Mesane Hastalıkları

İdrarını Tutamamak: (anischuria)
Mesanedeki idrarın irade dışı olarak boşalması veya azar azar kesintili yahud kesintisiz olarak damlamasına, akıntı yapmasına verilen isimdir.
(Kamus 2/937)

Sebepleri: Su ve karpuzgibi idrar söktü rücü gıdaların çok alınması. Dahili ve harici sebeplerle mesane ve adelelerin gevşemesi.

Aşırı soğuk ve bazan daaşırı sıcaktan meydana geldiği gibi, bazan mesane yakınındaki bir şişliğin mesaneyi sıkıştırmasından,

* Bazan da beldeki omurlardan mesaneye yakın olan birisinin darp veya düşme sonucu yok olması sebebiyle mesane çok miktarda idrarı depo edemediğinden ansızın dışarıya istem dışı olarak hücum eder, uyku da buna yardımcı olur, çünkü kaslar gevşemiştir.

Bu hal çoğu kez çocuklarda ve yaşlılarda görülür. (Ibnü'n-Nefis s 386)

* Hastalık, Yaşlılık vs. gibi şeylerdir. Sahabeden Ammâr b. Yâsir mesane hastalığına yakalanmıştı, idrarını tutamıyordu.

Bu sebeple namaz kılacağı zaman (etrafı kirletmemesi için) küçük don giymişti."1

* Hârice b. Zeyd (r.a.) de şöyle demiştir: " (Babam) Zeyd ihtiyarladı da, nihayet idrarını tutamaz hale geldi. Mümkün olduğu kadar da tedavi olmaya çalışıyordu. Akıntı kesilmediği zamanlarda bile abdest alır, sonra özürlü olarak namazını kılardı."2

Faydalı Bazı Maddeler:
Ödağacı tozu, idrarını tutamayan kimseler için faydalıdır. Her kim sorgun söğüdü yağını, böbreklerine, kamışına ve kamışın etrafına (mesane vs. gibi yerlere) sürerse, böbrek üşütmelerine ve idrar damlamasına karşı gayet iyi gelir. Acur, mesane ağrılarına karşı faydalıdır.

Tohumu ise idrarı söktürür. Reyhan, idrar yollarındaki şişlikleri iyileştirir."3

İdrar Yapma Zorluğu Sebepleri:
Mesane'nin zayıf olması ve kuvvetli basınç yapamaması. Darbe veya bir yerden düşme neticesinde mesanenin normal görev yapamaması,

* Uyku veya meşguliyet sırasında idrar yap manın geciktirilmesi. İdrar yollarında şişlik veya tıkanıklık meydana gelmesi.

İdrar yollarının büzülüp daralması. İdrar yollarını kan pıhtısı veya küçük taşların tıkaması vs. gibi şeylerdir.

Tedavi:
Dıştan yumuşatıcı merhemler sürülür, ağız yoluyla da idarar söktürücü ilaçlar alinir. (İbnü'n-Nefis s. 385-386)

İdrarını Yapamamak (ischuria): Sebepleri:
İdrar yollarında taş meydana gelmesi et bitmesi, veya kan pıhtısı meydana gelmesi gibi şeylerdir.

Tedavi:
Zehrâvi'ye göre tıkanıklığa sebep olan taş, eğer kamış kanalında ise, mesaneye geri düşürmeye çalışmak, eğer sebep kan pıhtısı ise, ılık su ile kamışın ucundan lavman yapmak vs.

* Horasanlı tabip Ebu Bekir Razi (ölüm 303 H.) böbrek ve mesane taşlarının oluşumu ve tedavisi ile ilgili bir eser yazmıştır.
(Zehravi et-Tasrif; A'lamü'l-Arab ve'l-Müslimîn s. 94)

Bu Rahatsızlığı Gidermek İçin Faydalı Olan Bazı Maddeler:
Bal, böbrek ve mesane tıkanıklıklarını açar. Yüce Allah biz kulları için bal'dan daha kıymetli bir ilaç yaratmamıştır.

Şekerkamışı, idrarı çoğaltır. Cinsel istek ve arzuyu da tahrik eder. Şekerkamışı mesaneyi ve nefes borusunu temizler.

Şekerden daha çok yumuşatıcıdır. Kavun ve karpuz, böbrek ve mesane taşlarını eritip söktürür.

Akgünlük, gül reçeline karıştırılırsa, idrarın çoğalmasını sağlar.

* İbni Abbas Hz.'leri de: "Bir miskal (4.8 grm) şeker, bir miskal akgünlük ile dövülüp karıştırılır ve bir hafta aç karına alınırsa, idrarı söktürür" demiştir.

