve müzmin şişlikler üzerine ve incinme meydana gelen organlar üzerine sürülürse, faydalı olur. Güneş yanığına karşı da gayet iyi gelmektedir.
* Eğer sirke ile birlikte kullanılırsa, sarılık hastalığına karşı gayet faydalıdır, iştahı da açar. Ancak devamlı yenilmesi gözler için iyi değildir.
Marul, vücudu nemlendirmesi sebebiyle de ciltteki kaşıntı, sivilce ve cüzzam hastalıklarına karşı faydalı olduğu gibi, cilt dökülmesine, sinir gerginliğine, uykusuzluğa ve ruh hastalıklarına karşı da faydalıdır. Kuru öksürük ve boğmaca için dahi iyi bir ilaçtır.
* Marul, ateşli hastalıklara, idrar yollarındaki yanmalara karşı faylı olduğu gibi, tıkalı gözeneklerin açılmasına, böbrek ve mesane taşlarının parçalanmasına karşı da faydalıdır.
* Marulsütü gözküresinde meydana gelen yaralara faydalı olduğu gibi, sıcak özellikli göz iltihabına (remed) karşı da faydalıdır. Akrep ve örümcek sokmalarına karşı da gayet iyi gelir.
* Tohumu toz haline getirildikten sonra şerbet yapılıp, içilirse, devamlı iltiham olma hastalığına karşı faydalı olup, meniyi kurutur, cinsel istek ve arzuyu da teskin eder.
* Tohumundan elde edilen yağın burundan damlatılması nezleye, üzerine sürülmesi ise şişliklere karşı gayet iyi gelmektedir. Marulyağı sert şişlikleri yumuşatır, vücuttaki kuruluğu giderir, sar'a, malihulya, vesvese-evham gibi hastalıklara karşı da faydalıdır. HİNDİBA maddesine de bak.
Kaynaklar:
Kanun 1/458; Tezkire 1/139; M Ajob s.345; Mutemed s. 126; (Bağdadî s. 100; ayrıca bak. K Ummâl 10/35331; K Hakâyık 2/114. 192)
Bileşikgillerden olup geniş ve uzun yaprakları bir kök üzerine küme halinde sarılmış, gübreli ve sulu yerleri seven, sarı-beyaz çiçekler açan, yeşil yaprakları taze olarak yenilen, sütlü bir bitkidir. Yuvarlak ve uzun olmayan tohumları vardır. Bahçelerde ve sahralarda yetişen çeşitli cinsleri mevcuttur. Sahralarda yetişen cinsi de, bahçelerde yetişene benzer, ancak bacağı büyükçe, beyaz, ince, sert ve acı olur, sütü ise siyah haşhaş sütüne benzer. Marul, Acımarul, Yabani marul, Yağmarulu gibi isimlerle anılmaktadırlar. Çiğ olarak, haşlanarak veya pişirilerek yenildiği gibi, hekimlikte de kullanılmıştır. Tohumundan ise mekanik usullerle sıkıştırılarak yağı çıkarılır.
Özellikleri:
Marul vücudu nemlendirici, soğutucu, susuzluğu giderici, ağrı kesici, sakinleştirici, iştah açıcı, uyku getirici; idrarı, sütü ve adet kanamasını çoğaltıcı, kadının göğsündeki ağrıyı teskin edici özelliklere sahibdir. Marul'un sütü de yaklaşık aynı özellikleri taşımaktadır.
*Gıda değeri bütün sebzelerden yüksektir, taze kan yapar, eğer haşlanarak yenilecek olursa, gıda değeri daha fazladır. Marul, midenin hararetinin soğutur ve iltihabını giderir, mide hastalıkları için dahi gayet iyi gelmektedir, sindirimi ise kolaylaştırır. Marul gerek çiğ olarak ve gerekse sıcak su ile haşlandıktan sonra yenilirse uyku getirir, yaşlılara gayet iyi gelir, hezeyanı giderir, başağrısını da teskin eder.
* Marul yolculuk sırasında karşılaşılan su ve hava değişikliğine ve şeker hastalığına karşı da faydalıdır, ancak nefes darlığı, göğüs hastalıkları ve teneffüs organlarında iltihap olan hastalar için iyi değildir. Marul, merhem halinde sıcak özellikli şişliklere ve müzmin şişlikler üzerine ve incinme meydana gelen organlar üzerine sürülürse, faydalı olur. Güneş yanığına karşı da gayet iyi gelmektedir.
* Eğer sirke ile birlikte kullanılırsa, sarılık hastalığına karşı gayet faydalıdır, iştahı da açar. Ancak devamlı yenilmesi gözler için iyi değildir.
Marul, vücudu nemlendirmesi sebebiyle de ciltteki kaşıntı, sivilce ve cüzzam hastalıklarına karşı faydalı olduğu gibi, cilt dökülmesine, sinir gerginliğine, uykusuzluğa ve ruh hastalıklarına karşı da faydalıdır. Kuru öksürük ve boğmaca için dahi iyi bir ilaçtır.
* Marul, ateşli hastalıklara, idrar yollarındaki yanmalara karşı faylı olduğu gibi, tıkalı gözeneklerin açılmasına, böbrek ve mesane taşlarının parçalanmasına karşı da faydalıdır.
* Marulsütü gözküresinde meydana gelen yaralara faydalı olduğu gibi, sıcak özellikli göz iltihabına (remed) karşı da faydalıdır. Akrep ve örümcek sokmalarına karşı da gayet iyi gelir.
* Tohumu toz haline getirildikten sonra şerbet yapılıp, içilirse, devamlı iltiham olma hastalığına karşı faydalı olup, meniyi kurutur, cinsel istek ve arzuyu da teskin eder.
* Tohumundan elde edilen yağın burundan damlatılması nezleye, üzerine sürülmesi ise şişliklere karşı gayet iyi gelmektedir. Marulyağı sert şişlikleri yumuşatır, vücuttaki kuruluğu giderir, sar'a, malihulya, vesvese-evham gibi hastalıklara karşı da faydalıdır. HİNDİBA maddesine de bak.
Kaynaklar:
Kanun 1/458; Tezkire 1/139; M Ajob s.345; Mutemed s. 126; (Bağdadî s. 100; ayrıca bak. K Ummâl 10/35331; K Hakâyık 2/114. 192)
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
