Batbat

Patlıcan çiçekliler (Solanaceae) familyasından olup, iki yıllık otsu bir bitkidir. Birinci yıl kök ve yaprak oluşturur. İkinci yıl ise 1 metreye kadar boylanabilen çiçek ve meyve veren bir gövde oluşturur. Gövdenin üst kısımlarında bulunan yapraklar diş diştir. Gövdesinin taç kısmında çiçeklerinin üstünde siyah lekeler olduğu için bitkiye siyah Batbat da denir. Bitkinin huni şeklinde olan 5 dişli çiçek tacının üzeri koyu menekşe renkli damarcıklarla örtülmüştür. Kutucuktan ibaret meyveleri vardır. Sarımtırak renkli tohumları üzeri girintili çıkıntılı olup, zehirlidir. Genelde bitkinin tüm kısımları zehirlidir.

Türkiye'de özellikle Gaziantep'te yaygındır. Bitki haziran ayından başlayarak eylül ayına kadar çiçek açar. Çiçek açtığı zaman taze yaprakları toplanır, karanlık odalarda kurutulur. Bitki zehirli olduğundan bununla çalışan kişilerin mutlak surette ellerini çalışmadan sonra sabunla yıkamalıdır. Kurutulmuş bitkinin yaprakları kuru ve sürekli hava sirkülâsyonu olan yerlerde saklanır. Batbat bitkisinin yapraklarında alkoloidlerin miktarı yaprak ve tohumlara nispeten daha çoktur. Buna ilave olarak köklerde de yapraktan daha yüksek oranda alkoloit bulunmaktadır. Batbat'ın tüm organlarında alkoloit bulunmaktadır. Yapraklarda alkoloid miktarı çiçeklerin yeni açmaya başladığı zaman daha fazla bulunur. Bu bitkinin ilaç olarak insan sağlığında kullanılması Milattan çok öncelere dayanmaktadır.

Roma ve Yunan hekimleri Batbat'tan çeşitli ilaçlar hazırlayıp birçok hastalıkların tedavisinde kullanmıştırlar. Mide ve bağırsak hastalıklarında spazmı önlemek için ağrı kesici ilaç olarak kullanılır. Aynı zamanda kanser hastalıklarında da ağrı kesici olarak kullanılır. Batbat'ın spazmolitik etkisi onun içerdiği atropin alkoloitlerinden kaynaklanır. Buna ilave olarak batbat'ın kurutulmuş yapraklarını Hanım otu ve Delibenk bitkilerinin yapraklarıyla beraber eşit miktarlarda karıştırılarak Bronşiyal Astım hastalıkların tedavisinde sigara gibi içilir. Bu bitkiden hazırlanan ilaçlar ancak doktor tavsiyesiyle verilir.