* Mekke ayrığı idrarı ve adet kanamasını söktürüp çoğaltır, soğuktan meydana gelen şişlikleri dağıtır.

Papatyanın suyu içilir veya lapasının üzerine oturulursa, idrarı ve adet kanamasını söktürüp çoğaltır.

Bal, tıkanan organları açar, idrarı ve sütü çoğaltır, ağrı ve sızıyı dağıtır, mideyi de yıkayıp temizler.

Kekik, idrarı ve adet kanamasını söktürüp çoğaltır. Çörekotu, devamlı alınırsa; idari, adet kanamasını ve sütü çoğaltır.

İncir, idrarı çoğaltır, böbrek ve mesane tıkanıklığını da açar. Acur, idari çoğaltır."5

* Çörekotu dövülüp bal ile karıştırılıp ve ılık su ile birkaç gün içilirse, idrarı söktürür, mesane ve böbrek taşlarını da parçalar. Çörekotundan bir defasında yarım dirhem (1.6 grm) bir günde ise iki dirhem (6.4 grm)'dan fazla alınmamalıdır."6

* Ebegömeci kaynatılır, içine tereyağı ve bal ilave edilip böbrek ağrısı yakaladığı zaman, çok miktarda içilirse, böbrek taşlarını yerinden oynatır ve idrarı çoğaltır, idrarın zor yapılmasına karşı da faydalıdır. Ayrıca kulunç ağrısına karşı da iyi gelir."7

* Bal; idrarı, sütü ve adet kanamasını çoğaltır, karnı yumuşatır ve tıkanmış gözenekleri de açar."8

* Kaymak, sâdeolarakkullanıldığı zaman; ağızda, kulak yanlarında, idraryollarında, çocukların ve kadınların vücudunda meydana gelen şişliklere karşı gayet faydalıdır. Muz, böbrek ve mesane yaralarına (iltihaplanmasına) karşı faydalıdır, idrarı söktürür. Ayva, idrarı çoğaltır ve kabızlık yapar.

* Kereviz; idrarı ve adet kanamasını söktürür, böbrek taşlarını parçalar, bu konuda tohumu daha da kuvvetlidir. Tavşan eti, idrarı söktürür ve böbrek taşlarını parçalar. Acımarul, idraryollarını temizler."9

İdrar Yolları ve Mesane İltihabı:

Belirtisi: İdrarla beraber veya idrardan önce yahud sonra kan gelmesi. Tedavisi ile ilgili bazı faydalı maddeler, yukarıda zikredildi.

Hz. Ali (r.a.) de şöyle demiştir: "Sizden biriniz cinsi münasebette bulunduğu zaman, idrar yapmadıkça banyo yapmasın! Eğer böyle yapmazsa, meni (sperma) artıkları içeri de kalırveonulmaz yaralar (iltihaplar) meydana getirir."10

Mesane Taşları Ameliyatı: Tabip Cerrah Halef b. Abbas ez-Zehrâvî (olumu 404 H.) "et-Tasrif li men Acize ani't-Telîf" isimli tıp ansiklopedisinde bildirdiğine göre, bizzat kendisi mesane ve mihbel taşları ameliyatlarını gerçekleştirmiştir.

Mesane ve mihbel taşlarının ameliyatsız olarak parçalanması ve düşürülmesini de başarı ile uygulamıştır.

Örnek vermek gerekirse; Eğer taş, mesaneden ayrılıp kamışın içindeki kanalda kalmışsa, kamışın ucundan içi boş ince bir mil sokularak taşın parçalanması veya mesaneye geri düşürülmesi sağlanmıştır.

Aynı metodla mihbel taşlarının düşürülmesini de sağlamıştır."11

* Abbasî Halifesi Nasır Li Dînillah (575-622 H.)'ın idrar torbasında taş meydanagelmiş, tabibler tedavi etmeğe çalışmışlar fakat başarılı olamamışlar, son çare olarak beş cerrah tabib saraya çağrılmış ve ameliyat yapılmasına karar verilmiştir.

Ancak tabiplerden birisi ameliyat riskini göze almadan önce, bir tertip daha ilaç kullanılmasını ve bir kaç gün daha beklenilmesini tavsiye etmiş; dıştan idrar torbasını yumuşatıcı merhemler sürülmüş, ağız yoluylada taşları düşürücü ve idrar yollarını kayganlaştırıcı ilaçlar verilmiştir.

Bu uygulamadan iki gün sonra muhtelif büyüklükteki taşlar düşmeye başlamış olup ameliyata gerek kalmamıştır."12