Çavdar Mahmuzu

ÇAVDAR MAHMUZU AÇIKLAMA 1

Çavdar Mahmuzu (claviceps purpurea}

Çavdar ve ona benzeyen bitkilerin çiçeklerinde üreyen parazit bir mantarın kışı geçirmek üzere aldığı mukavemet şeklidir. 10-35 milimetre uzunluğunda, 2-5 milimetre genişliğindedir. Dışı siyahımsı-mor; içi pembemsi veya morumsu beyaz renktedir. Tadı yoktur. İçinde ergotin denilen zehirli bir madde vardır. Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır.

Faydası: Damarları daraltıcı özelliğinden ötürü hekimlikte kullanılır.

ÇAVDAR MAHMUZU AÇIKLAMA 2

Etkileri

* Düşüğe neden olucu

• Adet söktürücü

* Kanama durdurucu

• Rahim kasını uyarıcı

• Damar büzücü

* Çavdarmahmuzundan hazırlanan tıbbi ilaçlar, özellikle doğumun ardından kanamayı önlemede, rahim kaslarını kastırmak için faydalıdır ve adet düzensizlikleri için de kullanılır.

* Ergot türevIerinden biri, ergotamin tartarat, ağrıya neden olan şişlik kan damarlarını daraltarak migren ve demet tipi baş ağrılarını gidermekte yardımcı olur. Ergot LSD (Liserjik asit dietileren bağımlılık yapan bir uyuşturucu maddenin de kaynağıdır.

Uyarı: Tıbbi denetim altında olmadan kullanılmaz!

ÇAVDAR MAHMUZU AÇIKLAMA 3

Diğer İsimler: Çavdar otu.

Latince Adı: Claviceps Purpurea.

Bitki: Buğdaygiller ve özellikle çavdarlara musallat olarak bunlarda asalak yaşayan parazit bir mantar olan çavdar mahmuzu, tahılların yetiştirildi-ği geniş bölgelerde mevcuttur. Yağışlı yıllarda ürün uzun süre tarlada bırakıIırsa bunlar başaklar üzerinde gelişir.

Yetiştiği Yerler: Çavdar mahmuzu bilhassa Orta Avrupa'da Rusya ve Galiçya'da yaygın olarak bulunmaktadır.

Tarihçe: Çavdar mahmuzu ilaç olarak ilk defa 1582 yılında Çinliler tarafından doğum sonu kanamaları dindirmek amacıyla kullanılmıştır. '17. yy. sonlarında Camerarius isimli bilgin ilacı tıbba kazandırmıştır.

Kullanılışı: Başaklar üzerinde, 2 -3 cm uzunluğunda, ay biçiminde kıvrıkça, çok defa 3 köşeli ve çok koyu mor renkte olan çavdar mahmuzu, başaklar gelişmesini tamamladıktan sonra dinlenme zamanında toplanarak sönmüş kireç üzerinde kurutulur. Daha sonra, olduğu gibi, sıkıca kapalı şişelerde, ışık göstermeden saklanır. Toz halinde muhafaza edilemez. Dahilen kullanmak üzere toz haline getirilip suyla karıştırılır veya karıamaIarı durdurmak üzere doğrudan yara üzerine toz olarak tatbik edilir.

İçindeki Maddeler: Ergotamin, ergokristin, Ergokriptin, Ergokormin vs. gibi topluca ergo alkaloidleri denen maddeleri ayrıca liserjik asid, albümin, aminoasitler gibi elemanları içerir. Günümüzde uyuşturucu ve keyif verici olarak sıkca kullanılan LSD liserjik asidden kimyasal yollarla elde edilir.

Tıbbi Etkiler: Etkili madde olan ergo alkaloidleri vücudda ilgili reseptörleri uyararak damarları daraltır, tansiyonu yükseltir ve nabızı yavaşlatır. Bu özellikleri sebebiyle çavdar mahmuzu migrende, düşük tansiyonlularda ve kanama durdurucu olarak kullanılabilir. Ergo alkaloidlerinin diğer bir etkisi de bronş, barsak ve rahim kaslarını kasmasıdır. Böylece gebelikte büyüyen rahimin büzülüp küçülmesine yardımcı olmak amacıyla doğum sonrasında kullanım alanı bulur. Ayrıca kanama durdurucu özelliği de doğum sonrası fayda sağlar.

Liserjik asidden elde edilen LSD bağımlılık yapan bir uyuşturucudur.

Rüyalara, zaman algısının bozulmasına, görme bulanıklığına, muhakeme ve düşünme güçlüğüne bellek bozukluğuna yol açar. Doz biraz fazla kaçırıIırsa kişi psikoz denilen ağır ruhi bozukluk haline girer.

Çavdar mahmuzunun yan etkileri beyni uyararak bulantı, kusmaya sebeb olması ve uyutucu etkisidir.